Көмірсутектердің каталитикалық крекингі үдерісінде көміртекті фазаның түзілуі

Тек қана көмірсутектердің пиролизі үдерісінде ғана емес, сонымен қатар, мұнайхимиясының басқа да үдерістерінде, соның ішінде каталитикалық крекинг үдерісінде де дисперсті көміртекті фаза түзіле алады. Бұндай көміртекті фаза 2С0->СО, -- С” (көміртегі монооксиді жағдайында) реакция типі катализдің арқасында жүзеге асатын, температуралар мен қысымдарда көмірсутектердің немесе көміртегі монооксидінің каталитикалық ыдырауының нәтижесі болып табылады. Осыған ұқсас үдерістерде Ее, Мі, Со және олардың қышқылдары, сонымен қатар, осы металдардың балқымалары аса тиімді катализаторлар болып табылады.

Үдерістердің бұндай класының ерекшелігі каталитикалық реакция нәтижесінде, катализатордың бөлшектерінің алғашқы пішінінен тәуелсіз (түзілетін металл бөлшектерінің өлшемі 50--300 А), металлдың көміртекті түзілімдердің массасына диспергирленуі, катализатордың жіңішке фрагментациясы жүзеге асады. Дисперсті металл бөлшектерде сипаттаушы қайталанбас морфологиясы бар, көміртекті тұнбалардың түзілу фактісі таң қалдырарлықтай болды.

Электрон - микроскоптық зерттеулер осындай көміртекті түзілімдердің морфологиясын, микроқұрылымын бақылауға мүмкіндік берді. Осы берілгендер негізінде бақыланатын микроқұрылымдардың барлық түрлерін екі класқа бөлуге болады: жіпше тәрізді (диаметрлері 10 немесе 40-90 нм) және қабыршық тәрізді (диаметрлері 90-200 нм).