Т. Р. Рыспеков, Б. Д. Балғышева
Картопқа қолданатын минералды тыңайтқыш мөлшерін есептеу
жүктеу/скачать 0,83 Mb.
|
treatise140794
Картопқа қолданатын минералды тыңайтқыш мөлшерін есептеу
Жұмыста [3] ақшыл-қоңырқай топырақтағы қант қызылшасының азот-фосфорлы тыңайтқыштардың арақатынасы мен нормаларына тәуелділігіне байланысты өнімділігі келтірілген. Автор 575-600 ц/га реттіліктегі, 17% қанттылығымен, қант қызылшасының тамырын алу үшін фосфор құрамы аз мөлшердегі ақшыл-қоңырқай топырақтан N:P:K=1:1:1 қатынаста P2O5‒120 кг/га алу қажет деп ұсынады. Әдеби мәлімет [4] бойынша жылжымалы фосфордың топырақтағы мөлшері негізінен төмен. 500-550 ц/га түйнек дақылдарының өнімділігі және қант қызылшасы сабағына сәйкес мөлшердегі егістік аймағындағы гектардан орташа есеппен сәйкес тамыр егіндерінен орташа есеппен 200 кг азот, 75 кг фосфор және 300 кг калий шығарылады. Қордай ауданының «Алмалы» өндірістік шаруашылық аймағында сұр топырақты жерлерді суару кезінде құрамындағы қант мөлшері бойынша ерекшеленетін қант қызылшасының өнімі алынды. Қант қызылшасы біздің жағдайда 250-300 ц/га түйнек жемістерін береді. Тамыр жемістерінің құрамындағы қант мөлшері қыркүйек айының басында жинау кезінде 11%-ды құрайды.Кеш жиналған тамыр жемістерінің құрамында қант мөлшері 12,14,15,18 % жоғары болды. Ал, қазан айының соңында жиналған тамыр жемістеріндегі қант мөлшері 22%-ға жетті. Тамыр жемістерінің құрамындағы қант мөлшерінің жоғары пайызда болуы қызылшалардың ұзақ уақыт күн радиациясын алуына байланысты. Қызылша егу қожалықтарына ауыспалы егістіктің мынандай сызбасы ұсынылады: Сегіз өрісті. 1. Дәнді дақылдар (бидай, арпа немесе сұлы)+ жоңышқа; 2. 2-жылдық жоңышқа; 3. 3-жылдық жоңышқа; 4. Қант қызылшасы;5. Қант қызылшасы; 6. Күздік бидай + сидерат (жасыл тыңайтқыш); 7. Қант қызылшасы; 8. Жүгері; Ауспалы егістікті қант қызылшасымен қанықтыру – 37,5%. Тоғыз өрісті 1. Дәнді дақылдар (бидай, арпа немесе сұлы)+ жоңышқа; 2. 2-жылдық жоңышқа; 3. 3-жылдық жоңышқа;4. Қант қызылшасы; 5. Қант қызылшасы; 6. Күздік бидай + сидерат (жасыл тыңайтқыш); 7. Қант қызылшасы; 8. Жүгері; 9. Күздік бидай+жоспарлау. Қант қызылшасының үлес салмағы-33,5%. Аймақтарға бірнеше ауыспалы егістікке әртүрлі дақылдарды қолданудың келесі сызбасы беріледі. Алқа тұқымдасты дақылдардың көкөністі ауыспалы егістік үлес салмағы - 33% құрайды: 1. Алқа тұқымдастар (қызанақ, бұрыш); 2. Қияр; 3. Кеш егілген қырыққабат; 4. Бұршақ (жем); 5. Алқа тұқымдастар (қызанақ, картоп); 6. Тамыр жемістері, пияз. Алқа тұқымдасты дақылдардың көкөністі-картопты ауыспалы егістіктің үлес салмағы – 25% - ға: 1. 1-ші жылдық шөптер; 2. 2-ші жылдық шөптер; 3. Қызанақ ; 4. Қияр; 5. Қырыққабат; 6. Қызанақ; 7. Пияз, тамыр жемістері; 8. Дәнді дақылдардың көпжылдық шөптермен егілуі. Алматы облысының барлық көкөніс-картопты және көкөністі ауыспалы егістік сызбаларында ең жақсы тыңайтқыштар орташа дозалы органо-минералды органикалық тыңайтқыштар (20-40 т/га) болып саналады. Әр түрлі типтегі және типтес топырақтар үшін минералды тыңайтқыштардың сәйкес мөлшері 20-кестеде берілген. Бұл тыңайтқыштар қоректік элементтермен топырақтарды орташа байытуға арналған, сондықтан топыраққа тыңайтқышты енгізбес бұрын аймақты агрохимиялық картограммамен анықтап және тыңайтқыш мөлшерін диффренциалдау керек. Тыңайтқыштарды қолдану жоспарын құра отыра, бірнеше заттарды ескеру керек. 20-кесте жүктеу/скачать 0,83 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|