Политроптық процесс .
Жылу сыйымдылық тұрақты қалатын процесті политропты процесс деп атайды.
Жоғарыда қарастырылған изохоралық, изотермиялық, изобаралық және адиабаталық процестер, политропты процестің дербес жағдайлары.
Политроптың теңдеуі.
.
мұндағы коэффициент политропты көрсеткіші деп аталады. Жылу сыйымдылықтың мәні және әртүрлі процестер үшін политроп көрсеткіші кестеде көрсетілген.
ПроцессПроцестер
|
|
|
АдиабатАдиабаталық
|
|
|
ИзотермИзотермиялық
|
|
|
ИзобараИзобаралық
|
|
|
ИзохораИзохоралық
|
|
|
Изотермиялық процесс кезінде жылу сыйымдылық шексіз үлкен, бұл кезде .
Адиабаталық процесс кезінде жылу сыйымдылық нольге тең. , бұл уақытта .
Дөңгелек процестер (немесе цикл деп) жүйе қатарынан бірнеше күйді өтіп бастапқы күйіне келетін процесті айтады. координатында цикл тұйық қисықпен берілген, мұндағы 1-2 ұлғаюға, 2-1 сығылуға сай келеді.
Ұлғаю жұмысы фигура ауданы) оң таңбалы: .
Сығылу жұмысы фигура ауданы) теріс .
Цикл бойындағы А жұмыс тұйық қисық қамтитын ауданмен анықталады:
.
Сонымен жұмыс термодинамикалық жүйенің күйінің функциясы ғана емес, өтетін процестің түрінің де функциясы.
Сондықтан жұмыс күйдің бір мәнді функциясы ғана болып табылмайды (ішкі энергия сияқты).
Термодинамиканың бірінші бастамасынан жылу , сонымен бірге А жұмыс жүйемен жүретін процестің функциясы болып саналады.
Егер цикл бойында оң жұмыс атқарылса, онда цикл тура деп аталады (цикл сағат тілі бағытымен жүреді А-сурет) .
Егер циклде теріс таңбалы жұмыс жасаса, онда ( цикл сағат тілінің бағытына қарсы өтеді, Б-сурет) цикл кері деп аталады.
Тура цикл жылу қозғалтқыштарында пайдаланылады (алынған жылу есебiнен жұмыс жасалынады. Керi процестер суытқыш машиналарда пайдаланылады (сыртқы күштің жұмысының есебінен жылу үлкен температурадағы денеге өтеді).
Достарыңызбен бөлісу: |
