Тобы: жм-307 Пәні: Молекулалық биология
жүктеу/скачать 358,67 Kb.
|
молекул.био.Бағаналы жасушалар
- Бұл бет үшін навигация:
- Тексерген:Иманова Д
- Плюропотенттілік
- 1.Ассимметриялық бөліну
- 1.Эмбриональды БЖ лар
- Мультипотенттілік
- 1.Плюрипотенттілік 2.Хоуминг
- 2.Фетальды БЖ лар
- 1)Гемопоэздік
|
Қ.А.Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті БӨЖ Медицина факультеті Тақырыбы:Бағаналы жасушалар(БЖ) Тобы:ЖМ-307 Пәні:Молекулалық биология Орындаған:Минаваров Ж Тексерген:Иманова Д *Түркістан 2023 Жоспар 1.Кіріспе 2.Негізгі бөлім *Бағаналы жасушалардың жалпы сипаттамасы *Бағаналы жасушалардың алу әдістері *Бағаналы жасушалардың түрлері *Бағаналы жасушалардың пайдалануы 3.Қорытынды Бағаналы жасушалар(БЖ)-тірі организмдердің ерекше жасушалары. Ерекшелігі-ассимметриялық бөлінуге қабілетті. Бағаналы жасушалар адам ағзасында өте аз. Эмбрионда-10мың жасушаның біреу бағаналы жасуша. 60-80 жастағы адамдардың 5-8мың жасушасының біреу бағаналы жасуша. Бағаналы жасушалар адам ағзасында өте аз. Бағаналы жасушаларды бөліп алып,ұлпа себіндісінде өсіруге болады. Бұл кезде шар тәрізді жасуша топтары түзіледі. Бағаналы жасушалардың әр түрлі жасуша типтеріне бастама беру қабілеті-Плюропотенттілік деп аталады. БЖ лардың қасиеттері:2ерекше қасиетке ие 1.Өздігінен жаңару (фенотипті сақтау қабілеті) 2.Патенттілік (ұрпақ беру қабілеті) Организмдегі БЖ лардың популяциясын ұстап тұратын 2 механизм бар: 1.Ассимметриялық бөліну-бұл кезде жасушалардың 1 ғана жұбы бөлінеді. 2.Стохастикалық бөліну-кездейсоқ болуы мүмкін 1 бағаналы жасуша 2 бір шама арнайыланған жасушаға бөлінеді. БЖ лардың жіктелуі: 1.Эмбриональды БЖ лар-1 жыл ішінде жіктелмеседе репликацияланады. 2.Ересек организмдегі БЖ лар-репликациялана алмайды. Себебі:Ересек организмдердің БЖ лары барлық ұлпада болады. Олар эмбриональды БЖ ларға қарағанда жақсы жетілген. Эмбриональды БЖ лар 3 түрлі ұлпаға жіктеле алады.әр түрлі ұлпаларға жіктелу қабілеті-Мультипотенттілік деп аталады Науқастану немесе жарақаттану кезінде БЖ ны зақымданған ұлпаны қалпына келтіруге пайдаланылады. Зерттеушілер бұл технологияны-Паркинсон ауруы,Қантты диабет,жұлынның зақымдануы,бұлшықет дистрофиясы,Алсьгеймер ауруларын емдеу жолдарын іздестірілген. БЖ ларды алғаш 1970 жылдары А.Я.Фриденштейн және бір қанша Ғалымдар сүйек кемігінің мезенхимасынан тапқан. БЖ лар алынуына қарай 3 ке бөлінеді: 1.Эмбриональды 2.Фетальды(ұрық материалынан алынады) 3.Постнатальдық-ересек ағзаның бағаналы жасушасы. 1.Эмбриональды БЖ-эмбрион дамуының ерте кезеңінде эмбриобласт түзеді. Эмбриональды БЖ лардың сипаттамасы: 1.Плюрипотенттілік 2.Хоуминг-БЖ ларды организмге енгізгенде,зақымдану аймағын тауып,сол жерге бекіп,түзету. 3.Тотипотенттілік-тұтас организм түзіп,жіктелу қабілеті. БЖ лардың ерекшелігін анықтайтын факторлар ядрода емес,цитоплазмасында болады. Бұл ұрықтың ерте дамуына жауап беретін барлық 3000 геннің а-РНҚда болуы. 2.Фетальды БЖ лар-ұрықтың құрсақта дамуы 9-12апта.Мұнда этикалық мәселелер туындайды.Кейбір елдер бұл жұмысты жалғастыруда. 3.Постнатальдық БЖ лар-ересек организмнің БЖ лары Оның потенттілігі (жіктелуі)төмен,бірақ этикалық проблема тұдырмайды. Емдеудің тиімділігі мен қауіпсіздігін қамтамасыз етеді. Ересек организмдің БЖлары 3 негізгі топқа бөлінеді: 1)Гемопоэздік-Қан жасушалары.Кіндік қанында болады. 2)Стромалы жасушалар 3)Ізашар жасушалар-арнайы ұлпаға айналған. Гемопоездік-кіндік қанында,стромалы,ізашар жасушаларында болады. Себебі:Кіндік қаны ең көп тотипотенттілікке ие. Медицинада БЖ лармен емдеудің артықшылығы: *Науқастың жасушаларынан өсіруге болады және оларды организм қабылдайтын болады. *Эмбриональды бағаналы жасушаларды іс жүзінде қолданып,көптеген мәселелерді шешуге болады. *Бағаналы жасушалар лейкоз,зат алмасунан тұқым қуалайтын аурулар:мукосахаридоз,Гурлер ауруы,Гюнтер,Моркио деген ауруларды алдын алуда қолданылады. Қорытынды Кейде жасушалар, тіндер мен мүшелер аурудан, жарақаттанудан және генетикалық себептерден біржола зақымдануы немесе күйреуі мүмкін. Бағыналы жасушалар зақымдалған немесе күйреген жасушалардың орнын толдыру үшін денеге трансплантациялауға болатын жаңа жасушаларды генерациялаудың ерекше бір әдісі деуге болады. Қазіргі уақытта Жетілген бағаналы жасушалар кейбір жағдайларды емдеу үшін қолданылады, мысалы:
Кері байланыс
жүктеу/скачать 358,67 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|