Тїсіндірме жазба

(станокта жасалатын жаттығулар)

Оқытудың бұл жылында үйренетін қимылдар жылдамдығы бірнеше тездетіледі, әсіресе балтыр-табанмен жұмыс істелу сәтінде. Балтыр-табанға арналған қимылдар тірек аяғында тізе ию, бағытты өзгерту, ырғақты суретті өзгерту және табанды тұмсығынан өкшеге бірнеше рет көшірумен бірге істеледі (battement tendu).
Тізе июмен (demi plie) аяқтың ұшынан өкшеге көшуді жалғастыратын қимылдар үлгісі.

Бастапқы қалып – аяқтар III позицияда. Қолдардың дайындық қалпы-2/4. «Бір» дегенде қол өзінің дайындық қалпынан I позиция арқылы өтіп, бір шетіне қарай және сәл төмен ашылады (алақандар алға бағытталған);

«екі» дегенде қимылды жеңіл ғана дөңгелектеп, алға қарай шынтақтап бүгіліп, алақанмен мықынға жетеді. Қозғалыс орташа жылдамдықпен орыс биінің сипатында орындалады.

«Бір» дегенде – жұмыс аяғы battement tenduды орындайды;

«Және» дегенде тірек аяғында тізе иіліп өкшеге көтеріледі, содан соң қайтадан аяқтың ұшына қойылады, тірек тізесі түзетіліп, III позицияға оралады.
Жартылай башпайлармен бүкіл табанмен көтеріліп айналымсыз жағдайдан айналымды жағдайға көшірілетін бүгілген аяқтың бұрылыстары.

Музыкалық өлшем – 2/4. Бастапқы қалып – аяқтардың III позициясы. Екі қол белде.

«Және» дегенде жұмыс аяғы айналымды жағдайда тізеден бүгіледі, кілт көтеріліп, аяқтың ұшы тірек аяғының тізе деңгейіне дейін жеткізіледі және бірден аяқ ұшын тізеден әкетпей айналымсыз жағдайға тізесімен ішке қаратып бұрылады. Аяқ алқымы созылған күйінде қалады.

«Бір» дегенде жұмыс аяғы бүкіл табанмен кілт төмен түсіріліп, VI позиция бойынша тірек аяғының табанының қатарына қойылады. Екі аяқтың ұшы да станокқа қаратылған;

«Және» дегенде жұмыс аяғы тізеден бүгіліп, айналымды жағдайда бұрылады; аяқтың ұшы тірек аяғының тізесінен ажырайды;

«Екі» дегенде жұмыс аяғы айналымды түрде алдыңғы жақтан III позицияға түсіріледі;

«Және» дегенде қимыл қайтадан бір шетке және ішке қарай тізеден бұрылып басталады. Бұл қимылдар жамбас-сан, тізе буындарының күші мен қозғалыстарын дамыту үшін пайдалы. Қимылдардың жылдамдық және ырғақтық өзгерістері мүмкіндіктерінің арқасында орындаудың жылдамдығы мен ырғақтығын дамытады.

Айналмалы қозғалыстар

Еденде жұмыс аяғының ұшымен дөңгелете қозғалыс жасау (rond de jambe par terre).

Бұл ретте бірінші рет қиын түсуі көтеру жағдайы пайдаланылады (табан сырт жағымен сыртқа қараған, табанның сырт жағы төмен түсірілген, табанның ішкі жағы көтерілген).

Музыкалық өлшем-3/4. Бастапқы қалып – аяқтар III позицияда, жұмыс аяғы артқы жақта.

Әзірлік. Бірінші ширекте қол бір жаққа жанға ашылады, екінші ширекке мықында жабылады, бір мезетте оң аяқ cou-de-piedге – тобықтың артқы жағынан көтеріледі.

«Және бір» дегенде жұмыс аяғы тізеден созылып, айналымсыз жағдайда еденмен тірек аяғының басы бойында станокқа бағыттала сырғып, біртіндеп өкшені еденнен аластата бастайды.

«Екі» және «үш» дегенде – жұмыс аяғы созылған алқымымен айналымды жағдайға көшіп, еденде шеңбер жасап, артқы жағынан IV позицияға өткізіледі.

2-такт. «Бір» дегенде жұмыс аяғы тізеден бүгіліп, айналымды жағдайда табанның ішкі жағымен тірек аяғының тобығының арт жағына кілт қимылмен тартылады, алқымы созылған.

«Екі» - үзіліс.

«Үш» дегенде – жұмыс аяғы қимылды қайталайды. Жаттығу қайталанады.

Бұнда оқушылар қозғалыстың ең күрделі құрылымдарымен кездеседі. Бұл ретте ырғақтық күрделілік үйлесім табады (үш бөліктілік «екі» дегендегі істелетін тоқталыс және «үш» дегендегі затактілі қимыл). Қимыл бірінші рет табанды қырымен сыртқа қарай қисайтып орындалады. Оқушылардың қимыл міндетттерін жақсы түсінулері үшін оларды станокқа қаратып тұрғызып, VI позиция бойынша жұмыс істетіп, қисаюды және VI позиция бойынша аяқтарды алға шығаруды жаттықтыру қажет.