Т. Н. Ер ме ко ва, Г. Б. Тоқтыбаева, Н.Ә. Дүсіпова 10 ар ма н

124
Киіз үй дің атау ла ры 
Тү сін дір ме (комм мен та рий)
Жап па үй
Қа ра құ рым үй
Ақ та ғыр 
Ал тын ор да 
Ал тын үзік ор да 
Ақ ала ор да 
Отау үй 
Тыр нақ ша
1.
Мәтін ішінде дәй ек сөз тыр нақ ша ға алы на ды. Дәй ек сөз бір не ше 
азат жол дан құ рал са, әрқайсысы бө лек-бө лек тыр нақ ша ға алын -
бай ды. Тыр нақ ша дәй ек сөз дің бас тал ған же рі нен ашы лып, біт кен 
же рі нен жа бы ла ды.
2. Шы ғар ма ның ішін де кел ті ріл ген үл кен ді-кі ші лі хат тар тыр нақ ша ға 
алы на ды. Мы са лы, С.Мұ қа нов тың «Бо та гөз» ро ма нын да ғы Ас қар-
дың, Кен же тай дың хат та ры: 
«Бо та гөз!.. Сен бер ген ама нат ты 
Са ғит қо лы ма тап сыр ды..
. 
Ом бы, 1919 жылдың 6 қаң тары».
3.
Диа лог емес төл сөздер тыр нақ ша ға алы на ды: 
«Осы өнерді қайт-
сем де меңгеремін», – деп өзіме ант бердім.
4. Нысан етіп алын ған сөз дер не сөз тіз бек те рі, әріп тер тыр нақ ша ға 
алы на ды: 
«Жаз шықты» деген сөйлемнің бастауышы – «жаз». 
Дауысты «а» – жуан дыбыс.
Ес кер ту. 
Оқулықтар мен әдістемелік құралдарда бұлар тыр нақ -
ша ға алынбай, басқа шрифтімен (қою қаріп, курсив) берілуі мүмкін:
 
Тарақ дегендегі та – ашық буын.
5. Ма қал-мә тел дер, афо ри зм дер сөй лем ішін де кел ті ріл ген де, тыр-
нақ ша ға алы на ды: 
«Баланың ісі шала» деген – осы.
6. Сөйлемде авторы көрсетілмей бе ріл ген бі реу дің сө зі тыр нақ-
ша ға алы на ды: 
Қазіргі жазушылар шығармаларынан «тілге 
жеңіл, жүрекке жылы» сөз түйдектерін кездестіруге бола
-
ды (К.Аха нов).
7.
Бі реу дің айт қа ны нан алын ған же ке-же ке сөз дер тыр нақ ша мен 
жа зы ла ды: 
Соң ғы айт қан «мыл жың», «мақ тан шақ», «даң ғой» 
де ген де рі осы ара да төрт кө зі тү гел отыр еді (М.Әуе зов)
.
8.
Ке ке ту немесе ауыспалы ма ғы на да қол да нылған сөз дер тыр-
нақ ша ға алы на ды: 
Қоян «ба тыр» қорыққанынан зыта жөнел-
ді (ертегіден).

жүктеу/скачать 7,23 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: