Тараз мемлекеттік педагогикалық институтының хабаршысы ғылыми-педагогикалық журнал
жүктеу/скачать 2,31 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Тараз мемлекеттік педагогикалық институты, Тараз қ.
| Пайдаланған әдебиеттер:
1. Ростовцев Н.Н. «Академиялық сурет» Москва; 1984. 2. Кузин В.С. «Рисунок» М; Агар 1997. 3. Луковенко Б.А. «Рисунок пером» М; 2000 4. Болатбаев Қ. Бейнелеу ӛнері. Жұмыс дәптері – Алматы: Атамұра, 2002 32б. Аннотация. В данной статье рассматривается выставка рисунков в школе. Annotation. This article discusses an exhibition of drawings at school К 32 374/377(574) БІЛІМ МЕН ТӘРБИЕНІҢ МАҚСАТЫ – ҤЙРЕТУ Керімбеков С.М., Ахметова А. Тараз мемлекеттік педагогикалық институты, Тараз қ. Қазақ мектептерінде оқушыларға білім мен тәрбие беру ісі ӛте күрделі. Кеңестік оқыту жүйесінің озық жетістіктерін тиімді пайдалану арқылы қазақ мектептерінде оқыту жүйесін жан – жақты дамыту – басты мақсат. Мектеп ӛмірі – күнделікті сабақтардан басталады. Сабақ арқылы ұстаз кӛрінеді. Ұстаз білімі, парасаты, мәдениеті мен тіл – шәкірттердің жан – жақты білімді болуына әсері тиеді. Күнделікті сабақ – жоспарлауды қажет етеді. Сабақ арқылы оқушыларға білім мен тәрбиенің жаңа үрдістерін үйрету – тақырыптар бойынша жаңарып, ӛзгеріп, дамып отырылады. Сабақта сұрақ қою жүйесі арқылы білім мен тәрбиені дамыта отырып, оқушылардың ойлау қабілетін оятады, талабын талантпен ұштатырады, білімнің жан – жақты қырымен таныстырады, тәрбиенің кӛзін ашып, бұлақтың таза білім суынан сусындатып, ӛнердің биік шыңына шығарады. Шәкірттің ойлы болуы – ұстаз біліміне орай іске асырылады. Сабақ барысында – халқымыздың ӛткен ӛмірі, тарихы, ұлттық дәстүрі мен әдет – ғұрып, салты, тілі, мәдениеті, діні, ділі, шешендік ӛнері мен халқымыздың жас ұрпақтарға ӛсиет етіп қалдырып кеткен ырым – тыйым сӛздері мен мақал – мәтел, жұмбақ, жаңылпаш, мысал, аңыз, ертегі, жыр, дастан, эссе жанырындағы ой түйіндері мен толғау, терме, баталары – ұлттық ӛнеріміздің бастамасы болуға тиіс. Сабақ барысында оқулық материалынан тыс қосымша түсіндіруді қажет ететін ұлттық ӛнеріміздің сан түрлі қырларын түсіндіру, үйрету ісі – үнемі іске асырылуға тиіс. Мектепте білім мен тәрбиенің басты мақсаты – үйрету. Үйрету арқылы мектеп оқушылары мен жоғары оқу орны білімгерлерінің білім сапасы мен ұлттық тәрбиесін дамытуға болады. Ол үшін мектептің оқу жүйесін ұлттық дәстүрімізге орай қайта құруды қажет етеді. Мектебі жоқ кӛне заманғы ата – бабаларымыздың салып берген даңғыл жолынан адаспай, ұлтымыздың тілі мен мәдениетін, шешендік ӛнерін, ырым – тыйым сӛздерін, мақал – мәтел, жұмбақ, жаңылпаштарын оқушылар бойына да, ойына да біртіндеп сіңіре берген тиімді. Мұндай әдіс – тәсілдерді жан – жақты іске асыру үшін мектепке білімді әдіскер мен парасатты басшы керек. Бсшылық – мектеп жұмысын күшейтеді, ұжымды нығайтады. Мектеп – білім мен тәрбие ордасы. Мектеп арқылы – талатты да, тәрбиелі оқушылар ӛмірге жолдама алады. Қазіргі мектеп – білім мен ұлттық тәрбиенің қайнар кӛзі. Мектеп – ұлттық санамыздың ордасы. Мектеп тарихы – мұражайдан басталады. Әрбір мектептің жас ұрпақтарға тәрбие кӛрсететін ұлттық мұражайы болуы тиіс. Мұражай – мектептің ұлттық тарихы. Онда мектеп түлектерінің жинаған заттары, халқымыздың кӛне заманғы ескеткіш мұралары, қолжазбалары мен мектеп жайлы деректері болуға тиіс. Сабақта 26 мұражай материалдарын тиімді пайдалана отырып, оқушылардың ойын дамытуға болады, санамыздан шығатын түрлі сӛздерді қайта жаңғыртып отыруға мүмкіндік береді. Әрбір сыныптар арқылы жинақтап, қолдан жасаған альбомдар мұражайда сақталынса, мектеп бітірген түлектердің асыл мұрасына айналар еді. Мектептерде білім мен тәрбие беру ісі – жылдан – жылға күрделеніп келеді. Жаңа технологиялық оқу үрдісі – оқушылардың ой – санасын дамытуды тереңдете түседі. Мектеп саласында жаңа технологиялық әдістер мен амалдарды пайдалану кезінде ұлттық дәстүрімізді, әдет – ғұрып, салтымызды, тілімізді, дінімізді, ділімізді, мәдениетімізді ӛркендету – басты мақсат болуға тиіс. Ырым – тыйым сӛздер, мақал – мәтел, жұмбақ, жаңылпаш, терме, бата, толғау, жыр, дастан, аңыз, ертегі мен кӛне заманғы эссе туындыларын жаңа технологиялық әдіс- амалдар арқылы оқушылар бойына қалыптастыру – назардан тыс қалмауға тиіс. Қазіргі басты мақсат – мкетеп оқушылары мен жоғары оқу орындарының білімгерлеріне ұлттық мәдениетіміз бен тілімізді үйрету болып табылады. Жаңа технологияның да басты мақсаты – оқушылар мен білімгерлерге ұлттық дәстүрімізді, тілімізді, дінімізді, ділімізді, мәдениетіміз бен әдебиетімізді жан – жақты үйрету. Мектептерде ұлттық дәстүрімізге орай ырым – тыйым сӛздер мен мақал – мәтел, жұмбақ, жаңылпаш, терме, бата, толғау, жыр дастан, аңыз, ертегі мен эссе туындыларын оқулық материалдарына орайластыра отырып, қосымша материалдар ретінде қолдануға жаңа технологиянаң маңызы зор. Қазақ халқының ұлттық ӛнері мен мәдениетін түсіндіру – кӛп ізденісті қажет етеді. Қазіргі оқулықтарда ұлттық ӛнер мен тіл дамытуға байланысты шешендік сӛздер, ырым – тыйым сӛздер мен мақал – мәтелдер, жұмбақтар аз қамтылған. Соңғы жылдары оқулықтарға байланысты қосымша оқулық – хрестоматиялары қысқара бастады. Бұл жағдай милиондаған шәкірттер мен ұстаздардың ӛзбетінше ізденіп, оқуын қажет етеді. Оқулық - хрестоматиялар- да әрбір сыныптардағы оқушылардың жас ерекшеліктеріне сай келетін шешендік сӛздер, ырым – тыйым сӛздер, мақал – мәтел, жұмбақ, жаңылпаш, бата, терме, толғау ертегі, аңыз, дастан, жыр үзінділерімен эссе туындылары жоқтың қасы. Қазіргі мектеп – үш сатылы оқу жүйесі арқылы оқшылар білімін дамытып келеді. 1. Бірінші саты (тӛменгі буын, I-IV сынып) 2. Екінші саты (ортаңғы буын, V-VIII сынып) 3. Үшінші саты(жоғарғы буын, IX-XI сынып) Мктептің оқыту жүйесінде болашақта тӛртінші саты (XIІ сынып) бойынша оқушыларға білім мен тәрбие беру ісі қарастырылмақшы. Бұл тӛрт сатылы оқыту жүйесі – жаңа технологиялық оқыту жүйесімен ұштасатыны ақиқат. Оқыту жүйесінде жоғары оқу орындарындағы оқытушы ғалымдар мен мектептегі озат тәжірибелі ұстаздардың білім парасатын, бірлігін қажет етеді. Мектеп оқушыларынан бұрын, ұстаздар білімін тереңдетіп, ұлттық дәстүрге орай әдебиетпен мәдениетті, шешендік ӛнерді, тілімізді, дінімізді, ділімізді, оқушыларға таныту – халқымыздың жас ұрпақтарға ӛсиет етіп қалдырған асыл мұрасын жан – жақты үйретуден басталады. Үйрету – білімінің бастамасы. Үйрету арқылы жастарға білімен тәрбие беріледі. Білім мен тәрбиенің қайнар кӛзі – мектеп. Мектеп арқылы оқушыларға жан – жақты білім мен ӛнегелі тәрбие беру ісі күрделі. Мектепте ұлттық әдет – ғұрып, салт – дәстүрімізді, дінімізді, ділімізді, тіліміз бен мәдениетімізді үйретудің алғы шарттары мыналар: - Ата – бабамыздың жас ұрпақтарға қалдырған ырым – тыйым сӛздерін үйрету; - Мақал – мәтел, жұмбақ, жаңылпаш, терме, бата, тұрмыс – салт ӛлеңдерін үйрету - Шешендік ӛнерге баулу арқылы сӛз ӛнерін үйрету; - Ақындық ӛнер; - Ұлттық ӛнер саласындағы би, домбыра, қобыз тартуға үйрету; - Шығармашылыққа баулу арқылы ӛлең, әңгіме, аңыз, эссе, мақала, баяндама жазуға үйрету; - Кітапхана арқылы кӛркем әдебиет оқуға үйрету мен ғылымға бейімдеу; Үйрету арқылы оқушылардың ой – санасын, ақылын, білімін дамыта отырып, жақсы мінезге тәрбиелеу – басты мақсат болуға тиіс. Оқушылар бойында ұлттық мінеді қалыптастыру арқылы ӛнер саласындағы талап пен талантын шыңдап, ӛнердің биік шыңына шығару – ұстаздың асыл да, абзал міндеттеріне жатады. жүктеу/скачать 2,31 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|