Тиімді коммуникация мен тұлғаның бәсекеге қабілеттілігінің өзара байланысы
жүктеу/скачать 18,64 Kb.
|
10 семинар
|
Тиімді коммуникация мен тұлғаның бәсекеге қабілеттілігінің өзара байланысы. 1. Тиімді коммуникация технологиялары және қағидалары, ережелері, дағдылары, тәсілдері. Қазіргі адам барлық жерде - жұмыста да,жеке өмірде де табысқа жетуге тырысады. Мансап, отбасы, достар - бұл сіздің өміріңіздің бір бөлігі, ал тиімді байланыс сізге барлық бағыттарды құруға және барынша келісімге келуге мүмкіндік береді.Әр адам өзінің әлеуметтік дағдыларын жетілдіруге ұмтылуы керек. Бастапқыда қиындықтар болса да, уақыт өте келе бұл білім лайықты жемістер - сенімді тұлғааралық байланыстар әкеледі.Ақпаратты бір адамнан екінші адамға берудің әр түрлі тәсілдері коммуникация деп аталады. Ол барлық тарату арналарын және сигналдың декодталуын қамтиды және келесідей болады. Ауызша.,ауызша емес.,жазылған;,пиктографиялық,кеңістіктік символдық және тб. Ақпарат жіберуші алушымен бір толқын ұзындығында байланысқан кезде байланыс тиімді болады деп саналады. Алайда, бірыңғай белгілер жүйесіндегі байланыс та хабарламаның дұрыс шифрланғанына кепілдік бермейді. Қарым-қатынас қарапайым ақпарат алмасу ретінде қарапайым жануарларда бар. Адам эволюция процесінде коммуникативті жетілдірді. Ауызекі және ымдау сөйлеу дамып, біртіндеп жазбаша, символдық және бейнелі болып кеңейе түсті. Алайда, бұл процесс күрделі түсінікке ие, ал тиімді байланыс жеке зерттеу объектісіне айналады. 2. Тиімді коммуникацияның шарттары. Коммуникация дегеніміз - қарым-қатынас, екі және одан да көп адамдардың өзара түсінісуге негізделген байланысы: бір бірінен ақпарат, мәліметтер алмасуы. Басшы өзінің көпшілік уақытын мәліметтер алу және шешім қабылдау үшін, біреулермен байланысуға, қарым-қатынас орнатуға арнайды. Баскдрудың жоспарлау, ұйымдастыру мотивация және бақылау қызметтерін орындау да қарым-қатынас орнатуға байланысты. Коммуникация – басшылық етудің байланыстырушы процесі болып саналады. Менеджерлер өз жұмысын ойдағыдай орындау үшін тиімді қарым-қатынас орнатуы қажет. Шетел зерттеушілерінің пікірінше, тиімсіз қарым-қатынас – проблемалардың туындауының басты себептерінің бірі. Тиімді жұмыс істейтін басшылар – бұлар тиімді қарым-қатынас ориата білетіндер. Ұйым ішінде де, одан тысқары жерде де тиімді қарым-қатынас ұйым аралықтары үшін де, сыртқы орта үшін де аса қажетті, сол мақсатта олар түрлі амалдарды пайдаланады. Олар тұтынушыларға жарнама арқылы және басқадай жолдармен байланысады. Қоғамдық ұйымдармен қарым-қатынас орнатуда жергілікті ұйымдармен, жалпыұлттық немесе халықаралық деңгейде байланыс жасауға ерекше кеңіл бөледі. Ұйым мемлекеттік реттеу тәртібіне бағынуына тура келеді, сол себептен де есеп беріп, онда қаржы және маркетинг туралы мәлімет береді, сондай-ақ өзінің орналасуы мүмкіндіктері, жеңілдіктері т.б. туралы деректер келтіреді. Ұйымның сыртқы ортадағы оқиғалар мен факторларға қатысуынын баска да толып жатқан әдістері бар. Сыртқы орта арқылы пайда болатын алуан түрлі проблемаларға байланысты ұйым ішінде әр түрлі талқылаулар, жиналыстар, телефон арқылы келісімдер жүргізіліп, қызмет жазбалары, есептері, бейнетаспалар т.б. жасалады. Ұйымда мәліметтер бірінен бірі беріліп, алмасып отырады. Жоғарғы басшылықтан төменгі басшылықка күнделікті міндеттер, нақты тапсырмалар, ұсыныстар т.б. беріледі. Төменгі деңгейдегі басшылықтан жоғары деңгейдегі басшылыкка берілетін мәліметтер еңбек өнімділігіне айтарлықтай ықпал етеді. Төменгі деңгейден жоғарғы деңгейдегі басшылыкка берілетін мәліметте не істеп жатқандығы айтылады. Басшы осындай жолмен ағымдағы және толғағы жеткен мәліметтерді біліп отырады, істі оңға бастырудың мүмкін болатын варианттарын ұсынады. Жоғарғы басшылар мен төменгі басшылардын мәлімет алысуы әдетте есеп беру, ұсыныс айту және жазбаша түсініктеме нышанында болады. 3. Әлеуметтік интеллект. «Әлеуметтік интеллект» термині 1920 жылы Э. Торндика психологиясына енгізілді, ол «тұлғааралық қарым-қатынастарда ұзаққа созылған» дегенді білдіреді. Көптеген танымал психологтар осы тұжырымдаманы түсіндіруге өз үлестерін қосты. 1937 жылы адамдар туралы тез, дерлік автоматтандырылған пікірін білдіруге қабілетті әлеуметтік ақыл-кеңестерді адамның реакцияларына ықтимал болжауға мүмкіндік берді. Г.Аллпорттың айтуы бойынша, әлеуметтік интеллект, адамдармен қарым-қатынаста біркелкі болуды қамтамасыз ететін арнайы «әлеуметтік сыйлық» болып табылады, оның өнімі – түсіну тереңдігі емес, әлеуметтік бейімделу.Психологтар арасында, соңғы уақытқа дейін Е. Боринг берген ақылдың анықтамасы бойынша пікірталастар жүргізілді: интеллект – бұл ақыл-ой сынақтарымен өлшенетін нәрсе.Осы мәлімдемеге баға беру туралы әртүрлі көзқарастар бар 4. Коммуникациядағы имидж және өзіндік ұсыну. Имидж - тұлғаның өзін - өзі әрекеттеуімен ерекшеленеді. Ол, оқытушыға өткен кезеңдегі жоғары статусты қайтып алуына көмектеседі. Имидж адамды танымдылық пен бағалық қатынастар ретінде қызметтеледі. Адамның бүтін келбетін сипаттайтын сыртқы және ішкі аспектілерді атап кету қажет. Сыртқы аспект көптеген элементтерден құралады, аяқ киіммен бастап бас киімге дейін. Ол, адамның бет - әлпеті, киімі, жүріс - тұрысы, мінез – құлқы, дауысы. Осы тұста стилистің, визажистің көмектері қажет. Имидждің ішкі аспектісі-ерекше маңызға ие, оның менталитеті, зерделілігі, қызығушылықтары, талаптары, мән -мазмұны шеберлігі. Ежелгі Қытай ойшылы Конфуцийдің айтуынша, адам аяғынан басына дейін өлшенбейді, басынан көкке дейін. Осы ерекшеліктерді тартымды образды құру процесінде есепке алу қажет. Сонымен қатар, адамның энерго ақпараттық өрісі бар, оның құрылымы мен әрекеттесуі зерттеледі. Приборлардың көмегімен зерттеу жұмыстарының нәтижелері сыртқы шарттардың, жағдайлардың түрлі өзгерулеріне байланысты адамның энергетикалық өрісінің өзгеруі көрсетілген, жеке тұлғалық ерекшеліктердің адамдар арасындағы әсер ету күштері мен шамалары өлшенеді. Имиджге жұмыс барысында қоршаған ортамен сөзсіз позитивті бағаланатын құндылық ерекшеліктері таңдап алынды. В.М.Шепельдің айтуынша адамның имиджі оның бойындағы өткен тәжірибелерден жинақтала отырып, күрделі жүйелі білімі болып табылады. Ол бүтін сипаттамаға иеленіп барлық қырлары келісілген. Имиджді құрудың қазіргі заманғы ғылымы жекелей имидждің мына төмендегідей түрлерін бөліп қарастырады:Әлеуметтік шындықты өзгертуге бағытталған ақпараттық қоғамның табиғаты өзгеруде, оның адамға деген талаптары және адамның қоғамға деген талаптары жоғарылауда. Өкінішке орай, депутаттарды сайлау имидж мамандарының қолына жиі түсуде. Елдің бірқатар, аймақтарында стеротипті манипуляциялау, жасанды имидж қоғамның сұранысына жауап бере алмай жатады. Имиджді құрушы имиджмейкерге оның кәсіби шеберліктеріне үкіметтің имиджі, өнеркәсіп ұжымының имиджді, жекелей тұлғаның имиджіне байланысты. Үкіметтің имиджі елді тиімді басқаруға көмектеседі. Педагогикалық ұжымның имиджі жекелей тиімді білім алуға көмектеседі. Жекелей тұлғаның имиджіне ұжымның имиджі байқалады. Тұлғалардың шетелдерге саяхаттану, жұмыстар атқару, қызметтелу барысында сөзсіз жайлы ұғым, пайда болады. 5. Имидж қалыптастырудың технологиялары, Джон Локк өзінің «Адам сана сезімінің тәжірибесі» атты еңбегінің үшінші тарауында айқынды анықталған түрде былай деп жазды: «Мазмұнды сөз біздің ой - өрісіміздің символы болып табылады. Олар тіптен спецификалық дыбыстар мен анықталған ойлар араларындағы жаратылысты байланысты көрсетпейді, бейнелейді. Олай болған жағдайда барлық адамзат үшін бір тіл болған болар еді; олар – еркін түрде таңдап алынған ой - өрістердің белгілері. Оларды ой – өрісті суреттейтін, өрнектейтін түсінікті символдар ретінде қолданылады». Д. Локктың айтуынша символды белгілерді қолдана білу адамның хайуанаттардан айырмашылығын көрсетеді, «Хайуанаттар абстракциялық мүмкіншіліктерге және жалпы ой - өрісті құруға, мазмұндауға ие емес, себебі олар сөздерді немесе басқа мазмұндалған белгілерді қолданбайды». Э.Сепир символдардың екі түрлерін бөліп қарайды. Олардың біріншісі «референциалды» символикалар деп аталынады.Ол «үнемді белгілеу құралдары ретінде қолданатын» символдар, мысалы, ауызша сөз, хат, телеграфты кодтар, ұлттық жалаулар, жалау дабылдары және тағы басқа.Символизмнің екінші түрі «конденсационалды символизм деп аталынуы мүмкін. Бір заттың шамасын тікелей қысқартылған түрде, формада көрсету, яғни эмоционалдылық толқуды саналы түрде алу».Осы екі аталған екі символизмнің араларына нақты шектеу, көрсету қою өте қиынға соғуы мүмкін.Э. Сепир былай деп жазады: Нақты осы символизмнің екі түрінің іс-әрекеттерінде «қарапайым түрде араластырылады», себебі, оның есептеуінше «референциалды символиканың көп бөлігі санасыз жүйелі символизмге шамаланады». Егер референциалды символизм әлеуметті адамның стеротипті мінез - құлығы болса,конденсоциалды символдарды қолданудың әрбір жағдайлары Э.Сепир бойынша жеке мінез - құлықты актіні қарастырады, яғни пайда болған қалыптасқан стереотиптің, бірқатар новацияның бұзылуы. 6. Белсенді тыңдау техникалары. Гиппенрейтерді белсенді тыңдау термині біздің мәдениетке енгізілді. оның белсенді тыңдау әркім үшін маңызды болуы тиіс айтуынша, ол өз балаларымен терең байланыс ата-аналарға құру үшін жаңа мүмкіндіктер ашады, өйткені бір-біріне ерлі-зайыптылардың ересектер, әріптестерін және басқа да жұмыс істейді. Мұндай есту дамушы жанжалдарды және шиеленісті алып тастай алады, жақсы атмосферасын құру үшін және жылу, өзара қабылдау рухы. Кітап Gippenreiter «Ғажайыптар белсенді тыңдау» белсенді тыңдау шеберлігін меңгеру бойынша қадам тапсырмасы бойынша қадам сипатталған, жауаптар жиі өмірлік мысалы сұрақтар мен көп қойылатын,белсенді тыңдау қабілетінің тиімділігін көрсетеді.Кез келген тыңдаудың мақсаты дұрыс шешім қабылдау үшін барынша көп ақпарат алу болып табылады. Кез келген сөйлесудің сапасы сөйлеу қабілетінен ғана емес, сонымен қатар ақпаратты қабылдау қабілетіне де байланысты. Сабақ әңгімеге қызығушылығын тудырған кезде, ол мұқият тыңдауға тырысады және өз бетімен өз бетімен сөйлейтін тақырыпқа бет бұрады, немесе оның бағыты бойынша, яғни оның бағытына сүйенеді. Көз контактісі белгіленеді. «Бүкіл дене» сияқты тыңдау мүмкіндігі әңгімелесушінің жеке басын жақсы түсінуге көмектеседі және оған сұхбаттасушы қызығушылығын көрсетеді. Әрдайым мұқият тыңдау керек, әсіресе, кез келген түсінбеушілік қауіпі бар. Түсінбеушілікті қалыптастыру әңгіме өзі немесе оның тақырыбы түсіну немесе толықтай таныс емес болған кезде өте қиын. Сондай-ақ, сөйлеуші сөйлеу ақауларын немесе акцентін сезінгенде де болады. Мұндай жағдайларда және басқа да көптеген жағдайларда белсенді тыңдау дағдыларын дамыту қажет 7. Келіссөз процесінің технологиясы Келіссөздер-бірлескен шешімге қол жеткізу мақсатында іскерлік өзара қарым-қатынас. Біздің өміріміз бойы келіссөздер жүргізіп, міндеттемелер мен уәделер алмасып келеміз. Екі адамға келісімге келу керек болғанда, олар келіссөздер жүргізуі тиіс.Келіссөздер екі тарап үшін қызығушылық тудыратын мәселелер бойынша іскерлік әңгіме түрінде өтеді және кооперациялық байланыстарды жолға қоюға қызмет етеді.Келіссөздер өз мақсаттары бойынша айтарлықтай ерекшеленеді: жеткізу туралы шарт жасасу, ғылыми-зерттеу немесе жобалау жұмыстарын жүргізу, ынтымақтастық және қызметті үйлестіру туралы келісім және т. б.Өкінішке орай, біздің елімізде ұзақ уақыт бойы іскерлік қарым-қатынастың психологиясымен және іскерлік әңгімелесу мен келіссөздер жүргізу технологиясымен байланысты жағына, мұнда бірдеңе үйретуге де назар аудармаған. Қазір уақыт өзгерді. Біріншіден, шетелдік серіктестермен өз қызметінің түрі бойынша байланысты тұлғалар шеңбері айтарлықтай кеңейді. Істі табысты жүргізу үшін оларға іскерлік қарым-қатынастың жалпы қабылданған Ережелері мен нормаларын білу, Келіссөздер мен әңгімелесулер жүргізе білу қажет. Екіншіден, бірыңғай іскерлік әлемнің бір бөлігі бола отырып, біз қазіргі жалпы заңдылықтарды отандық серіктестерден өркениетті қарым-қатынасты талап ете отырып, біздің шындығымызға көшіреміз. жүктеу/скачать 18,64 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|