Кеңес Одағының Батыры Мәншүк Мәметова атындағы Ақтөбе Жоғары Медициналық Колледжі 303 “Мейіргер ісі” тобы студенті қаршыға ақжүністің 22.02.21ж күнгі «Тәбеттің бұзылыстары. Асқазанның секреторлық және моторлық қызметінің бұзылыстары. Себептері мен салдары»
7. Асқазан сөл бөлу әрекетінің бұзылу түрлерін ата
8. Асқазан перистальтикасының бұзылуы дегеніміз не?
Жауабы
1.Ас қорытылу бұзылыстарының этиологиясы. Қоректенудің бұзылыстары; Жұқпалар болуы (іш сүзегі, тырысқақ, тағамдық-уытты жұқпалар, дизентерия, Helicobacter pylori т.б.); Химиялық заттар (ауыр металдар, ішімдік, никотин, саңырауқұлақ улары т.б.); Жан күйзелістері, жағымсыз көңіл-күй т.б. ауыртпалық жағдайлар; Иондағыш сəулелер; Өспе өсуі.
2.Асқазан аурулары — өңеш пен 12 елі ішек аралығына орналасқан ас қорыту органының қалыпты қызметінің бұзылуы. А. а-ның ішінде: асқазанның қабынуы, асқазан жарасы, асқазан рагы жиі кездеседі. Гастрит жəне гастродуоденит асқазан ішек жолының ең көп тараған аурулары.
3.Көп бөлінуі (гиперсаливация), Аз бөлінуі (гипосаливация), Бөлінбеуі (асаливация, ксеростомия) Көп бөліну себептері: Ауыз қуысынын кілегейлі қабығынын жедел аурулары, Сынап жене препаратарын қабылдау, ОНЖ аурулары (паркинсонизм, бульбарлы жəне псевдобульбарлы паралич), Инсультан кейін.
Аз бөліну себептері: Авитаминоз А, В, Е, Гипосидероз, Қант диабеті, Дəнекер тіңдерінің жүелі аурулары, Сəулелер, Паротиттер, үлкен сілекей бездерің алған кезде, Шегрен синдромы.
4.Жұтынудың бұзылысы тамақты қабылдап жатқанда сөйлеу, тез тамақтанғанда жəне дұрыс шайнамай үлкен бөліктермен жұтқанда пайда болады. Егер сіз ашуланып немесе қобалжып тұрсаңыз, сізде жұтқыншағыңыздың толып тұрған жəне қалыпты жұтына алмау сезімі болады.
Жұтынудың қиындауы (дисфагия) - бұл тамақ əдетте ауыздан өңеш арқылы асқазанға өтпейді. Дисфагия ауыз қуысындағы, тіл немесе тістер ақаулары қалыпты шайнау жəне жұтылу процесіне кедергі келтіргенде пайда болуы мүмкін. Мнандай сиптомдар пайда болуы мүмкін:сілекей ағуы, тамақты түкірү немесе ауыз қуысының тым қатты құрғап кетүі. Тамақтың жұтқыншақта тұрып қалған сезімі немесе əрі қарай тамақты итеру үшін бірнеше рет жұтыну керек. Сол үшін жөтел немесе тұншығу пайда болады. Сонымен қатар жұтынудың бұзылысы өңештің тарылуынан немесе бітелуінен болуы мүмкін. Өңеш арқылы тағаммен сұйықтықтарды өткізетін бұлшық еттердің дұрыс жұмыс істемеуінен болады.
5.Рефлюкс эзофагиті - бұл асқазан құрамындағы рефлюкс нəтижесінде пайда болатын өңеш шырышты қабығының қабынуы. Ересек тұрғындар арасында таралуы 18-46% құрайды
7.Асқазанның көп сөл бөлуін гиперсекреция, аз сол бөлуін гипосекреция деп атайды. Бос тұз қышқылы жоқ асқазанның гипосекрециясы кезінде ас қорытудың қатты бүзылыстары байқалады.
Бұл кезде пепсиннің белсенділігі төмен болғандықтан нəруыздардың ыдыратылуы болмайды. Тұз қышқылының аз өндірілуі асқазан жасушаларымен гастриннің өндірілмеуінен болғандықтан асқазанның кардиалдық қысқышы жабылмай, ашық тұрады. Сондықтан жүрек қыжылы, кекіру пайда болады. Тұз қышқылы болмағандықтан асқазанда бактериялардың өсіп-өнуі көбейіп кетеді.
8.Асқазанның əрекетінің бұзылуы перистальтикасының (грек. peristaltikos — қуыс ағзалардың тегіс еттері жиырылуынан болатын тамақтың қойыртпасын жан-жағынан қоршап, қысып қозғалуы) жəне еттің тонусының өзгерістерімен, қарыннан тамақты ішектерге ығыстыру бұзылуымен, құсумен көрінеді. Перистальтиканың ұлғайуы гастрит, асқазанның ойық жара ауруы кездерінде байқалады. Бұл кезде ет талшықтарының кейбір топтарының қатты жиырылулары нəтижесінде асқазанда ауыру сезімі пайда болады.