Ш. Уәлихановтың негізгі ғылыми қызығушылығы мәдениет философиясы мәселесімен байланысты. Өзінің мәдениеттанымдық ойларында ойшыл, өркениет тек материалды мәдениет қана емес, өркениет – өркениетті адам дегенді білдіретіндігін жеткізеді. Шоқан даму мен ағартушылыққа бағдарланған адамгершіліктік білім мен тәрбиенің мазмұны ұлт дамуының формасы, мәдени жаңғыру жолындағы алғашқы қадамдар болып табылады және мұның бәрі ағартушылыққа жататындағын айтады. Шоқан халықтардың өзара байланысуы мен жақындасуы олардың мәдени дамуына қажетті шарттардың бірі деген идея- ны алға тартты. Ол өзінің «Сот реформалары жазбасында»: «Біз еуропалық, жалпы адамзаттық ағартушылықты игеру және осы мақсатқа қол жеткізу барысындағы кедергілермен күресуді мәдени дамуды көздеген кез-келген халықтың басты мақсатына айналуы қажет деп ойлаймыз» – дейді
Ш. Уәлихановтың негізгі ғылыми қызығушылығы мәдениет философиясы мәселесімен байланысты. Өзінің мәдениеттанымдық ойларында ойшыл, өркениет тек материалды мәдениет қана емес, өркениет – өркениетті адам дегенді білдіретіндігін жеткізеді. Шоқан даму мен ағартушылыққа бағдарланған адамгершіліктік білім мен тәрбиенің мазмұны ұлт дамуының формасы, мәдени жаңғыру жолындағы алғашқы қадамдар болып табылады және мұның бәрі ағартушылыққа жататындағын айтады. Шоқан халықтардың өзара байланысуы мен жақындасуы олардың мәдени дамуына қажетті шарттардың бірі деген идея- ны алға тартты. Ол өзінің «Сот реформалары жазбасында»: «Біз еуропалық, жалпы адамзаттық ағартушылықты игеру және осы мақсатқа қол жеткізу барысындағы кедергілермен күресуді мәдени дамуды көздеген кез-келген халықтың басты мақсатына айналуы қажет деп ойлаймыз» – дейді
Философиялық афоризмдері:
Философиялық афоризмдері:
Поэзияға, әсіресе, импровизацияға құштарлық – барлық көшпелі нәсілдерге тән қасиет.
Өткенің туралы ойлағаның – бүгініңнің қамын жегенің.
Еңбекқорлық, ұлттық мақтаныш, принциптілік – сайып келгенде, осы қасиеттердің бәрі де халықтың тұрмыс-салты мен ұлттық мінезіненшығады.
Адам баласы табиғат аясында және ұдайы табиғат ықпалын сезінужағдайында өмір сүреді, нақты іс-қимылдар жасайды. Бұл тұрғыдан келгенде, шаманизм көзқарасы – солшыл материализмге саяды. Екінші жағынан, өлгеннен кейін адамның өзі тәңір текті құпияға айналады – бұл солшыл спиритуализмдік көзқарас.
