Т. Н. Ер ме ко ва, Д. Ж. Рыс құл бек, Р. Н. Мұ на саева 10 ар ма н

185
§7.
 
Жа һан да ну жә не ел тағ ды ры
1.
Топ қа бө лі ніп сұ рақ тар ға жау ап бе рің дер.
1. Не ге жа һан да ну ды адам зат пен бір ге ке ле жат қан үр діс 
деп атай ды? Се бе бін тү сін ді рің дер.
2. Сен дер дің ой ла рың ша, жа һан да ну дәу ірін де біз Ба тыс ел -
де рі нен не ні алып, не ні ал мау ымыз ке рек?
3. Ұлт тық мә де ни құн ды лық та ры мыз ға не жа та ды?
2.
Мә тін ді тү сі ніп оқып, «Ком мен та рий жа сау» әді сі мен тал қы лаң дар.
Ұлт пен ел мә се ле сін қоз ға май тұ рып, ал ды мен, мы на дай 
мә се ле ге тоқ тал сам: «Жа һан да ну де ге ні міз дің өзі не? Ол қан-
дай құ бы лыс? Бұл құ бы лыс адам зат та ри хын да кө рі ніс тап-
қан ба, әл де бұл тек қа на ХХІ ға сыр дың дү бі рі ме?»
Бұл сөз ағыл шын ті лі нен («global») «дү ниежү зі лік» деп 
ау дары ла ды, орыс ті лін де «гло ба ли за ция» деп ай ты лып жүр. 
Қа зақ ті лін де «ға лам да ну», «жа һан да су», «ға лам шар ла ну» 
де ген ді де ес ти міз. Жа һан да ну – әлі өз мә ре сі не жет пе ген, аяқ-
тал ма ған іс. Жа һан да ну «бү кіл жер жү зін де жай ылу, та ра лу» 
де ген ма ғы на ны да, «әлем дік ел дер дің бір тұ тас адам зат тық 
мә де ни ет қа лып тас ты ру ек пі ні не іле су» де ген ді де біл ді ре ді.
Өзек ті бо лып тұр ған ға лам да ну құ бы лы сын бір жақ ты тал-
дау мүм кін емес. Демек, не бі рың ғай жа ғым ды, не бі рың ғай 
жа ғым сыз процесс, идеоло гия деп ке сіп ай ту қи ын. Өйт ке ні 
әлем дік та рих та нақ ты орын ал ған оқи ға лар са ры ны гло-
бо лизм ді бір жақ ты дә ріп теп жақ тау шы лар ға на бар деу-
ден ау лақ ете ді. Кү ні ке ше ға на көз ал ды мыз да ша ңы ра ғы 
ор та сы на түс кен со ци ализм нің жүйе ре тін де күй реуі оның 
ашық жүр гіз ген гло ба лис тік сая са ты ның жа сан ды лы ғын 
паш ет пе ді ме?! Де мек, жа һан да нуды шым-шы ты ры ғы, қал-
та ры сы көп күр де лі де жау ап ты жол таң дау деп тү сін ді р се 
болады. Жа һан да ну – адам зат пен бір ге ке ле жат қан үр діс. 
Ай ты луы, ата луы жа ңа ша бо лып кө рін ге ні мен, оның түп 
та мы ры ежел гі та рих қой нау ын да жат қан ды ғын бай қау ға 
бо ла ды. Ке зін де Шың ғыс хан, Атил ла (Еділ), ма ке до ния лық 
Ес кен дір де ген та ри хи тұл ға лар жер-дү ние нің бә рін жау лап 

жүктеу/скачать 10,31 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: