Тақырыбы: «Вегетативтік жүйке жүйесі»

Тақырыбы: «Вегетативтік жүйке жүйесі»

• Жоспары:
• 1.ВЖЖ-нің морфо-функционалдық ерекшеліктері.
• 2.ВЖнің ганглийлері.
• 3.ВЖЖ-ның медиаторлары.
• 4.Вегетативтік рефлекстері,олардың түрлері.
• 5.ВЖЖ-нің қызметі.
• 6.Метасимпатикалық жүйке жүйесі.
• 7.ВЖЖ-нің тонусы.

• 19 ғасырда ВЖЖ(немесе автономдық ЖЖ) туралы Ұтымды Биш енгізген. ВЖЖ ішкі ағзалардың, қан тамырлар мен тер бездерінің барлық қызметтерін, онымен қатар қаңқа еттерінің қоректендіру процестерін реттейді.

• ВЖЖ-НІҢ МОРФОФУНКЦИОНАЛЬДЫҚ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

• ВЖЖ-нің МОРФО-ФУНКЦИОНАЛДЫҚ
• ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ.
• 1.ВЖЖ-нің симпатикалық ( СЖЖ) және парасимпатикалық ( ПЖЖ) бөлімдеріне бөлінеді.
• 2. ВЖЖ-нің ошақтық сипаттамасы бар:
• ПЖЖ-нің орталықтары ортаңғы және сопақша мида,
• жұлынның сегізкөз бөлімінде орналасқан;
• . СЖЖ-нің орталықтары тек қана жұлында орналасқан ( кеуде
• және 1-4 бел сегменттері )
• 3. ВЖЖ-нің шеткі бөлімі қос нейронды болады:1-ші нейронның денесі ОЖЖ-де, 2-ші- шеткі ганглийлерде жатады.

• Жүйке талшықтары екіге бөлінеді: пре және постганглийлік талшықтары. Преганглийлік жүйке талшығы миелинді, " В" тобын құрайды: постганглийлік талшығы миелинсіз. "С" тобын құрайды.
• 5. ППж-нің преганглийлік талшықтары постганглийліктен ұзын.
• 6. СЖЖ-нің постганглийлік талшықтары преганглийліктен ұзын.
• 7. Синапстық кідіру ұзақ -1,5-30мс.
• 8. ӘП ұзақ, қозғыштығы төмен, рефрактерлік кезеңімен хронаксиясы ұзақ.
• 9. Ізді потенциал ұзаққа созылады ( 300-400мс), сондықтан вегетативтік рефлекстері баяу өтеді.

• ВЖЖ-нің Ганглийлері

• 1.СЖЖ-нің ганглийлері орналасуына қарай бөлінеді:
• . Паравертебралдық
• ( симпатикалық тізбектер)
• . превертебралдық
• 2.ПЖЖ ганглийлері ағзалар ішінде жатады ( интрамуралдық)

• ВЖЖ-нің медиаторлар
• Қозуды өткізу негізгі әдісі-химиялық. Синапста медиатордың тек қана бір түрі бөлінеді, оның әсері постсинапстық мембрананың рецепторлардың түріне байланысты.

• Негізгі медиаторлар –ацетилхолин (АЦХ) және норадреналин (НА).

• Бөлінетін медиатордың түріне байланысты холинергилік және адренергилік жүйке талшықтарын ажыратады.
• I. Холинергилік талшықтары: ПЖЖ-нің және СЖЖ-нің барлық преганглийлік жүйкелер; ППЖ-нің постганглийлік жүйкелер; СЖЖ-нің постганглийлік тер бездерінің жүйкелер, қаңқа еттерінің, жүректің, бауыр мен көк бауырдың қан тамырларының жүйкелері.
• II. Адренергілік талшықтары: СЖЖ-нің постганглийлік жүйкелер.

• ВЖЖ-нің РЕЦЕПТОРЛАРЫ:
• . холинорецепторлар-М-және Н;
• . адренорецепторлар – α- жәнеβ.
• α- тарылтады;
• β- қан тамырларын кеңітеді
• Жүректе, бронхтарда β-адренорецепторлар ғана бар.

• Висцеро-висцеральдық (аксон-рефлекс)
• Висцеро-моторлық
• Висцеро-дермалық
• Дермо-висцеральдық

• ВЕГЕТАТИВТІК РЕФЛЕКСТЕР.

• ВЖЖ-нің ФУНКЦИЯЛАРЫ( ҚЫЗМЕТІ):

• 1.Тіршілік процестерін реттеп отырады.
• 2.Денедегі процесстерді сыртқы орта жағдайларына бейімдеп отырады.
• 3.Заттар алмасуын, өсіп-өну процестерін реттейді.
• 4.Ағзалардың және ОЖЖ-нің қозғыштықтың реттелуі.

• Симпатикалық және парасимпатикалық жүйкелердің әсері

• МЕТАСИМПАТИКАЛЫҚ ЖҮЙКЕ ЖҮЙЕСІ (МЖЖ)
• Ішкі ағзалардың ( жүрек, бронхтар, қуық) қабырғасында орналасқан және шеткі рефлекстік доғасын құрайтын микротүйіндердің комплексін МЖЖ дейді.

• МЖЖ-нің ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ:

• 1.Осы құрылымдардың қозғалтқыш белсенділігі бар.
• 2.Түйіндегі нейрон денесінде синапстар көп болады, көп медиаторлар бар.
• 3.Пуринергиялық рецепторлар.
• 4.Постсинапстық мембранаға қозу АТФ және аденозин арқылы беріледі.

• ВЕГЕТАТИВТІК ОРТАЛЫҚТАРДЫҢ үздіксіз тонуста болуы келіп түсетін серпіністерге байланысты-
• экстеро- және интерорецепторлардан;
• гипоталамустан, торлы құрылымнан, мишықтан,қыртыс асты ядроларынан, лимбиялық жүйесінен, ми қыртысынан.