Варвар шапқыншылығының ролі туралы. Роман теориясы Европаның қалыптасуындағы германдықтар рөлін мүлде жоққа шығарды.
Рим жерін германдықтар емес, қайта Римдіктер болды деуі. Т. 1. 169 бет.
Сөйтіп Ф. де Куланж Франция тарихындағы германдықтар ролін жоққа шығарды. Алайда Ф. де Куланж тек Рим цивилизациясын жоғары көтеріп қоймай ғана,варвар шапқыншылығының ролін мойындамады. Ол германдықтар дамудың өте төменгі сатысында тұрғандықтан Римге ықпал жасамады деді. Т. ІІ. 347-348 беттер.
Бірақ Ф. де Куланж осындай төмен сатыда тұрғанмен, германдықтарда демократиялық тәртіп, аграрлық өмірде коллективтік принциптер болған жоқ деп дәлелдемекші болды.
Семиялар арасында меншік жағынан айырмашылық болды, сондықтан оларда топтарда боды деді.
Герман теориясы «іріп-шіріген» Римнің құлауында германдықтар шешуші роль атқарды дейді. «Германдықтардың ұлттық рухы ыдыраған Рим дүниесін жеңді» дейді. Мыс, Допш германдықтарда ежелден қолөнер, тауар-ақша қатынасы, қалалр дамыды деді. Допш германдықтарда да жерге жеке меншік болды, вотчиналық жүйе үстемдік етті деді. Германдықтар крепастниктік шаруаларды қанап күн көрген ұсақ вотчина иелері.
Мынандай мәселені шешу керек болды. «Рим империясы құлады ма?» (яғни әлеуметтік-экономикалық төңкеріліс болды ма?).
Ф. де Куланж бірден-бір мынандай тұжырымға келеді. «Галлияны еш уақытта да варварлар жаулап алған жоқ, ол аудан империяға қосып алынды». Т.ІІ-7-15 бет.
Империя германдықтарды жаулап алып, өзіне бағындырды. Германдықтардың келуі еш өзгеріс туғызған жоқ, себебі олардың өзі өздерімен бірге құлдарын, крепастной шаруаларын ала келді. Т.ІІ-673 бет.
Ф. де Куланж «саяси да, әлеуметтікте төңкеріліс болмады, төңкеріліс жасауға германдықтардың әлі келмеді» дейді. Ал олай болса жаулап алды, ревалюция болды демей, Германдықтай жолымен рим дүниесіне қосылып бірікті.
Германисттер де осыған жақын позиция ұстады. Допш, антикалық қоғамның орта ғасырмен ауысуын күшпен ауысты деп қате пікір. Допш-германдықтарда да антикалық дүниеге тән әлеуметтік экономикалық қатынастың барлық белгілері де болды, олар ұзақ уақыт Риммен араласып, оның мәдениетін, қоғамдық қатынасын меңгерді.
Буржуазия тарихнамасы империя құрған жоқ, ол өмір сүруін тоқтатқан жоқ деді. Осындай саяси өмірде қарама-қарсы тенденцияның байқалуы терең саяси дағдарысты көрсетеді.