FP = 5x G,
мұндағы 5 – сол кезең ішіндегі жапырақтың орташа алғандағы ауданы, мың м2 / га; Т – кезеңнің ұзақтығы, күндер.
Мысалы, егер бақылау кезеңінің алғашында жапырақтың ауданы 20 мың м2 / га, ал 10 күннен кейін – 28 мың м2 / га болса, онда осы 10 күндік кезеңнің АФ мөлшері (20+28) / 2х 10 = 240(мың) құрайды. Вегетациялық кезеңі 100-110 күн болатын дәнді дақылдардың жаксы дамыған дақылдарының АШ мөлшері 2 – 2,5 (тәулігіне миллион м2) / га құрайды.
Фотосинтездің таза өнімі (NPF) өсімдік фотосинтезінің белсенділігін көрсетеді және өсімдіктердің құрғақ массасының мөлшерімен өлшенеді (g), ол 1 күнде 1 м2 жапырақ бетін синтездейді. Бидай, арпа, дәнді дақылдардағы өсімдіктер үшін орташа есеппен 5-7 г / (күніне 2 м2) құрайды. Жүгеріде NPF әдетте жоғары болып келеді. NPF, AF сияқты кез-келген кезеңге немесе вегетациялық кезеңге орташа анықталады:
NPF = (B2 – B ^ / FP,
Мұндағы В2 және В – кезеңнің аяғындағы және бастапқыдағы бірлік аудандағы өсімдіктердің құрғақ массасы.
РРF вегетация кезеңінде өзгереді. Вегетациялық кезеңнің басында биомассаның дамуы баяулайды, одан кейін өсу қарқыны көтеріледі. Вегетациялық кезеңнің соңында, жапырақтары өте аз болған кезде, биомассаның күнделікті өсуі де аз болады. Қазіргі уақытта жинақталған ассимилаттарды жапырақтардан, сабақтардан және тамырлардан генеративті мүшелерге қайта бөлу жүре бастайды.
Биомассаның кез-келген уақыт кезеңіндегі, соның ішінде вегетациялық кезеңдегі өсуі FP x NPF – ке тең. Егін егуді фотосинтетикалық жүйе ретінде қарастырғанда, вегетация кезеңінде құрғақ биомассаның шығуы немесе белгілі бір мерзім ішінде оның қалыптасуы орташа жапырақ алаңына, мерзімнің ұзақтығына және осы кезеңдегі фотосинтездің таза өнімділігіне байланысты:
Y = FP x NPF,
мұндағы Y – құрғақ биомассаның шығымдылығы, т / га; FP – фотосинтетикалық потенциал, ( мың (немесе миллион) м2 * күніне) / га; NPF – таза фотосинтез өнімділігі, г / (м2 * күн).
Өнім пісіп жатқан кезде өсімдіктердің құрғақ массасының 50-60% - ы, алдымен талшықтардан тұрады, тамырға шоғырланған және де сабақтарға жаксы енеді. Біз айтып өткен мысалда, толыққанды биомасса 12 т / га, дәнді дақылдар 5-6 тоннаны құрайды.
Сонымен, жоғары сапалы өнімділік дақылдардағы өсімдіктердің фотосинтетикалық белсенділігінің тұспа-тұс ағымымен қамтамасыз етіледі. Жапырақ аумағы мен биомассаның жетілуінің қолайлы бағытын (кескінін) дәл өсу жағдайларында дақыл мен белгілі бір сорт үшін анықтауға болады.
Достарыңызбен бөлісу: |