Учебное пособие қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі н. В. Бирюкова
жүктеу/скачать 32,57 Mb. Pdf көрінісі
|
birukova-saulet
| Этрус-архаикалық кезең
Этрустардың мәдениеті ежелгі италиктердің мәдениеті негізінде пайда болды. Ежелгі италяндықтар имарат пайдасын оның үнемділігімен, инженерлік ойды конструкция қарапайымдылығы және әдемілігі ұғымдарымен қатар қолданды. Олар топырақ үйінділерімен мен шұңқырлармен қоршалған шағын қалаларда қоныстанды. Олардың тұрақ жайларының қаңқасы – сырғауыл, шатыры – сабан, дөңгелек лашық түрінде күйдірілмеген кірпіштен салынды. Кейін ағаш аражабындармен күйдірілген кірпіштен дұрыс тік бұрышты пішіндегі имаратттар пайда болады. Этрустардың үйлерінде (домус) барлық тұрғын бөлмелер ішкі аула – түндікті аула немесе астында шағын хауызы – инплювиі орнатылған төбенің орталық бөлігіндегі саңылау – комплювиі бар үлкен орталық бөлме айналасына топтастырылған. Қорғаныс имараттарының, соның ішінде қаланың қалыпты тіршілігін қамтамасыз ететін көпірлер, бөгеттер, жолдар, су қорына арналған цистерналар құрылысына үлкен мән берілді. Архаика кезеңінде-ақ дүниенің төрт жағына бағытталған жүйелі жоспары және көшелері бар қалалар салына бастады. Орталықта ғибадатханасы бар алаң орналасқан. 59 Ғибадатхана құрылысында этрустардың іскерлігі байқалды. Олар бір төбенің астына үш целланы (ғибадатхана) біріктірді, сондықтан ғибадатхана бір уақытта үш құдайға бірдей қызмет көрсетті. Ғибадатхана бір жағында баспалдағы бар биік нарға қойылды. Мысалы, Орьвьетто ғибадатханасы (б.з.д. ІV ғ.). Діни имараттар қала сыртына шығарылған, жарықтандырылған телімдерге орналастырылды. Жерлеу рәсімі жерлеу қорғандары – тумулустарда өткізілді. Олардың диаметрі 20-30 м-ге жетті. Та- быт салынған сауыттар – канопалар тұрғын үй пішінін, кейін өлген адамның мүсінін елестетті. Жүздеген тумулустар жойылғанымен, Вульчи жанында, Вейде, Тарквинийге жақын Картонда кездеседі. Этрустар мәдениеті Римде біраз уақыт Этрус патшаларының әулеті үстемдік еткен шақта гүлдену шегіне жетті, кейін ол римдік мәдениетпен бірігеді. жүктеу/скачать 32,57 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|