Тақырыбы: Жасуша құрылысы мен қызметі тақырыбын қорытындылау

• Тақырыбы:
• Жасуша құрылысы мен қызметі тақырыбын қорытындылау

Сабақтың барысы:

• Ұйымдастыру кезеңі
• Көкпар (сұрақ-жауап)
• Портрет сыры
• Кесте толтыру (мембранасыз және мембраналы органоидтар)
• Тірек-сызба сызу (жасуша ядросының құрамы мен құрылысы және хлоропластың құрамы және құрылысы)
• Суретпен жұмыс (хлоропласт, митохондрия, рибосома, центриольдер, ядро, лизосома, гольджи жиынтығы, вакуоль)
• Топтастыру (эукариоттар, прокариоттар)
• Сызықтық диктант
• Биологиялық диктант
• Жұмбақ сөз
• Қорытындылау.

• Жасушаны зерттейтін ғылым. Цитология –грекше: цитос-жасуша, логос- ғылым.

• Салалары

• Цитология

• Цитохимия

• Цитогенетика

• Цитоэкология

• Молекулалық
• Биологияның
• бір саласы

• Клеткадағы нуклейн
• қышылын зерттейді.
• 1870 ж Мишер лейкоцит
• ядросынан нуклейн
• қышқылын тапты

• Тұқым қуалаушылық
• пен өзгергіштік
• заңдылықтарын жасуша
• деңгейінде зерттеуге
• мүмкіндік береді.

• Қоршаған ортаның бұзылуына
• байланысты жасуша
• құрылымының өзгеруін соның
• салдарынанаурудың алдын алу
• шаралары қарастырылады.

• Жасушаның ашылу тарихы

• 1609 ж Г.Галелей
• микроскопты құрастырды

• 1665 ж Р.Гук микроскоппен
• жасушаның майда ұяшықтан
• тұратынын көрді.
• Жасуша терминін қолданды

• А.Левенгук қан құрамындағы
• эритроциттің бір жасушалы
• екенін анықтады.

• 1831 ж Р.Броун
• өсімдік жасушасын ашты

• 1839 ж Я.Пуркине
• жасуша ішіндегі
• сұйықтық протоплазманы
• тапты.

• Жасуша теориясының қалыптасуы

• Ботаник М.Шлейден зоолог Т.Шванн өсімдік пен жануар жасушасын салыстырып,олардың ұқсастықтарын тапты.

• Нәтижесінде жасуша
• теориясының
• негізін қалады.

• 1858 ж Р. Вирхов “әрбір жасуша өзіндей жасушаның бөлінуі арқылы пайда болады” деген қорытындыға
• келді.

Жасуша теориясының қағидалары:

• 1.Жасуша –барлық тірі ағзалардың ең кіші өлшем бірлігі .
• 2.Әр түрлі ағзалардың жасушалары құрылысы ,құрылымы, химиялық құрамы зат алмасуы негізгі тіршілік әрекеті жөнінен ұқсас.
• 3.Ағзалардың жасуша құрылыстарының ұқсас болуы -өсімдік пен жануарлардың шығу тегінің бар екенін дәлелі болып табылады.
• 4.Жасушалар бөліну арқылы көбейеді.
• 5. Жасушаның негізгі құрылымдық бөлігіне цитоплазма және жасуша мембранасы жатады.
• 6. Көп жасушалы ағзалардың жасушаларының ең негізгі бөлігі –ядро,тұқым қуалау аппараты сақталып келесіұрпақтарға беріліп отырады.

2.Көкпар (сұрақ - жауап)

• 1-топ
• 1. Жасушаны зерттейтін ғылым ?
• 2. Жасуша …. арқылы көбейеді?
• 3. Жасушаның сыртқы қабығы қалай аталады?
• 4. Цитоплазманың түп негізі ?
• 5. Эндоплазмалық торды ашқан ғалым ?
• 6. Ішкі тор тәрізді аппарат?
• 7. Фагоцитозға қабілетті лейкоцит жасушаларында көп мөлшерде кездесетін органоид?
• 8. Энергия көзі АТФ молекуласын синтездейтін органоид?
• 9. Тек өсімдік жасушасында болатын негізгі органоид?
• 10. Жасушаның митоздық және мейоздық бөлінуі кезінде үлкен белсенділік көрсететін органоид?