Тұрсын ЖҰртбай «Ұраным алаш!»
жүктеу/скачать 7,42 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Төрт жүз елу кісіні өлтіріп
- Иман қаралы үш жүз елу кісіні өлтіріп кетті
- Жиырма бір қыз, сегіз қатын, жиырма бес еркек кісіні өлтіріп кетті
- Жүз алпыс кісіні өлтіріп
| «Орынбор хүдие мекемесінің садырыншын генерал-майор(ы) һам кавалер(і) Генс хазіретлеріне
Сұлтанлар Кенесары, Күшік Қасымоғлыларынан төбәншілік (б)ила(н) арыз 1825-жылы Есіл, Нұраны жайлап жүрген уақытларда еш нәрсе ойларымызда жоқ еділәр. Ол ұлығ император ағзам хұзіретлеріне атамыз Абылай хан ант етіп һам бізләр да атамызның жолы бойынша Россия жұртына қаралық деп жатқан заманымызда Қарқаралы - Қазылыққа Имантай Бөкеноғлы правитель болып, ешбір кінәсіз үстімізден дұшпанлық көрсетіп, дуанбасы Иван Семенович Карбышев дегенге үш жүз орыс, бір жүз казакқа Иван Семенович үшлікбилен бас болып Қаракесек руының қырғызның балақбасы сұлтан Саржан Қасымоғлының он ауылын және тоқа, тама деген еліне шапты. Қазығұртта алпыс төрт кісіні өлтіріп, қанша мал алып кеткені бихисапсыз. Әзер басылары қашып құтылды. 27-нші жылы Кекшетаудан екі жүз орыс, бастығы... майор Әлике (?) шұбыртпалы деген елні шапты. Терісаққанда елу сегіз кісіні өлтіріп кетті, алған малларының хисабы жоқ. 30-ншы жылы Қараөткелден жүз орыс, бастығы бір сотник және Қоңырқүлжа Хұдаймендеоғлы алты жүз кісі, жамиғаты жеті жүз болып, бұларды алдап шақыртып алып Қарағаш деген жерде жүз жиырма кісіні өлтіріп, өзгесі қашып құтылды дүр. 31-нші жылы Көкшетаудан бес жүз орыс, бастығы подполковник Алексей Максимович деген Саржан сұлтанның ауылын, алтай, тоқа, қаракесек, алшын, жағалбайлыны шапты. Төрт жүз елу кісіні өлтіріп, Саржан сұлтанның бір баласын алып кетіпті. Алған маллар сондайлық хисапсыз, Сарысудың бойында. 32-жылы Көкшетаудан екі жүз елу орыс, бастығы Кулаков Николаевич деген, сұлтанлар Есенгелді, Күшік оғланларны тұтып алып жүріп Ұзын, Торыжан ауылдарын шапты. Торғайның құм кешуінен алпыс кісіні өлтіріп кетті. Ақыр соңында шыдамай, өз басымызды қорғап, ешбір падишаһ ағзам хазіретлеріне күнә қылған ісіміз жоқ еді, бізғе мұндай зорлық қылғанын бір адамға білдірмей Қаратауға көштік. Біраз жыл Қаратауда жүріп, қайта көшіп келгеніміз дүр. 34-жылы Ақтаудан төрт жүз орыс атланып, тентек майор бастығы, шапты: алшын, жағалбайлы, тоқа, тама деген елні. 37-жылы Көкшетаудан төрт жүз орыс, Иван Семенович Карбышев һам Ян Яноғлы бас болып Әлике, алтай, қалқаман, төртуыл деген еллерні шапты. Басы Иман қаралы үш жүз елу кісіні өлтіріп кетті. Арғанатыдан қанша мал, қанша қазына алғаны бихисапсыз. 37-жылы Ақтаудан бес жүз орыс, бастығы тентек майор, Ұлытаудан қуып еш нерсе ала алмай қайтты. 38-жылы Қараөткелден үш жүз орыс, жүз қазақ Қоңырқұлжа сұлтан Хұдаймендин оғлы, команданың бастығы бір майор сұлтан Күшік Қасымоғлыны, алтай Сайдалы бидің елін шапты. Жиырма бір қыз, сегіз қатын, жиырма бес еркек кісіні өлтіріп кетті, сексен бір адамды ұстап алып кетті Жыланшықның бойы - Айырқұм, Аққұмнан. 38-жылы Жарқайыңнан бес жүз орыс Саржан сұлтанның ауылы, қарпық, найман деген елні шапты: төрт жүз кісі өлтіріп, Баянды биінің өзін бас қылып жүз кісіні ұстап алып кетті Торғайңың бойы Жалдаманың Қараобасынан. 38-жылы Жарқайыңнан төрт жүз орыс, бастығы қандай орыс екенін білмеймін, Қараөткелден алып шыққан Қоңырқұлжа сұлтанға жолығып, қуандық, сүйіндік деген екі мың үш жүз ауылды айдап қайтқанда екі команда таласқан: бірі «мен алдым» деп, бірі «мен алдым» деп. Ақыр соңында Қоңырқұлжа сұлтанға тапсырған. Айдап көшіріп бара жатқанда Қоңырқұлжа сұлтан бек зорлық қылыпты, төртуыл елі шыдамай бұзылып қашты. Жүз алпыс кісіні өлтіріп, қалған елді айдап кетті. 38-нші жылы күзгі күн Көкшетаудан үш жүз орыс, бастығы қандай адам екенін білмеймін, сұлтанлар Байқара Тайыроғлы, Жадай Айшуақоғлы екі жүз ауылны шапты, екі жүз қырық кісіні бір жерде өлтіріп кетті. Сұлтанларның қыз-қатынларын жесір етті. 40-ншы жылы Қазылықтан үш жүз орыс, бастығы қандай адам екенін білмеймін, Саржан сұлтанның ауылын, алтай, қанжығалы деген елні шапты, қырық кісіні өлтіріп, жиырма қыз-қатынды жесір қылып, екі мың үш жүз жылқы, үш жүз түйе, үш мың қой, жүз сиыр алып кетті. Білеуітнің Қалмаққырған жерінде. 40-жылы Қараөткөл білен Жарқайыңнан жеті жүз орыс, екі команда қосылып қозған, қансал, қалмақ, қырғыз деген елні шапты. Сексен кісіні өлтіріп, жиырма кісіні жесір қылып, алты мың қой, екі жүз елу бес сиыр, отыз түйе алды. Бұ елдер өз төлеңгіттерім еді. Қарғалының Қызылжарында шауып, найман, қыпшақны айдап кетті. Каталог: repository -> history -> 24%20том.%20Алаш%20туралы%20мақалалар -> Алаш%20туралы Алаш%20туралы -> Құнанбайдың тірі кезінде болған уақиғалар болатын Алаш%20туралы -> Тұрсын ЖҰртбай «Ұраным алаш!» Алаш%20туралы -> Тұрсын ЖҰртбай „Ұраным алаш! Алаш%20туралы -> Мағжанға Сәбиттен Алаш%20туралы -> Абай мектетебі жүктеу/скачать 7,42 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|