Пәнді оқытудың тақырыптық жоспары

1.ҚР ның білім жүйесінің тұжырымдамасы.

2.Елдің ғылыми мекемелері.

3.ҚР-ның «Білім туралы» заңы.

1.ҚР білім беру концепциясы.

Білім беру дүниежүзінің барлық өркениетті елдерінің дамуының басымды бағыты мен негізгі индикаторы болып табылады.

Жоғары білім алу, әсіресе, заманауи әлемнің еңбек нарығындағы қатаң бәсекелестігі жағдайларында маңызды орында болған, болуда және болады да. Қазақстандағы білім деңгейінің белгісі ретіндегі жоғары білім үш деңгейлі жүйедегі кәсіби білімнің жоғары деңгейі болып (жалпы орта және кәсіби жоғарыдан кейін), кәсіби бейіні бойынша теориялық және тәжірибелік міндеттерді шешуге мүмкіндік беретін тәжірибелік дағдылар мен жүйеленген білім жиынтығынан құралады.

Білім берудің дамуының концепциясы білім беру саласындағы жалпы стратегияны, негізгі бағыттарды, басымдылықтарды, мемлекеттік саясат міндеттері мен оларды мемлекеттік тәуелсіздіктің құрылуы мен нығаюының, еліміздің ілгері дамуының негіз қалаушы құрамы ретінде іске асыру механизмдерін анықтайтын құжат болып табылады.

Концепция білім беруді жалпыұлттық басымдылық ретінде белгілейді, мемлекеттің Қазақстан Республикасының білім беру саясатын дамытуы үшін ұзақ мерзімге негіз қалап, заңнамаларға, қаржыландыру жүйесіне, білім беру мазмұнына, білім беру жүйесінің құрылымына, білім беруді басқару жүйесіне, кадрлық және әлеуметтік саясатқа өзгерістер мен толықтырулар енгізу үшін негіз болып табылады.

Мақсаты: білім беруді дамытуда әлемдік білім кеңістігіне сараланған және тұлға мен қоғам қажеттіліктерін қанағаттандыратын көп деңгейлі үздіксіз білім берудің ұлттық моделін қалыптастыру үшін стратегиялық басымдылықтарды анықтау.

Қазақстанда жоғары білімді жалпы орта білім (11 сынып), бастапқы кәсіби, орта (орта білімнен кейінгі) және жоғары кәсіби білім негізінде іштей, сырттай, кешкі, қашықтықтан оқыту және экстернат формаларында ақылы не ақысыз, т.с.с. алуға болады.

Жоғары білім беру мекемелерінде оқуға болатын формалар түрлерін айыра білейік.

Жалпы орта білім және бастапқы кәсіби білім негізінде жоғары білімді әдеттегідей алады, яғни бакалавриат үшін – 4 жыл және мамандар үшін – 4-5-6 жыл.

Жоғары білімді орта кәсіби білім негізінде жақын мамандығы (мысалы, колледж бен ЖОО заңгер маманы) бойынша алса, жоғары білім негізінде (бір жоғары мамандығы болса, екіншісіне түсуге болады) оқудың қысқартылған мерзімдері бойынша алуға болады (колледж негізінде, әдетте, 3 жыл, ал жоғары білім негізінде - жыл). Бұл орта кәсіби білімнен кейін жақын емес мамандыққа (медициналық колледжде оқыдым, қазір экономикалық мамандық бойынша түсудемін) түсуге және екінші жоғары білімді қысқартылған мерзімде алу қарастырылмаған мамандықтарға қатысты емес (бірінші техникалық білімнен кейін медициналық ЖОО түсемін).

Оқытудың ішкі формасы – кемінде бірінші жоғары білім алуда ең кеңінен тараған және дәстүрлі болып табылады. «Іштей» деген терминнен көрінетіндей, студент оқытушылар мен деканаттың «көз алдында» 4 / 5 жыл бойы болады, яғни оқу процесі – студент үшін оқу барысындағы әрекетінің негізгісі болып табылады. Оқу процесі пәндер мен сағаттардың жыл бойы семестрлер мен триместрлерге бөліну арқылы ұйымдастырылған, сабақтар аптасына кемінде 5 күн күніне бірнеше сағаттан міндетті дәрістер, семинарлар және басқа түрлерде сессия, каникулдармен, т.б. өткізіледі.

Оқытудың сыртқы формасы, әдетте, студенттің жылына 2 рет ұзақтылығы шамамен бір ай болатын интенсивті сабақтарға келіп, оның соңында емтихандарды тапсыруын қарастырады. Мұнда 2008 жылдан Қазақстанда кейбір мамандықтар бойынша жалпы орта білім негізінде (11 сыныптан кейін) сырттай оқу формасында алу мүмкін емес, сырттай формада тек орта кәсіби және жоғары білім негізінде алуға болады (3 не 2 жыл).

Іштей-сыртқы деп те аталатын оқытудың кешкі формасы оқу процесінің кешкі уақытқа көшірілуінде, яғни студент күндіз жұмыс істеп (әдетте), 18 сағаттан кейін университеттегі сабақтарына қатыса алады. Оқытудың кешкі формасына білімнің кез келген дәрежесінен кейін түсуге болады, алайда мұнда да жақын мамандықтар бойынша не жоғары білім негізінде қысқартылған оқу формасы қарастырылған,сондай-ақ осы форма бойынша кейбір мамандықтарға оқуға тыйым салынған.

Қашықтықтан оқыту – білім алушыларға оқытылатын материалдың негізгі көлемін алуды, оқу процесінде білім алушылар мен оқытушы арасындағы өзара қарым-қатынасты, білім алушыларға оқу материалын меңгеру бойынша өздігінен жұмыс жасауды қамтамасыз ететін технологиялар жиынтығы. Әдетте, қашықтықтан оқыту Интернет-технологиялар арқылы іске асырылады: Желіде дәріс кешендері, оқытушымен тексерілетін өздік жұмыс тапсырмалары орналастырылып, онлайн-конференциялар мен дәрістер өткізіледі, материалды меңгеруін тексеру де онлайн-тестілеу түрінде іске асырылады. Студенттер мемлекеттік емтихандар мен дипломдық жұмыстарды (егер де ол қарастырылған болса) әдеттегідей тапсырады, яғни ЖОО өзінде.

Экстернат оқыту формасы ретінде жоғары білімнің аралық және мемлекеттік (қорытынды) аттестацияларымен жалпы білім беру бағдарламаларын өздігінен үйренуді ұсынады.

Экстернат мәні мектепке, университетке күн сайын бармай, екі жоғары оқу орнындағы жұмыс пен оқуды ұштастыра отырып, орта не жоғары білім алуда. Екі жылдық (не одан көп) бағдарлама бір жыл ішінде аралық және мемлекеттік (қорытынды) аттестацияны тапсырумен өтіле алады.

Жоғары білім туралы құжаттардың қазіргі стандарттарында оқыту формасына берілген сілтемелер жоқ, яғни дипломда тек ЖОО, мамандығы, диплом иесінің деректері ғана көрсетіледі.

Қазақстан азаматтарының бірінші жоғары білімді тегін конкурс негізінде алу мүмкіндігі бар, яғни мемлекеттік тапсырыс арқылы.

2.Еліміздің ғылыми мекемелері

Бүгінгі күні 2012 жылдың аяғына Қазақстанда 146 ЖОО тіркелген. Оларды меншіктілік формалары мен ЖОО милитаризациясы контексінде қарауға болады.

ЖОО меншіктілік формаларына байланысты келесідей болады:

мемлекеттік – акцияларының бақылаушы пакеті (не ЖОО акцияларының 100%), не меншіктілік құқығы, не акцияларының белгіленген пакеті (акционерленген) мемлекетке жататын;

жеке меншік – акцияларының 100% жеке тұлғаларға жатады.

Мемлекеттік ЖОО құрылымында ерекше дәрежеге ие ЖОО да ерекшеленеді – ұлттық ЖОО. 2010 жылы астанамызда ашылған Назарбаев университетін атап өту қажет, ол үшін сол жылы дайындау бөлімінде білім алушыларды оқыту үшін 500 орын көлемінде мемлекеттік тапсырыс бекітілді, осы принцип бойынша оқу процесін де жүргізу жоспарлануда.

Меншіктілік формаларынан басқа ЖОО азаматтық және азаматтық емес деп жіктеуге болады (бұл ақпарат сондай-ақ Порталда да бар). Азаматтық және азаматтық емес ЖОО қабылдау бір-бірінен айрықшаланатынын қосқым келеді, себебі түлектердің соңғыларында жұмыс істеулері үшін дайындалатын органдардың ведомстволық ЖОО болып табылады.

Қазақстанның ЖОО оқыту 520 мамандық бойынша қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде оқытылады.

Біздің ЖОО жетістіктері жөнінде айтсақ, мысалы, келесіні атап өтуіміз керек.

ҚарМТУ базасында Орталық Қазақстан мен Ресейдің 27 кәсіпорындарымен бірлесе корпоративті университет құрылған.

15 ЖОО-нда (Қ.Сәтпаев ат.ҚазҒТУ, әл-Фараби ат.ҚазҒУ, Д.Серікбаев ат.ШҚМТУ, ҚарМТУ, Букетов ат.ҚарМУ, Л.Н.Гумилев ат.ЕҒУ, т.с.с.) инженерлік бейінді зертханалар қызмет етеді. 3 ЖОО-нда ұжымдық қолдануға арналған ұлттық ғылыми зертханалар құрылған: әл-Фараби ат.ҚазҒУ, С.Аманжолов ат.ШҚМУ, Қ.Сәтпаев ат.ҚазҒТУ.

9 ЖОО-нда технопарктер құрылған, 2-нде құрылуда.

Қолданбалы ғылыми зерттеулер бойынша 325 жоба орындалуда, оның 78-і ЖОО орындалуда – 24 (%).

Ашылғандары:

• 
  ҚазҢАУ түұсындағы Қазақстандық-япондық инновациялық орталық;
  
• 
  Қ.Сәтпаев атындағы Қаз ҒТУ тұсындағы Қазақстандық-француздық ғылыми орталығы;
  
• 
  ҚарМТУ тұсындағы балқытып пісіру институты.
  

ЖОО бірқатары шетел ЖОО не ЖОО ішінде серіктестікте екі дипломдық білім беру бағдарламасын іске асырады.

3. «Білім беру туралы» ҚР Заңы.

Қазақстан Республикасының білім беру жүйесі келесілердің өзара әрекет ету жиынтығын береді:

1)меншіктілік формасы, типі мен түрлеріне қарамастан, білім беру ұйымдарын;

2)білім берудің түрлі деңгейлеріне арналған сабақтас білім бағдарламалары мен мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын;

3)білім беруді басқару органдары мен білім беру бағдарламаларының іске асырылуы мен білім беру жүйесінің дамуын қамтамасыз ететін ведомствоасты ұйымдардың.

Білім беру жүйесінің басты міндеті – ұлттық және жалпы адами құндылықтар, ғылым мен тәжірибе жетістіктері негізінде тұлғаның қалыптасуына, дамуы мен кәсіби тұрақталуына бағытталған білімді алу үшін қажетті жағдайларды жасау.

Білім беру саласынлдағы Қазақстан Республикасының Заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделіп, Қазақстан Республикасының білім туралы Заңы мен өзге де нормативті құқықтық актілерден құралады. Егер Қазақстан Республикасымен бекітілген халықаралық келісіммен осы Заңда көрсетілгеннен басқа өзге ережелер орнатылған болса, онда халықаралық келісім ережелері қолданылапды.

Білім беру саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі принциптері ретінде болып төмендегілер болып табылады:

• 
  Қазақстан Республикасының барлық азаматтарының білім алуға теңдігі;
  
• 
  халықтың барлық деңгейіне әр азаматтың жеке дамуын, психофизиологиялық және жеке қабілеттерін есепке алумен білімге қол жетімділігі;
  
• 
  білім берудің зайырлы сипаты;
  
• 
  тұлғаның білімділігі мен дарындылығын дамытуды ынталандыруы;
  
• 
  білім сатыларының сабақтастығын, оқыту мен тәрбиелеудің бірлігін қамтамасыз ететін білім беру процесінің үздіксіздігі;
  
• 
  білім беру ұйымының меншіктілік формалары, оқыту мен тәрбиелеу формалары, білім беру бағыттары бойынша түрлілігі;
  
• 
  білім беруді басқарудың демократиялық сипаты, білім беру ұйымының академиялық еркіндігі мен уәкәілеттіліктерін кеңейту;
  
• 
  білім берудің гуманистік және дамытушы сипаты;
  
• 
  білім, ғылым мен өндірістің бірігуі;
  
• 
  білім алушылардың кәсіби бағыты;
  
• 
  білім беру жүйесін ақпараттандыру.
  

Азаматтардың білім алуға құқығы мемлекетпен білім беру жүйесінің даму және Қазақстан Республикасының Конституциясына сәйкес білім алу үшін тиісті әлеуметтік-экономикалық жағдайлар жасау арқылы қамтамасыз етіледі.

Мемлекет Қазақстан Республикасының азаматтарына жалпы орта және бастапқы кәсіби білімді тегін және келесілерді конкурстық негізде алуға кепілдік береді:

1)жалпы орта білім беру ұйымдарында тиісті сатының білім беру бағдарламаларының мазмұнын білім алушылармен меңгерілуін тексеру мақсатында;

2)жоғары кәсіби білім беру ұйымдарында білімалушылардың екніші курсты аяқтағандарынан кейін (медициналықтарды – үшінші курсты аяқтағаннан кейін) жоғары кәсіби білімнің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартының әлеуметтік-гуманитарлық, жаратылыстану-ғылыми және жалпы бейінді циклдарына кіретін жеке пәндерін меңгерулерін тексері мақсатында.

Аралық мемлекеттік бақылаудан өтпеген білім алушылар Қазақстан Республикасының білім беру саласындағы орталық атқарушы органымен белгіленген тәртіпте аралық мемлекеттік бақылаудан қайта өтуге құқылы.

Қайта аралық мемлекеттік бақылаудан өтпеген мемлекеттік білім гранттары мен несиелерінің иегерлері-студенттер мемлекеттік білім гранты не несие бойынша оқу құқығынан айырылып, тек ақылы түрде ғана курста қайта оқи алады.

Ақылы бөлімдердің қайта аралық мемлекеттік бақылаудан өтпеген студенттері ақылы негізде қайта оқу курсына қала алады.

Қайта аралық мемлекеттік бақылаудан өтпегендер саны Қазақстан Республикасының білім беру саласындағы орталық атқарушы органымен белгіленген шектіктерден асатын болса, сол білім беру ұйымы кезектен тыс мемлекеттік аттестацияға жатады.

Аралық мемлекеттік бақылауды жүргізу ережелері Қазақстан Республикасының білім беру саласындағы орталық атқарушы органмен белгіленеді.

6.Ұлттық бірыңғай тестілеу ағымдағы жылы орта кәсіби білім не жоғары кәсіби білім беретін Қазақстан Республикасының білім ұйымдарына оқуға түсуді қалайтын жалпы орта білім берудің жоғары буын оқушылары үшін жыл сайын іске асырылады.

Ағымдағы жылдың жалпы білім беру пәндері бойынша халықаралық олимпиадалар қатысушылары ұлттық бірыңғай тестілеуді тапсырудан босатылады.

Білім беру мекемелерінің мемлекеттік аттестациясы олардың ведомстволық бағынушылығы мен меншіктілік формасына қарамастан, білім беруді басқарудың мемлекеттік органдарымен олардың құрылықтарына сәйкес жоспарлы тәртіпте бес жылда бір рет жүргізіледі.

Білім беру ұйымдары филиалдарының мемлекеттік аттестациясы білім беру ұйымдары үшін қарастырылған тәртіптегі білім ұйымдары құрамында өткізіледі.

Алғашқы мемлекеттік аттестация жаңадан құрылғандарда өткізіледі:

1)бастауыш жалпы, негізгі жалпы, орта жалпы білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарында төрт жыл сайын;

2)бастапқы кәсіби білім бағдарламаларын, орта кәсіби, жоғары кәсіби және жоғары оқу орынан кейінгі кәсіби білім бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарында тиісті деңгей мамандарын шығарғаннан кейінгі алғашқы жылдан кеш болмайтын мерзімде;

3)мектепке дейінгі және мектептен тыс ұйымдарда үш жылдан соң.

Білім беру ұйымдарын мемлекеттік аттестациялау туралы еределер Қазақстан Республикасының Үкіметімен бекітіледі.

Жоғары оқу орындарының аккредитациясы олардың өтініштері бойынша мемлекеттік аттестация негізінде іске асырылады.

Студенттердің оқу жетістіктерін бақылау жүйесі ішкі және сыртқы (мемлекеттік) бақылауды жүргізуді қарастырады. Ішкі бақылау – білім алушылардың оқу жетістіктерін нақты пән бойынша түрлі бақылау тапсырмалары негізінде тексеру (бақылау жұмыстары, тест, тәжірибелік жұмыстар, портфолио, ауызша сауалнамалар, т.с.с.); ол ағымды бақылау мен оқушыларды аралық аттестациялауға бөлінеді. Сыртқы бақылау аралық мемлекеттік бақылаудан (АМБ), қорытынды мемлекеттік аттестациядан, ЖОО әрекетін тексерудің кез келген түрінде студенттер білімін бақылаудан тұрады.
Үлгерімді ағымды бақылау – білім алушылардың оқу жетістіктерін оқытушымен СОӨЖ мен консультацияларының кестесі бойынша сабақтар барысында оқытылатын әр тақырып және/не оқу пәнінің тарауы бойынша жүйелі тексеру. Мұнда сабақтардағы дайындық қана емес, сол сияқты белсенділік те есепке алынады. Ағымды бақылау нәтижелері студенттер назарына апта сайын жеткізіліп отырады.

Оқытудың сыртқы формасының студенттері үшін пәндер бойынша білімдерін ағымды бақылау СОӨЖ кестесі бойынша сессия аралығында өткізіледі.

Білім алушыларды аралық бақылау – білім алушылардың оқу пәнін оқуды аяқтағаннан кейін бөлімі не жалпы көлемінің мазмұнын сапалы меңгеруін бағалау мақсатында жүргізілетін процедура; аралық аттестацияны жүргізу формалары ретінде білім алушылар білімін модульдік-рейтингтік тексеру мен қорытынды бақылау болып табылады.

Білімдерін модульдік-рейтингтік (шектік бақылау) бақылау – оқытушының білім алушылар білімдерін бекітілген академиялық күнтізбеге сәйкес (әдетте, семестрде бір рет) пән бөлімі (модулі) бойынша тест не бақылаудың өзге формаларында өткізілетін процедура. Сырттай оқудағы студенттер үшін шектік бақылау емтихандар сессиясы кезінде өздік жұмыс тапсырамаларын орындауды есепке алумен семестрде бір рет өткізіледі.

Қорытынды бақылау сессия не сессияға дейінгі сынақтарда емтихан түрінде (жазбаша, тестілеу, ауызша, үйлестірілген) не курстық жұмыс/жоба түрінде өткізіледі. Қорытынды бақылау сондай-ақ тәжірибелердің барлық түрлері бойынша олардың аяқталғанынан кейін өткізіледі. Емтихандар сессиясы академиялық күнтізбелікпен бекітілген мерзімдерде өткізіледі. Жеке жағдайларда (ауыруына, отбасылық жағдайларына, өзге де объективті себептерге байланысты) факультет деканы студентке одан өтудің жеке мерхімдерін белгілей алады.

Барлық білім беру технологиясының тиімділігін, объективтілігі мен сапасын арттыру мақсатында білім алушыларды оқыту мен аралық аттестациялау процестері бөлінеді. Емтихандар факультет деканының ұсынуы бойынша ғылыми жұмыстар жөніндегі проректормен тағайындалатын оқытушы не комиссиямен қабылданады. Курстық жұмыстар мен тәжірибе бойынша есептер – кафедра меңгерушісімен тағайындалған комиссиямен.

Студенттердің оқу жетістіктерін ішкі бақылауды ұйымдастыру оқу процесін ұйымдастыру және басқару жөніндегі департаментінің (ОПҰБД) оқу процесін тіркеу және ұйымдастыру бөлімімен (ОПТҰБ) іске асырылады.

АМБ ҚР Білім және Ғылым Министрлігімен екінші курс аяқталғаннан кейін бес пән бойынша кешенді тестілеу әдісімен өткізіледі. Пәндер тізімдемесі, өткізу мерзімі мен өту балдарының деңгейі Министрлікпен белгіленеді.

Мемлекеттік қорытынды аттестация – мемлекеттік аттестациялау комиссиясымен (МАК) білім алушылардың ББМС қарастырылған оқу пәндері көлемін меңгеру дәрежесін анықтау мақсатында өткізілетін процедура. Мемлекеттік қорытынды аттестацияға мамандықтың оқу жұмыс жоспарының барлық талаптарын орындаған және оқудың барлық аралығында белгіленген несие мөлшерін алған студенттер жіберіледі. Мемлекеттік қорытынды аттестациялау формасы (пәндер бойынша мемлекеттік емтихандар, кешенді мемлекеттік емтихан және / не доплом жобасын (жұмысын) қорғау) ББМС мамандарымен орнатылады.

Мемлекеттік қорытынды аттестациядан өткен студенттерге бакалаврдың акдемиялық дәрежесі тағайындалып, білім алу туралы диплом беріледі.

Білім беру мекемелері келесідей бола алады:

1) мемлекеттік (білім беру мекемелері және білім беру кәсіпорындары);

2) жеке меншік.

Білім беру мекемелері мыналарға бөлінеді:

1)мектепке дейінгі, мектептен тыс, арнайы және жетім балалар мен ата-анасының қарауынсыз қалған балаларға арналған ұйымдар;

2)жалпы орта, кәсіби бастауыш, кәсіби орта, кәсіби жоғары, жоғарғы оқу орнынан кейінгі кәсіби және қосымша кәсіби білім беру бағдарламаларын жүзеге асыратын білім орындары.

Азаматты білім мекемесіне қабылдау кезінде соңғысы азаматты және (немесе) оның ата-аналарын немесе басқа да заңды өкілдерді қабылдау ережелері мен білім беру-тәрбие процесінің ұйымдастырылуын регламенттейтін білім беру ұйымының жарғысымен, білім беру қызметін жүргізуге құқық беретін лицензиямен және басқа да құжаттармен таныстыруы қажет.

Берілген территорияда өмір сүретін және сәйкес сатыда білім алуға құқықтары бар азаматтардың барлығын қабылдауды қамтамасыз ететін жалпы бастауыш, жалпы негізгі және жалпы орта білім берудің сатысына білім беру мекемесіне, сонымен қатар, бастауыш кәсіби білім беретін білім беру мекемелеріне қабылдау реті құрылтайшымен орнатылады.

Орта кәсіби, жоғары кәсіби білім алу үшін азаматтарды білім беру мекемелеріне қабылдау азаматтардың арыздары бойынша конкурс негізінде жүзеге асырылады. Конкурстың шарттары азаматтардың білім алуға деген құқықтарының сақталуына және анағұрлым талпынысы бар және де сәйкес деңгейдің білім беру бағдарламасын меңгеруге дайын азаматтарды қабылдауды қамтамасыз етілуіне кепілдік беруі керек.

Білім беру жүйесіндегі мемлекеттік бақылау азаматтардың білім алуға деген құқықтарының мемлекетпен қамтамасыз етілуіне және негізгі және қосымша білім беру бағдарламаларын жүзеге асыратын заңдық тұлғалардың олар жүзеге асыратын білім беру қызметінің алған лицензияларында көрсетілген білім беру, жалпыға міндетті мемлекеттік білім беру стандарттары мен талаптары облысындағы Қазақстан Республикасының заңнамасының талаптарына сәйкестігін ұстануына бағытталған және мемлекеттік білім басқару органдарымен олардың құзыреті шегінде жүзеге асырылады. Білім беру жүйесіндегі мемлекеттік бақылау объектілері мыналар болып табылады:

1. 
   негізгі және қосымша білім беру бағдарламаларын жүзеге асыратын заңдық тұлғалардың білім беру қызметі;
   
2. 
   оқушылардың сәйкес білім беру бағдарламаларын игеру деңгейі.
   

1. 
   аралық мемлекеттік бақылау;
   
2. 
   оқушылардың қорытынды мемлекеттік аттестаттаудан өткізу;
   
3. 
   білім беру мекемелерін мемлекеттік аттестаттаудан өткізу;
   
4. 
   білім беру мекемелерінің аккредитациясы;
   
5. 
   лицензиялық ережелердің сақталуын бақылау;
   
6. 
   мекемелердің Қазақстан Республикасының білім беру туралы заңнамасының сақталуын бақылау.
   

1. 
   ауызша;
   
2. 
   жазбаша;
   
3. 
   бірыңғай ұлттық тестілеу;
   
4. 
   комплекстік тестілеу;
   
5. 
   тестілеу;
   
6. 
   тексерулер.
   

Аралық мемлкеттік бақылау тегін орта кәсіби білім, жоғары кәсіби білім және жоғарғы оқу орнынан кейінгі кәсіби білім берудің мемлекеттік білім беру тапсырысына сәйкес білім беру мекемелерінде мемлекеттік жалпыға бірдей білім беру стандарттары шегінде жүзеге асырылады (егер азамат осы деңгейлердің білімін бірінші рет алып отырса). Оқушылар үшін білім алудың тегін болуы мемлекеттік білім беру мекемелерін бюджеттік қаржыландыру арқылы, білім беру мекемелерінің білім беру қызметтерін бюджеттің сатып алуы арқылы немесе мемлекеттік білім гранттарын беру арқылы жүзеге асырылады.

Кәсіби білім алу үшін, сонымен қатар, конкурс негізінде мемлекеттік білім кредиттерін және мемлекеттік студенттік кредитті қамтитын мемлекеттік білім кредиті жүйесі құрылады. Конкурстың шарттары анағұрлым талпынысы бар және сәйкес деңгейлердің білім беру бағдарламаларын меңгеруге дайындықтары бар азаматтардың мемлекеттік білім гранттары мен кредиттерін алуына кепілдік беруі керек. Мемлекет салық салу бойынша жеңілдіктер беру арқылы мемлекеттік емес білімдік кредиттеуді дамытуға ықпал етеді.

Мемлекет білім алу барысында әлеуметтік көмекке мұқтаж азаматтарды асырауға толық немесе бөліктей шығын шығарады. Әлеуметтік көмек көрсетілетін азаматтар категориясына келесілер жатады:

• 
  жетім балалар, ата-анасының қарауынсыз қалған балалар;
  
• 
  даму мүмкіндіктері шектеулі балалар, мүгедектер және бала кезінен мүгедектер, мүгедек балалар;
  
• 
  көп балалы отбасыларынан шыққан балалар;
  
• 
  заңнамамен анықталатын басқа категориялы азаматтар.
  

Денсаулық жағдайына байланысты ұзақ уақыт бойы жалпы білім беру мектебіне бара алмайтын азаматтар үшін үйде немесе емдеу мекемелерінде индивидуалды тегін оқыту ұымдастырылады. Дамуда мүмкіндіктері шектеулі азаматтардың білім алуы, даму бұзылуын және әлеуметтік бейімделуді түзету үшін мемлекет жағдай туғызады.

Мемлекет тұрғындары аз аймақтарда өмір сүретін балалардың орта білім алу құқығын қамтамасыз ету үшін шағын жабдықталған және интернатттқ мекемелердің қызметіне кепілдік береді. Мемлекет аса дарынды азаматтардың, соның ішінде, шет елде, элитарлық білім алуына қажет жағдайды туғызады.

Білім беру мекемелеріндегі тіл саясаты Қазақстан Республикасының Конституциясына және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

Меншік формасына қарамастан, барлық оқу мекемелері әрбір білім беру деңгейі үшін мемлекеттік жалпыға міндетті стандартқа сәйкес мемлекеттік тіл ретінде қазақ тілін, сонымен қатар, орыс тілі мен бір шет тілін үйретуді және дамытуды қамтамасыз етуі керек. Ұлттық топтар үшін туған тілін оқу үшін жағдай жасалады, ал олардың шоғырланып өмір сүретін жерлерінде олардың тілдерінде оқыту үшін білім мекемелері немесе бөлімшелері (сыныптар, топтар және т.б.) құрыла алады.

Қазақстан Республикасында келесілерге негізделген әрбір білім беру деңгейі бойынша жалпы талаптар жиынтығын анықтайтын мемлекеттік жалпыға міндетті білім стандарттары орнатылады:

• 
  білім беру мазмұны;
  
• 
  оқушылар мен тәрбиеленушілерді максимал оқу көлемімен жүктеу;
  
• 
  оқушыларды даярлау деңгейі.