4. Капиталдың айналым уақыты.
Капиталдың айналым уақыты деп шектеулі ресурстардың өндіріс пен айналыс сфераларынан өтіп, өзінің бастапқы нысанасына қайтып оралу кезеңін айтады.
Өндірістік қордың құрылымы оның айналыс жылдамдығына үлкен әсер етеді. Оны анықтау айналыс санын (N) белгілі бір периодтағы жасалынған (О) әдетте жыл, не бір айналыстың ұзақтығына байланысты.
N =; O =;
Ағындының айналыс уақыты (βоб) өндіріс уақыты (βn) және айналыс уақыты, себебі өндірістік қор өзінің қозғалысында өндіріс және айналыс сатысынан өтеді.
(βоб) = (βn) + (βо)
Өндіріс уақыты барлық периодты қамтиды. Құралдар мен өндіріс сферасындағы еңбек заттары, кәсіп орнының қоймаға түскеннен бастап дайын өнімді сатуға дейін болуында.
Айналыс уақытын қоса есептегенде:
а) дайын өнімнің қоймада болған кезі;
б) оларды тұтынушыға транспортировкалау уақыты.
Капиталдың үздіксіз айналымы 3 сатыдан өтеді:
сатып алу;
өндіріс (…Ө…);
сату (Т1 - А1).
Авансыланған құнның (А) өндіріс сатысында және айналым сатысынан өту уақыты және қосымша құнмен бастапқы формасына қайтуы капитал айналымы уақытын құрайды. Капитал айналымының жылдамдығы жыл ішінде авансыланған айналым санымен өлшенеді. Айналым процесінде қызметін жүргізуші капитал негізгі және айналым капиталына түседі.
Негізгі капитал - бұл өндірісте тікелей қатысатын және өзінің құнын жаңадан жасалатын өнімге бөліктер бойынша ауыстыратын өнімді капиталдың (ғимарат, құрылыс, машиналар, өзге еңбек құралдары) бөлігі.
Достарыңызбен бөлісу: |