Қайтымды және қайтымсыз процестер.
Егер термодинамикалық процесс тура бағытта да, кері бағытта да өте алатын болса, онда ол қайтымды процесс деп аталады. Әрі, егер мұндай процесс алдымен тура бағытта, сосын кері бағытта өтсе және жүйе бастапқы орнына қайтып оралса, онда бұл жүйені қоршаған ортада ешқандай өзгеріс болмайды. Барлық осы шартты қанағаттандырмайтын процесс қайтымсыз болып есептелінеді.
Нақты процестер қайтымсыз, онда барлық уақытта энергияның диссипациясы (жоғалуы) (үйкелістен, жылуөткізгіштіктен т.б) болады. Қайтымды процесс –бұл физикалық модель – бұл нақты процестердің идеализациясы.
Энтропия.
Бір күйден екінші күйге өткенде жүйеге берілген немесе одан алынған жылу мөлшері бастапқы және соңғы күйлермен бір мәнді анықталмайды, бірақ осы өтудің өту тәсіліне елерліктей байланыста болады ( жүйенің күйінің функциясы болып табылмайды).
Бірақта, келтірілген жылу мөлшері - жүйенің күйінің шексіз аз өзгерісі кезінде жылу мөлшерінің Т температураға қатынасы – жүйенің күйінің функциясы болып табылады..
Сонымен, интеграл астындағы өрнек кейбір функцияның толық дифференциалы, осы күйге жүйе қандай жолмен келгеніне байланыссыз, ол жүйенің тек бастапқы және соңғы күйімен анықталады.
Энтропия жүйе күйінің функциясы деп аталады, оның дифференциалы болып саналады.
Яғни термодинамиканың бірінші бастамасынмына түрде жазуға болады.
осыдан
.
функциясы, жүйе күйінің функциясы болып табылады және Гельмгольц энергиясы немесе еркін энергия деп аталады.
Достарыңызбен бөлісу: |
