187
Жақ ша
1. Қыс тыр ма сөй лем дер не сөз тір кес те рі жақ ша ға алы на ды:
Сал жі гіт
тен (Темірбекті «Салжігіт» дейтін) неге қалдым (С.Мұқанов)?
2. Сөз дер ді тү сін ді ру үшін берілген ау дар ма сы, си но ни мі т.б. жақ ша ға
алы нып жа зы ла ды:
жыл дың жел тоқ са нын да «Иск ра»(«Ұш
қын») га зе ті нің бі рін ші нө мі рі шық ты.
3. әй ек сөз дің, мы салдың кім ді кі екенін, қайдан алынғанын көр се ту
үшін, кі тап тың аты, ав то ры т.б. жақ ша ға алы нып беріледі:
«Абай ға
сүт пен кі ріп, сүйе гі не сің ген әде би ет үл гі сі нің бі рі – ха лық әде
бие ті. (Қ.Жұ ба нов. Қа зақ ті лі жө нін де гі зерт теу лер. – Ал ма ты:
«Ғы лым» бас па сы,
, 2 бет).
4. ра ма лық шы ғар ма лар да ғы ре мар ка лар (ав тор дың тү сін дір ме ле
рі) жақ ша ға алы на ды:
Аман гел ді. Әкет мы на ла рың ды! (Жай нақ
Жа пар лар ды ай дап ке те ді.) (Ғ.Мү сі ре пов).
5. Мә се ле нің талас я кү дік ті екен ді гін көр се тіп, оқу шы ның на за рын
ау да ру үшін, бі реу ден кел ті ріл ген дәй ек сөз дің ішін де гі же ке сөз дер
ге не сөй лем ге қой ыла тын леп, сұ рау бел гі ле рі жақ ша ға алы на ды:
Мұн да аудармашы сөзге сөз тауып, сан жағын ғана сақтаған:
лом берный стол – төрт таған стол (?), салфетка – орамал,
об раз – сурет (?)... (Ә.Нұрпейісов «Анна Каренинаның» ау дар
масы»).
6. Кел ті ріл ген мы сал не дәй ек сөз дің ішін де гі бел гі лі бір сөз дер ді не
сөй лем дер ді са на ма лап көр се ту үшін қой ыла тын цифр лар (не
әріп тер) екі жа ғы нан жақ ша ға алы на ды:
Мына сөйлемде үш жай
сөй лем бар: ( ) Жа сыл же ле гін бүр кен ген қа ра ғай дың ара сы мен
жү ріп оты рып, (2) Ас қар көл дің қа ба ғы на шық са, ( ) мұз бе тін де
бір сы пы ра кі сі сыр ға нақ теу іп жүр екен. («Қа зақ ті лі грам ма ти
ка сы»).
5.
Сөй лем дер дің ти іс ті же рі не жақ ша ны қой ып, кө ші рің дер. Қой ы лу
се бе бін ере же бойынша тү сінді рің дер.
1. Сә кен Сә дуақас Сей фул лин – қа зақ әде бие ті нің не гі зін
қа лау шы лар дың бі рі. 2. 1985 жыл дан бастап Це ли ног рад
қа ла сын да қа зір гі Нұр-Сұлтан қа ла сы С.Сей фул лин музейі
жұ мыс іс тей ді
(inform.kz)
. 3. Бас тау ыш ба ян да уыш пен жақ
жа ғы нан же ке ше, көп ше түр де қиыса бай ла ны са ды. Мы са-
лы: Сен оқы дың, бі лім ал дың, ұс таз көр дің ІІ жақ, же ке ше;
Достарыңызбен бөлісу: