Протопласт туындылары
Протопласттың туындыларына жасушаның тірі компоненттерінің өмірлік белсенділігі (мета-болизм) өнімдері жатады. Төмендегідей бөлінеді:
1 Физиологиялық белсенді заттар (ақуыздар, ферменттер, фитогормондар, витаминдер және т.б.).
2 Алмасу және қор өнімдері (крахмал дәндері, кристалдар және т.б.) және жасуша шырыны мен цитоплазмада ериді.
3 Жасуша қабырғасы. Жасушаның бөліну процесінде пайда болған жасуша қабырғасы пектинді заттардан, целлюлозадан, гемицеллюлозадан және судан тұрады. Бастапқы жасуша қабырғасының өсуі жаңа құрылыс материалы - целлюлоза мицелласын енгізу (интуссусцепция) арқылы жүреді.
Екінші қабырғаның тұндырылуы қабырғаның қалыңдығына қарай өсуін қамтамасыз етеді және аллозия деп аталады. Жасушалардың тіршілік ету процесінде, әсіресе кез-келген мамандандырыл-ған функцияны орындауға байланысты жасуша мембранасында қайталама өзгерістер болады.
1 Ағаштану –лигнинмен сіңдіру, бұл оның қаттылығын, тығыздығын арттырады, бірақ икемділік пен өсу қабілетін төмендетеді.
2 сынақ – суберин, беріктігі мен қаттылығы төмендейді, бірақ серпімділік жоғарылайды. Газ бен су өтпейді. Толық сынақтан кейін жасушаның протопластикасы өледі.
3.Кутинизация-Кутиннің, май тәрізді заттың қабаттануы. Өсімдіктерді артық буланудан, метаболизм өнімдерін жуылудан қорғайды.
4 минералдану-минералдардың, әсіресе кремнезема мен көмірқышқыл кальцийдің жиналуы (инкрустация)
5 Жылпындану - арнайы күрделі заттардың пайда болуы-шырыш пен сағыз. Жабынды ткандерге, сондай-ақ тұқымдарға сипаттама.
2. Гистология негіздері. Ткандер-бұл жалғыз шығу тегі, құрылымы ұқсас және денеде бірдей функцияларды орындайтын жасушалар тобы.
Ткандер атауы
|
Құрлысы
|
Орналасқан жері
|
Функциясы
|
Түзуші (меристема)
1.Басжақұшы (бастапқы апикальды)
|
Үлкен ядросы және тығыз цитоплазмасы бар жас, жұқа қабыр-ғалы жасушалар мит-оз арқылы бөлінеді.
|
Өскіндердің бүршік-тері (протодерма, не-гізгі меристема, про-камбия), тамырдың ұшы (дерматоген, периблема, плерома).
|
Жасушалардың бөлін-уіне байланысты мү-шелердің өсуі;
|
2.Бүйірлік (латеральд)
Органның шеңбері бойынша
|
Перицикл (бірінші)
Феллоген (екіншіі)
Камбиум (екінші)
|
Сабақтың және там-ырдың орталық цил-индрінің бірінші қаба-ты.
Ағаш өсімдіктері мен бұталардың эпи-дермисінің астында.
Ағашты пен сабақтар мен тамырлардың арасында.
|
бүйірлік тамырлар өсуін, екінші жабын-ды ткандер қамтама-сыз етеді Сабақта механикалық тканге дифференцеленеді.
Екінші жабын ткані-нің (перидермалары) түзілуіне қатысады.
Мүшелердің қалың-дығы бойынша өсуі; сыртқа қарай луба жасушаларына, ішке қарай сараланады –
|
3. Қондырмалы (интеркалярлы)
|
|
базальды бөлігінде тармақтар арасында және жапырақтардың түбінде
|
Қондырмалы өсуді қамтамасыз етеді.
|
4. Жара
|
|
Ткандер мен мүшелер зақымданған жерлер-інде.
|
Жасушалардың бөлі-нуі нәтижесінде жара-лардың жазылуы (өсу-каллус пайда болады).
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |