Жалпылау, абстракциялау және нақтылау

4.Жалпылау, абстракциялау және нақтылау.

Абстракциялау таным процесінде екі түрде көрінеді.

Абстракциялаудың бірінші түрінде затты сезімдік қабылдауда оның бірсыпыра қасиеттерін мардымсыздандырып, басқа негізгі қасиеттерін іріктейді. Мәселен, қайсыбір затты геометриялық дене ретінде қарастыра отырып, оның тек пішініне, мөлшеріне, жазықтықтағы немесе кеңістіктегі орнына ғана назар аударады.

Абстракциялаудың екінші түрі сезімдік танумен шектелмейді. Мұнда заттар мен құбылыстардың қасиеттерін іріктеп қана қоймай, оларды түрлендіреді. Мысалы, үшбұрыштарды бұрыштары бойынша сараптай отырып, оқушылар абстракциялау арқылы, оның қабырғаларының әр түрлілігін елемей, тек үшбұрыш ұғымына ғана амалдар қолданады.

Сонымен, абстракциялаудың өзі зерттелетін заттар мен құбылыстардың елеусіз қасиеттерін ойдан шығарып, зерттеуге қажетті қасиеттерін ғана іріктеп алу тәсілі екен.

Нақтылау объектілер мен құбылыстарды абстракциялау тәсіліне қарама-қарсы тәсіл. Нақтылау деп объектіні біржақты ғана ойлау әрекетін айтады. Белгілі бір ұғымды нақты көрнекілік арқылы енгізгенде, абстрактілі жағдайды нақты келістіруде, объектінің нақты жағдайда қасиетін анықтауда нақтылау әдісі қолданылады.

Назарларыңызға рахмет!

жүктеу/скачать 84,25 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: