Тақырып: Нөлдермен аяқталатын көптаңбалы сандарды жазбаша бөлу/ Ерте замандағы тарих пен мәдениет

4.2.1.8**қалдықпен бөлу формуласын a=b∙c+r шығарып алу және қолдану.

Көптеген оқушылар:қалдықпен бөлу формуласын a=b∙c+r қолдана алады.

Кейбір оқушылар: қалдықпен бөлу формуласын a=b∙c+r түсіндіре және қолдана отырып тексере алады.

Пәндік лексика және терминология Көбейту және бөлу компоненттерінің атауы, формула, қалдық.

(Қ.б.) Мұғалім оқушылармен әр халықтың мәдениеттері туралы әңгіме жүргізеді. Кез келген халықтың мәдениеті өте бай. Қазақтың ұлы ақыны Абай Құнанбаевтың шығармаларында басқа ұлттардың мәдениетін өзара байланыстырған. Оны қазақтың ұлттық мәдениеті, шығыс мәдениеті мен орыс мәдениеті арқылы шабыттанған. Оқушылар ұлы әрі ойшыл ақын орыс мәдениеті арқылы шабыттанатынын №1 тапсырманы есептеу арқылы біледі.

Оқушылар 3-тапсырманы орындайды (орындау уақыты 3-4 минут), үлгі бойынша тексеру.

798 : 57 = 142 548 : 26 = 98

455 : 13 = 35 4 656 : 97 = 48

– Қиындықтарды анықтағандар, жұмыстарыңның әрі қарайғы мақсаты қандай?

– Қателіктерді түзету алгоритмін қолданамыз.

– Әркім өзінің оқу тапсырмасын дауыстап оқиды.

Балалар дәптерде бағалау критерийі бар тапсырмаларды орындайды.

Қателік жіберген оқушыларға мұғалім 4-тапсырманы орындауды ұсынады.

№ 4

252 : 14 =18 897 : 39 =23

528 : 22 = 24 345 : 15 = 23

2 720 : 32 = 85 3 510 : 45 = 78

Дәптермен жұмыс Өткенмен жұмыс.

Оқушылар №5–9 тапсырмаларды орындайды.

№5. 125·4+125·6=125·(4+6)=125·10 =1250

241 · 5 + 241 · 5 = 2 410

314 · 3 + 314 · 7 = 2 629
315 · 2 + 315 · 8 = 3 150

418 · 3 + 418 · 7 = 4 180

829 · 1 + 829 · 9 = 8 290

(Қ.б.) 6-есептің шешуін талқылауды талап етеді.

а) Автобус 6 сағатта 300 км жол жүрді. Егер мәшиненің

жылдамдығы автобусқа қарағанда 10 км/сағ артық болса,

мәшине дәл осындай уақытта қанша километр жол жүреді?

6-тапсырманың а) бөлімін орындай отырып, «ол осы уақытта» деген сөзді нақтылап алу керек. Оқушылар уақыттың бірдей екендігіне назар аударады. Тапсырманың шешуін мынадай әрекетпен түсіндіріп шығаруға болады.

1) 300:6= 50 (км/сағ) – автобустың жылдамдығы

2) 50+10=60 (км/сағ) – мәшиненің жылдамдығы

3) 60 · 6 = 360 (км) – мәшиненің жүрген жолы

Жауабы: мәшине 360 км жүреді.

ә) Сал өзенмен 3 000 м жүзді. Егер өзеннің ағыс жылдамдығы 3 км/сағ болса, онда осы жолға қанша уақыт жұмсалды?

Бұл тапсырмада алғаш рет «ағыс жылдамдығы» деген түсінік кездесті. Сал үшін ағыс жылдамдығының маңызын талқылау керек (салдың жылдамдығына тең). Есептемес бұрын, бірден өлшем бірлікке түрлендіріп алу керек.

3 000 м = 3км

3 : 3 = 1 (сағ) – сал жүзді.

Жауабы: 1 сағат уақыт қажет.

№ 7 (математика күнделікті өмірде)

4 : 2 = 2 м – бөлменің жартысын алады.

2 ∙ 5 = 10 м – ені 2 метр болатын линолеум.

9-тапсырма. Берілген мәндерді әріптің орнына қойып, амалдарды орындайды.

10-тапсырма – зерттеушілік сипаттағы жаттығу.

Арман мен Әлия төрт таңбалы сандарды жазды. Арман бірінші цифры кейінгі үш цифрдың қосындысына тең сандарды жазды, Әлия соңғы цифры алдыңғы үш цифрдың қосындысына тең сандарды жазды. Балаларға осындай сандарды жазуға көмектес. Кім көп сан жазды деп ойлайсың?

Шешуі:

3111 3=1+1+1

4121 4=1+2+1

5122 5=1+2+2

6222 6=2+2+2

7331 7=3+3+1

Әлия соңғы цифры алдыңғы үш цифрдың қосындысына тең сандарды жазды.

1135 1+1+3=5

1124 1+1+2=4

1236 1+2+2=6

1247 1+2+4=7

1157 1+1+5=7

Осылай жалғастырады.

4-тапсырма

8 712 : 88 = 99

Рефлексия

Қалдықпен бөлу туралы алған білімді қашан және қай жерде, қалай қолдануға ұсын.

Қалдықпен бөлуге тапсырма ойлап тап.

Бөліндінің мәні неше цифрдан тұратынын қалай дұрыс анықтауға болатыны туралы ойыңды бөліс.

Үй тапсырмасы №11.

Оқушылар жазбаша бөлу мен көбейтуге арналған мысалдарды шешу үшін, оларға әлі де жаттығу керек деген қорытындыға келеді.