2-нші жақ – аталарың, аналарың, балаларың, аттарың, астарың, бастарың;
3-інші жақ – аталары, аналары, балалары, аттары, астары, бастары.
Сыпайылық түрі:
Жекеше:
1-інші жақ – атамыз, анамыз, баламыз, атымыз, асымыз, басымыз;
2-нші жақ – атаңыз, анаңыз, балаңыз, атыңыз, асыңыз, басыңыз;
3-інші жақ – анайылық түрше.
Көбше:
1-інші жақ – аталарымыз, аналарымыз, балаларымыз, астарымыз, бастарымыз;
2-нші жақ – аталарыңыз, аналарыңыз, балаларыңыз, астарыңыз, бастарыңыз;
3-інші жақ – анайылық түрше.
20) Дағдыландырыу. Төмендегі сөздерді осы үлгі бойынша әуелі анайы түрге, сонан соң сыпайы түрге аударыу (жекеше, көбше, үш жақтық айтылыуы мен): арба, көрпе, тау, егеу, тай, көмей, сый, шій, от, бет, саз, аз, таң, көң, нар, ер.
2) Жіктеу жалғаулары:
§13) Жіктеу қалыбтың амалын, болмыстың жігін ашыб, жақ-жаққа айыра сөйлегенде қосылатұн жалғау, жіктеу екі түрлі: 1) анайы жіктеу, 2) сыпайы жіктеу.
Анайы жіктеу:
1інші жақ – мын, бын (мен1)
2нші жақ – сын (сен)
3інші жақ – жоқ (ды)
§14) Жіктеу сөздің айақ дыбысына қарай түрліше жалғанады. Мыйсал үшін төмендегі сөздерді алыб, жіктеб қарайық. Жіктелетүн сөздер: бала, бөпе, адам, жан, түйе, бақсы, кісі, тау, егеу, қанат, қонақ, жүрек, тас, күш.
Анайы жіктеу.
Жекеше: 1-інші жақ (мендік) – баламын, бөпемін, адаммын, жанмын, төбемін, бақсымын, кісімін, таумын, егеумін, қанатбын, қонақбын, жүрекбін, тасбын, күшбін;
2-нші жақ (сендік) – баласын, бөпесін, адамсын, жансын, төбесін, бақсысын, кісісін, таусын, егеусін, қанатсын, қонақсын, жүрексін, тассын, күшсін;
3-інші жақ (бөгделік) – бала, бөпе, адам, жан, төбе, бақсы, кісі, тау, егеу, қанат, қонақ, жүрек, тас, күш (ды).
Көбше: 1-інші жақ (мендік) – жоқ.
Достарыңызбен бөлісу: |
