Колондық хроматография (ашық колонка) қолданып Е дәруменін анықтаудың колориметриялық әдісі

Әдіс токоферолды Fe⁺³ в Fe⁺² қалпына келтіруге және бетофенантролинмен немесе α, α⁺¹ – дипиридилмен немесе ортофенантролинмен Fe⁺² боялған кешен пайда болуымен негізделген. Е дәруменінің экстрактіне реакция өткізу алдында алюминий тотығындағы колондық хроматография көмегімен тазалайды /38/.

Өнімде токоферол аз мөлшерде болғанда (100 г өнімде 1 мг аз болғанда) пробиркаға барлық спиртік ерітіндіні (5 см³) енгізеді, ал өнімде токоферол көп мөлшерде болғанда екі пробиркаға 2 және 5 см³ спирттік ерітінді құяды. Бірінші пробиркаға 3 см³ абсолютті спирт қосады. Содан кейін барлық пробиркаларға кезектеп құйып, араластыра отырып 0,5 см³ батофенантролин ерітіндісін және 0,5 см³ 0,0125% үшхлорлы темір ерітіндісін және 15 с кейін 0,5 см³ фосфор қышқылының ерітіндісін қосады. Өнімде 8-токоферол бар болса, онда фосфор қышқылын 3 мин соң қосады. Барлық операцияларды тік сәуледен сақтап өткізеді, ерітіндісі бар пробиркаға фосфор қышқылын қосқан соң жарық жерге қоюға болады. Бір уақытта реактивтерге бақылау қояды: ондай жағдайда 5 см³ зерттелетін ерітіндінің орнына 5 см³ абсолютті спирт алады. Ерітіндінің сіңіру интенсивтілігін 540 нм максимум өткізгіштігі бар жарықфильтр немесе абсолютті спиртке қарсы 520 нм спектрофотометр қолданып фотоэлектроколориметрде есептейді. Бетофенантролин жоқ кезде а, а¹ – дипиридил қолданады. Ондай жағдайда 1 см³ 0,5% α, α¹ – дипиридил ерітіндісін және 1 см³ 0,2% үшхлорлы темір ерітіндісін қолданады.

100 г өнімдегі Е дәруменінің мөлшерін мг формула бойынша есептейді

мұнда р – реакция өткізуге алынған зерттелетін ерітіндегі Е дәруменінің

мөлшері, мкг, (градуировкалы график көмегімен анықтайды, реактивте

зерттелетін үлгінің және бақылаудың оптикалық тығыздығының

айырымын анықтайды);

V₁ – гександы экстрактің жалпы мөлшері, см³;

V₂ – колонкаға енгізілген экстрактың мөлшері, см³;

V₃ – колонкадан элюирленген Е дәруменінің фракциясының спирттік

ерітіндісінің мөлшері, см³;

V₄ – түстік реакция өткізуге алынған спирттік ерітінді мөлшері, см³;

а – үлгі аспасы, г;

100 – 100 г өнімге қайта есептеу;

1000 – мг-ға Е дәруменінің мөлшерін қайта есептеу.

Е дәруменінің мөлшерін әр пробиркаға бөлек есептейді (2 және 5 см³). Егер екінші пробиркадағы (5 см³) интенсивті боялған кезінде нәтижелер әртүрлі болған кезде, онда зерттелетін ерітінді еріткен соң реакцияны қайталау керек.

Есептеуді маңызды үшінші санға дейін өткізеді. Соңғы нәтиже ретінде екі параллельді анықтаудың нәтижесінің орташа арифметикалық мәні (Х) алынады.