сурет – Технологияландыру моделі

Технологияның кәсіби үлгісін қалыптастыру үшін мыналар маңызды:

• 
  Үш үдерісті айыра білу, олар: тұлғаны дамыту; оқушының іс-әрекеті және оқытушының қызметі;
  
• 
  Алдағы тұлғалық өзгерістерге сәйкес келетін тұлғаны дамытудың өзекті (жетекші) тетіктерін таңдап алу;
  
• 
  Тұлғаны дамытудың өзекті тетігінің негізінде қандай үдеріс жатқандығын білу;
  
• 
  Осы үдеріс негізінде оқушы мен оқытушының іс-әрекет ретін құру;
  
• 
  Оқушы мен оқытушының іс-әрекет үдерісінің құрылымын таңдау;
  
• 
  Осы үдерістердің құрамды бөліктерінің тұлғаның ішкі белсенділігін
  

Педагогикалық технологияның негізгі белгілері төмендегінше нақтыланады:

• 
  мақсаттары ( оны оқытушы не үшін қолдануы қажет);
  
• 
  диагностикалық құралдардың болуы;
  
• 
  педагогикалық үдерісті жобалауға мүмкіндік беретін оқытушы мен оқушының өзара әрекетін құрылымдау заңдылықтары;
  
• 
  педагогикалық мақсатқа қол жеткізуді қамтамасыз ететін құралдар және шарттар жүйесі;
  
• 
  оқытушы мен оқушы қызметінің барысын және нәтижелерін саралау құралдары;
  

Бүгінгі таңдағы мектептердің алдында тұрған мәселе оқушыларды дамыта оқыту, яғни, оқушыны оқу әрекетіне қалыптастыру, олардың оқуға ынтасын ояту, қызығушылығын арттыру. Сондықтан, мұғалімнің алға қойған маңызды міндетінің бірі – талабы таудай жеке тұлғаны іздеп табу, оны өсіру. Әр мұғалім оқушының қабілетін танып біліп, дамытып адам дәрежесіне жеткізу үшін жаңашыл жұмысқа бет бұру керек. Қазіргі қызмет етіп жүрген мұғалімдердің біліктілігін көтеру жүйесі түбірімен қайта қарастырылды. Педагогтардың кәсіби шеберлігін арттыру жөніндегі Ұлттық орталық «Өрлеу» акционерлік қоғамы құрылды. Бұған бұрынғы облыстық мұғалімдердің білімін жетілдіру институты мен Астана және Алматы қалаларындағы біліктілікті жетілдіру институты кірді. Назарбаев зияткерлік мектептері жанынан педагогтардың шеберлігін шыңдау орталығы құрылды. Нақ осы жаңа құрылым мұнда Қазақстан мұғалімдерінің шеберлігін тұрақты түрде жетілдіру жұмыстары жүргізіліп, бүкіл әлемдегі озық тәжірибелер негізінде мүлде жаңа бағдарламалар мен әдіс-тәсілдер жасалатын болды. Мұнда оқу үш кезеңге бөлініп, төрт сатылы болып құрылды. Нақты айтқанда, дәрісханаларда «бетпе-бет» оқыту, қашықтан онлайн оқытуы және тағы да дәрісханаларда оқыту. Мұндағы ең негізгі енгізілген жаңалық қайта даярлаудың нақты мерзімі – сын көзбен қарап ойлай білуге үйрету, ақпараттық коммуникациялық технология, оқушыларды тұрақты зерттеу, сыни тұрғыдан бағалау және т.с.с. Қазірдің өзінде осы жүйе бойынша қайта даярлау жұмыстары барлық облыстарда жүргізілуде. Бұның өзі білім беру сапасын арттырудағы және мұғалімдердің дәрежесін көтерудегі айтарлықтай маңызды қадам деуге болады. Бұл мұғалімдердің баспалдақ секілді кәсіби біліктілігін жетілдіре отырып өсуіне зор ықпал ететіні сөзсіз.

Осыған дейін біздер қолданып келген «дәстүрлі оқыту» қандай оқыту? Ол – қазіргі мұғалімнің 45 минуттағы іс-әрекеті. Мұғалім кіреді, сабақ сұрайды, сабақ түсіндіреді. 4-5 оқушыны бағалайды, қалғандары сол қалпында қалады. Бұл жердегі мұғалім тарапынан берілген дайын білімге оқушылар өздігінен ары қарай дамыту, іздену, ойласу, атсалысу, салыстыру, пікір алмасу, пікір таластыру т.б. жайлар қолға алынбайды. Мұндай білімнің аясы тар, көбіне жаттанды есте сақтауға алып келеді. Сондықтан көбіне санада механикалық есте сақтау арқылы алынған білім ойлаудың төменгі деңгейінде ғана жүзеге асырылады. Ары қарай терең ойлану үрдісі іске асырылмайды. Ал сындарлы («конструктивті») оқытуда керісінше, мұнда басты басымдылық оқушыға беріледі. Мұғалімнен гөрі оқушы көп ойланып, көп талқылап, достарымен көп сөйлесіп, әрекеттенуі керек. Ал мұғалімнен өз сабақтарын оқушының идеясын, білім-біліктілігін дамытуға ықпал ететін міндеттерге сай етіп ұйымдастыру талап етіледі. Мұндай міндеттер оқушылардың оқыған тақырып бойынша білімдерін өз деңгейінде көрсетіп, кейбір болжамдар бойынша күмәнды ойларын білдіре алатындай пікір-көзқарастарын нақтылап, жаңа ұғым-түсініктерін өрістетуге орайластырылып құрылады. Бұл жерде «Маған айт, мен оны ұмытамын, көрсет, мүмкін, есімде сақтармын, мені қызықтыр, мен сонда түсінемін» деген қытай мақалының түпкі мағынасына терең бойлауға тура келеді. Ғалымдар оқыған, естіген, көрген т.б. әрекеттерден гөрі адамның өзі өзгелерге түсіндірген білім көп есте сақталатынын айтады. Алайда барлық оқыту үдерісін ұйымдастырып, көшбасшылық жасайтын мұғалім болғандықтан, бағдарлама ең алдымен, мұғалімге қарай бағытталады. Өйткені мұғалімдер ойлау қабілеттері жоғары деңгейде дамыған оқушыларды қалыптастырғылары келсе, онда алдымен өздерінің де терең ойлау қабілеттерін дамытқан жөн. Сонда ғана бір жақты, «тек менікі дұрыс» деген сенімнен гөрі, жаңашыл идеяларға деген көңіл көкжиектері ашылып, жаңаша қалыптасуы мүмкін.