Т. Н. Ер ме ко ва, Г. Б. Тоқтыбаева, Н.Ә. Дүсіпова 10 ар ма н

87
§3.
 
Ау мақ тық жа һан да ну
1.
«Жү зіп шы ғу» әді сі бой ын ша сұ рақ тар ға жау ап бе рің дер.
1. Ау мақ тық жа һан да ну де ген ді қа лай тү сі не сің дер?
2. Әс ке ри-сая си одақ тар жа һан да нуы ның қан ша лық ты ма -
ңыз ды лы ғы бар?
2.
Мә тін ді оқып, өткен сабақтағы оқылым мәтінімен құрылымын, 
тілдік ерекшелігін, қызметін салыстыра талдаңдар.
Ау мақ тық жа һан да ну – мем ле ке та ра лық құ ры лым дар -
дың кү шею үр ді сі, мем ле ке та ра лық әс ке ри-сая си жә не эко-
но ми ка лық одақ тардың құрылуы. Мәселен, еуропалық одақ. 
Жа һан да ну нә ти же сін де бо ла шақ та ұлт тық мем ле кет тер ге 
не ме се ау мақ тық құ ры лым дар ға бө лін бей тін бір тұ тас өр ке-
ни ет құ ры луы мүм кін де ген бол жам соңғы кез де жиі ай ты-
лып жүр. Бі рақ бұл процесс ұлт тар мен ха лық тар ара сын да ғы 
эт ни ка лық, мә де ни ай ыр ма шы лық тар тү гел жо йыл ған жағ-
дай да ға на жү зе ге асуы мүм кін. Кей бір ма ман дар ау мақ тық 
қау ым дас тық тың дәс түр лі мем ле кет тер ді ығыс ты ру үр ді сі 
да ми тү се ді деп есеп тей ді. Ал ен ді бір зерт теу ші лер ау мақ тық 
қо ғам да су үр ді сін бү кі лә лем дік жа һан да ну дың зи ян ды әсе-
рі нен қор ға ну дың бір ден бір жо лы деп санай ды.
 Сөз жа сам ның ана ли ти ка лық тә сі лі
Ана ли ти ка лық сөз жа сам дық тә сіл – ті лі міз де кө не за ман дар дан 
ке ле жат қан, ті лі міз ді көп те ген күр де лі сөз дер мен то лық тыр ған өнім-
ді тә сіл. Ана ли ти ка лық тә сіл дегеніміз – екі я одан да көп сөз ден 
(сөздердің бірігуі, қосарлануы, тіркесуі, қысқаруы арқылы) бір лек си-
ка лық ма ғы на лы сөз дің жа са луы.
Ана ли ти ка лық тә сіл бар лық сөз та бы ның сөз жа са мы нан кең орын 
ала ды. Мы са лы: 
үш бұ рыш, ті кұ шақ, кө мір қыш қы лы, ақ са қал, те-
мір қа зық
(зат есім дер); 
қы зыл ала, ор та бой лы, қы зыл шы рай лы, ақ
шаш ты
(сын есім дер); 
қы рық се гіз, он ал ты, екі жүз, бес мың
(сан 
есім дер); 
кі ріп шық, алып кел, алып бар
(етіс тік тер); 
кү ні ке ше, күн дер-
де бір күн, бү гін, биыл
(үс теу лер); 
тақ-тұқ, тарс-тұрс, жалт-жұлт
(елік теу іш тер); 
пай-пай, ой пыр май, бә ре кел ді 
(ода ғай лар).

жүктеу/скачать 7,23 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: