Фармацевтикалық сыйымсыздық бұл дәрілік әсер етуші заттар бір- бірімен , қосымша материалдармен жанасып араласуы есебінен дәрілік препараттың химиялық, физикалық, терапевтік өзгеріске ұшырауы. Сыйымсыздықтың негізгі 3 түрі болады . Олар физика-химиялық, химиялық , фармакологиялық.
Физикалық , физика- химиялық сыйымсыздықтардың себептері :
Қатты дене бетіне ерітінділер мен газдардың сіңіп кетуі яғни дәрілік заттар адсорбциясы
Консистенциясы, агрегаттық күйлері бөлек заттарды араластыру, гидрофобты болып табылатын мысалы өсімдіктер майлары, глицерин, этанолдарға сұйықтықтар қоссақ олардың араласпауы сыйымсыздықты тудырады.
Химиялық сыйымсыздықтардың себептері:
Органикалық қышқылдар мен әлсіз негіздердің, ауыр және сілтілі жер металдардың қоспаларының тұнбалар түзуі .
Газдардың бөлінуі. Мысалы әлсіз ұшқыш қышқыл тұзы + күшті қышқылмен әрекеттессе бұндай тұздарынан газ бөлінетін әлсіз қышқылдарға азотты, көмір және тиокүкірт жатады. Сондай ақ әлсіз ұшқыш негіз + күшті негізбен әрекеттессе бұндай тұздарынан газ бөлінетін әлсіз негіздерге аммиак және гексаметилентетраминді жатқыза аламыз .
Тотығу- тотықсыздану реакциялары. Инъекционды препараттар ерітінділерін , сулы ерітінділерді, көз тамшыларын дайындау технологиясында қажет емес жанама тотығу тотықсыздану реакциялары жүруі мүмкін.
Фармацевтикалық сыйымсыздықтарды жеңу тәсілдері: +Рецепттегі кейбір дәрілік заттарды алмастыру. Мысалы кодеинді кодеин фосфатымен , натрий тетраборатын бор қышқылымен, калий бромидін натрий бромидімен, эуфиллинді теофиллинмен алмастырсақ сыйымсыздықты жеңуге болады.
+ Рецепт құрамын өзгертпей технологиялық әдістерді пайдалану . Бұл әдіс рецептке енген ингредиенттерді белгілі бір ретпен ерітуге негізделген. Мысалы алкалоид негіздерінің препараттарын дайындағанда РН мәнінің өсу ретімен қосу арқылы араластырып еріту. Сондай ақ ұнтақ , жағар майлар , түрлі ерітінділер технологиясында еріткіште негізгі дәрілік затты бір бөлек , басқа компоненттерді бір бөлек ерітіп алып содан соң араластыру сыйымсыздықты жоюға мүмкіндік береді
+ Дәрілік түрді өзгерту алмастыру. Мысалы микстураларды ұнтақпен немесе керсінше ұнтақтарды микстурамен , тамшыларды микстуралармен ауыстыру.
+Компоненттердің біреуін бөлу.Ұнтақтар, сұйық препараттар технологиясында жиі қолданылатын тәсіл . Жазылымда жазылған ингредиенттерің сыйымсыздық тудыратынын препараттан бөлек босату. Дегенмен бұл тәсілді пайданалу үшін дәрігердің рұқсаты керек , себебі улы заттарды күшті әсер ететін заттарды бөлек босатуға рұқсат етілмеді.