Дәріс 13-14-15 Ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларды инклюзивті ортада оқытудың технологиясы
нклюзивті білім берудегі педагогикалық технологиялар. Инклюзивті білім беруде әмбебаб принциптерің басшылыққа алу. Бейімделгіш оқыту технологиясы, коммуникативтік оқыту технологиясы, қолдаушы оқыту технологиясы және ойын технологиялары. Проблемалық оқытуды, ұжымдық қызмет тәсілдерін, оқытудың интерактивті әдістері мен алғышарттарын пайдалану. Инклюзивті білім берудің стратегиялары:" өзара оқыту"," ата-аналарды тарту"," мектеп мәдениеті"," сыныптағы психологиялық ахуал " және т.б. инклюзивті практиканы дамыту (сабақ кезінде оқу процесіне ББЕҚ бар оқушылардың қатысу дәрежесі; оқу іс-әрекеті барысында оқушылардың өзара әрекеттесуі; балалар ұжымының микроклиматының әл-ауқаты; педагогтердің ББЕҚ бар оқушылармен достық қарым-қатынасты ынталандыруы және ынталандыруы; оқушылардың ұжымдық және жеке жетістіктерін көрсету; ББЕҚ бар балалардың сыныптан тыс және мектептен тыс іс-шараларға қатысу дәрежесі). Кедергісіз ортаны қамтамасыз ету (физикалық қолжетімділік) және ЕБҚ бар оқушылардың білім беру процесін жүзеге асыру үшін мектепте қажетті материалдық база құрылады: пандустар, дәретханалар, ойын аймақтарын жабдықтау, балалармен жұмыс істеу үшін және мектеп мұғалімдері мен ата-аналарға кеңес беру үшін, мамандардың кабинеттерін қажетті жабдықтармен және дидактикалық материалдармен жабдықтау.
Әдіснамалық және оқу-әдістемелік қамтамасыз ету: - мүмкіндіктері шектеулі балаларды инклюзивті және кіріктіріп оқытудың әдіснамалық және оқу-әдістемелік негіздерін әзірлеуді, ерекше оқытуды қажет ететін тұлғаларды жалпы білім беру процесіне қосу аясында оларды әлеуметтік-педагогикалық және психологиялық-педагогикалық қолдауды ұйымдастыруды; -
ерекше оқытуды қажет ететін оқушыларға оқу жоспарларын, оқу бағдарламаларын бейімдеуді (білім алушылардың дайындық деңгейіне қойылатын талаптарды, базалық пәндер бойынша оқытудың пәндік нәтижелері мен дағдыларын, оқу процесін ұйымдастыру шарттарына қойылатын талаптарды);
- ерекше оқытуды қажет ететін балаларды оқыту нәтижелерін мониторингілеу және бағалау жүйесін әзірлеуді, инклюзивті білім беру шарттарына баланың оқу жетістігін критериалды бағалауды бейімдеуді; - үйден оқыту сапасын бағалау жүйесін әзірлеуді; - ерекше оқытуды қажет ететін тұлғаларды оқыту шарттарына типтік оқу жоспарлары мен техникалық және кәсіптік білім беру бағдарламаларын бейімдеуді көздейді.
Білім алу қажеттіліктері ерекше балаларды қалыпты балалардың ортасына енгізу моделі келесі қағидалармен сипатталады:
1. Жүйелілік – түрлі бағыттағы психологиялық-педагогикалық көмек көрсету барысында жүзеге асырылады: балаларға, мұғалімдерге, атааналарға (баланы шынайы оқыту кезінде көрсетіледі, орын алған қиындықтарды, оқушының мүмкіндіктерін, оның күшті жақтарын, білім алудың жеңіл жолдарын анықтайды және барлық құрама бөліктері ескеріле отырып, психологиялық-педагогикалық қолдау көрсету жүйесі анықталады, жасалады);
2. Жиынтықтылық – балаға мұғаліммен, психологпен, логопедпен, атааналармен, оның барлық қызмет саласын (танымдық, эмоционалдықжігерлік, қимылдық) қамтитын, кешенді көмек көрсетілуінен көрінеді; оқудағы жетістіктерді қадағалауға және тұлға аралық байланыстарды орнатуға көмектесетін әлеуметтік байланыстар мен қарым-қатынастар оңтайландырылады;
3. Ықпалдастық – әртүрлі тәсілдердің (психотерапевтік және психологиялық-педагогикалық), әдістемелердің, амалдардың, дидактикалық және психотерапевтік әдістердің (білім беру саласын ғана қамтып қоймайды, микроәлеуметтік ортаны да қамтиды) бірігуін қарастырады.
4. Баланың ерекше қажеттіліктерінің басымдылығы – баланың сабақ оқудағы қиындықтарының себептерін анықтау, айналма жолдар ретінде пайдалану үшін оның ерекше қажеттіліктерін білу және ескеру (білім беру үдерісін ұйымдастырудың арнайы жағдайын қажет етеді);
5. Үздіксіздік – оның мүмкіндіктері мен қабілеттерін ерте анықтау қажеттілігін, білім алудың барлық сатыларында психологиялықпедагогикалық қолдау көрсетуді білдіреді.
Білім алу қажеттіліктері ерекше балаларға жалпыға білім беру мектептерінде кешенді психологиялық-педагогикалық қолдау көрсетуді ұйымдастыру үлгісі бұл үдерістің құрылымдық-ұйымдастырушылық және мағыналық-процессуалдық ерекшеліктерін көрсетеді. Білім алу қажеттіліктері ерекше балаларды қалыпты оқушылардың ортасына енгізу үлгісі келесі түрде ұсынылуы мүмкін.
