Бақылау сұрақтары
1) Практикалық жұмыстың орындаудың мақсаты қандай?
2) Арақашықтық шкаламен қалай есептеу арқылы жасалады?
3) Көлденең бұрыштар қалай өлшенеді?
Зертханалық жұмыс №6
Тақырыбы: Теодолиттік жүріс төбелерінің кординаталарын есептеу.
6.1 Жұмыстын мақсаты -теодолиттік түсірістің нәтижелері арқылы полигон пункттерінің координаталарын есептеу және түсірістің планын сызу.
6.2Керекті құрал жабдықтар:Координаталарды есептеу ведомасі (6.1-кесте), бес таңбалы тригонометриялық функциялардың кестесі немесе координаталар өсімшелерінің кестесі. План сызатын қағаз және топографиялық транспортир.
6.3. Жұмыстың орындалу мерзімі:100 минут
6.4.Жұмыстың мазмұны және орындау тәртібі:
- бұрыштық қиыспаушылықты есептеу және тарату.
- дирекциондық бұрыштар мен румбтарды есептеу.
- координата өсімшелердің және олардың қиыспаушылығын есептеу, жүрісті
теңестіру.
-полигон пункттарының координаталарын есептеу.
Теодолиттік жүріс нүктелерінің координаталарын есептеу.
1) Тұйықталған полигонның бұрыштық қиыспаушылығын-ƒβ есептеу:
ƒβ°=∑βпр - ∑βm =∑βпр - 180°(n-2) (6.1)
мұндағы, ∑βпр - өлшенген бұрыштардың қосындысы;
n - өлшеген бұрыштар саңы.
2) Шекті бұрыштық қиыспаушылықты анықтау:
ƒβ = P√ n (6.2)
Егер бұрыштық қиыспаушылық шектен аспаса, яғни fβ ≤ fβ.. ондабұрыштардың дұрыс өлшенгені және оны кері таңбамен барлық бұрыштарға, 0,1΄-қа дейін дөңгелетіп бөледі.
3) Түзетілген бұрыштар графасына жазылады.
4) Теодолиттік жүріс қабырғаларының дирекциондық бұрыш болып есептеледі, сонда:
а2-3=а1-2+180˚-β2 (6.3)
Есептердің дұрыстығын тексеру:
а1-2 = а3-1 +180°-β1 (6.4)
5) Румбтарды есептеу
Анықталған дирекциондық бұрыштар арқылы 5.1-суретке сәйкес румбтар есептеледі
5.1-кестеде румбтар мен дирекциондық бұрыштардың өзара байланысы көрсетілген.
6) Горизонталь проекциялардың қосындысын, яғни полигонның периметрін есептеу:
Р = ∑d (6.5)
7) Координаталар өсімшелерің есептеу:
∆х= d ·cos r ∆у= d ·sin (6.6)
6.1 кесте. Дирекциондық бұрыштар мен румбтар арасындағы байланыс
Ширектер нөмерлері
|
Дирекциондық бұрыштардың өзгеру аралықтары
|
Румбтардың аттары
|
Байланыс формалары
|
I
|
0° - 90°
|
СШ
|
r = α
|
II
|
90° - 180°
|
ОШ
|
r = 180° - α
|
III
|
180° - 270°
|
ОБ
|
r = α - 180°
|
IV
|
270° - 360°
|
СБ
|
r = 360° - α
|
6.1-cурет. Румбты анықтаудың сұлбасы
Өсімшелердің таңбалары сызықтардың қай ширекте жатқанына байланысты, яғни дирекциондық бұрыштар арқылы анықталады (3.-сурет).
8) Координата өсімшелерінің қосындысың есептеп олардың қиыспаушылығың анықтау
ƒх =∑∆х ƒу=∑∆у (6.7)
мұндағы, ∑∆х, ∑∆у-координата өсімшелерінің алгебралық қосындылары, олар теория бойынша нольге тең болуы керек.
9) Жүрістің абсолюттік қиыспаушылығын есептеу:
ƒабс =√ ƒх +ƒу (6.8)
Салыстырмалы қиыспаушылығын есептеу:
ƒс= ƒабс /Р (6.9)
мұндағы, Р-полигонның периметрі.
10) Егер анықталған салыстырмалы қиыспаушылық шектен аспаса, онда ƒх пен ƒу полигон қабырғаларына пропорционалды етіп кері таңбамен ∆х және ∆у-ге бөледі.
11) Әр қабырғаның жазықтықтағы сәулесінің координатаар өсімшелеріне түзету шамасы:
δx = - δy = - (6.10)
12) Берілген 1-пункттің координаталарың және түзетілген координаталары мен түзетілген координата өсімшелері арқылы полигонның басқа пунктерінің координаталарын есептеу:
Х2 = Х1+∆Х1-2; У2 = У1+∆У1-2; (6.11)
Тексеру:
Х1 = Х5+Х5-1 У1 = У5+У5-1
Достарыңызбен бөлісу: |