Онтогенез үш кезеңнен тұрады 1. Ұрыққа дейінгі (проэмбрио-нальды) 2. Ұрықтық (эмбриональды) 3. Ұрықтан кейінгі (постэм-бриональды)
Онтогенездің барысыңда өсімдіктер жүйелі түрде белгілі бір фазалардан өтеді. Өсімдіктердің әртүрлі топтарында бұл фазалар әртүрлі болуы мүмкін, сол топқа ғана тән болуы мүмкін. Мысалы - Онтогенездің барысыңда өсімдіктер жүйелі түрде белгілі бір фазалардан өтеді. Өсімдіктердің әртүрлі топтарында бұл фазалар әртүрлі болуы мүмкін, сол топқа ғана тән болуы мүмкін. Мысалы
бір жылдық қос жарнақтыларда мынадай фазаларды белгілейді
дәннің өсуі
өскіннің пайда болуы
нағыз жапырақтың алғашқы жұбының түзілуі
өркеннің пайда болуы
бітеу гүлдің (бутон) түзілуі
гүлдеуі
дән байлауы
Организмнің дамуы біртұтас жүйе ретінде дамуы
тұқымның өсуі, өскіннің пайда болуы, түптенуі, түтіктің түзілуі, бас байлауы, гүлдеуі, дөннің толысуы және дәннің пісуі.
Бір жылдық астық тұқымдастарында
тұқымның өсуі
өскіннің пайда болуы
Онтогенездің сатылары:
- ұрыққа дейінгі кезең (ол гаметогенез бен ұрықтанудан тұрады)
- эмбрионалдық кезең – жануарлар организмінің ұрықтанғаннан бастап
- ұрықтың туғанға немесе жұмыртқадан шыққанға дейінгі даму, өсу, қалыптасу мерзімі
- Жоғары сатылы өсімдіктердің Онтогенезі төрт сатыдан тұрады: эмбрионалдық, ювенилдік, толықсып көбею және қартайып, тіршілігін тоқтату. Онтогенез барысында өсімдік жасушаларының, ұлпалары мен органдарының құрылымдық және функционалдық жетілуі жүріп, әр түрлі бөліктерінің арасындағы байланыстар күрделілене түсіп, өсімдік организмі біртұтас жүйе ретінде қалпына келмейтін өзгерістерге ұшырайды. Онтогенез сатыларының ретімен жүруін фитогормондар және өсімдік органдарының арасында толассыз жүріп жататын метаболиттер алмасу механизмі қамтамасыз етеді.
Қоршаған орта және адамның бейімделу механизмдері.
- Қоршаған орта туралы түсінік. Қоршаған орта туралы түсінікке табиғи, әлеуметтік, мәдени және саяси жағдайлар кіреді. Олар дамудың жағдайы мен сипатын анықтай отырып, өзара бір-бірімен, сондай-ақ тірі және өлі организмдермен әрекеттеседі. Біз аталған түсінікті физикалық, химиялық және биологиялық факторларға сүйене отырып және адам денсаулығына әсері тұрғысынан жан жақты қарастырамыз.
Бейімделу – қоршаған ортаның құбылмалы жағдайларына ағзаның икемделуі. Адамның күнделікті тіршілік жағдайларында ақпараттық түрткілер, мәселен, жалған немесе оқыс, жеткіліксіз немесе артық хабарлар төтенше ықпал жасайды. Ағза осы жағдайларға бар мүмкіншілігінше өзінің құрылымдық және әрекеттік әсерленістері арқылы бейімделіп отырады. Оның табиғи орталығы әртүрлі маусымдық жағдайларына икемделу құбылысын акклиматизация деп атайды.
Достарыңызбен бөлісу: |
