Утепбаева А. А., Елеусизкызы М.,Наурызбаев Б. А. ҚАрапайым математикалық ҰҒымдарды
-бөлім. Мектепке дейінгі балаларда заттың көлемі және өлшемдері
жүктеу/скачать 1,08 Mb. Pdf көрінісі
|
Қарапайым математикалық ұғымдарды қалыптастыру
| 4-бөлім. Мектепке дейінгі балаларда заттың көлемі және өлшемдері
туралы түсініктерін қалыптастыру әдістемесі 4.1 Мектепке дейінгі ұйымдарда балаларды заттың көлемі мен өлшемдерімен таныстыру ерекешеліктері Математикалық ұғымдардың бірі – көлем. Көлем туралы нақты түсініктер: ұзындық, алаң, көлемі, өлшем, жылдамдық т.б. Белгілі бір өлшемді белгілеп алады: мысалы: құмды, суды өлшеу үшін стақанды өлшем бірлігі ретінде алу т.с.с. өлшем бірлігі санмен белгіленеді. Көлемді өлшеудің міндеті көптеген заттардың сандық мөлшерін анықтау. Балабақша бағдарламасында мектеп жсына дейінгі балалардың заттардың көлемі, оны өлшеу тәсілдері жөнінде білім беру қарастырылады. «Көлем» сөзі 2 ұғымды білдіреді, яғни математикалық көлем, заттардың кеңістіктегі белгісі заттардың көлемін толық және дұрыс бағалауда онің жеке белгілерінің де алатын орны зор. Заттардың көлемі туралы түсінік қалыптастырудың жөнін анықтау мектеп жасына дейінгі балалардың көлем туралы түсінігін дамыту балабақшаның тәрбиелеу, білім беру міндеттерінің бірі болып саналады. Мектепке дейінгі мекеменің басты мақсаты баланы мектепке дайындау болса, оның негізгі бір саласы қарапайым математика түсініктерін қалыптастыру болып табылады [3,73]. Кез келген заттың толық және дұрыс сипаттамасын беру үшін заттың көлемін анықтау үлкен мәнге ие. Заттың қасиеті ретінде көлемді ерекшелеп, оның атын атау затты тану үшін ғана емес, сонымен қатар, заттар арасындағы қатынасты түсіну үшін қажет. Қоршаған орта туралы балаларда түсініктерінің қалыптасуына ықпал етеді. Заттың көлемін анықтау баланың ақыл ойының дамуына тікелей әсер етеді, салыстыру, топтастыру, өлшемді математикалық түсінік ретінде қабылдауға және баланы мектепте математиканы игеруге дайындайды. Заттың көлемі – бұл оның салыстырмалы сипаттамасы, жеке бөліктердің ұзындығын көрсететін және оның біртекті заттар арасындағы орнын анықтайды. Көлем заттың қасиеті болып табылады. Заттың көлемі кеңістіктегі айнасының белгісі ретінде қабылдаумен, сенсорлық процестің маңызды бөлігімен байланысты. Ол объектіні зерттеуге, тануға, оның ерекшеліктерін айқындауға бағытталған. Бұл процесте әртүрлі анализаторлар қатысады: көру, есту, сипап сезу, қимылдық, әсіресе қимылдық анализатор басты рөлде ойнайды. Олардың өзара жұмысында заттың көлемін адекватты қабылдауға жағдай жасайды. Заттың көлемінің айнасын тек қабылдаудың мәселесі ретінде қарастырмау керек. Бірдей деңгейде ол ойлау мәселесі ретінде қарастырылуы қажет. Заттың көлемін анықтау, бір жағынан, сенсорлық негізде жүзеге асса, екінші жағынан, ойлау мен сөйлеу арқылы жүзеге асырылады. Заттың өлшемін адекватты түрде қабылдау заттарға практикалық жұмыстың жасалуына, көзмөлшерді дамтыуға, бұл процеске сөздерді қабылдау, ойлау процесстерінің: анализ және синтездің де қосылуына да байланысты.заттың қасиеті өзгерістерге ұшырамай өлшемі өзгеруі мүмкін. 46 Ұзындық – бұл заттардың өлшемдің сызықтық сипаттамасы.кез келеген заттардың ұзындығын көзмөлшермен өлшеуге болады, беттестіру не сәйкестендіру арқылы. Мұнда көзмөлшермен не нақты, не бір заттан екінші заттың қаншалық ұзын екендігін анықтауға болады. Масса – бұл заттың физикалық қасиеті, өлшеу арқылы жүзеге асатын. Заттың массасын заттың салмағынан ажырата білген жөн. Бала терминологияны дұрыс меңгеру үшін: «заттың массасы» деп үнемі айтқан абзал. Затты арнайы өлшеуден басқа қолмен көзмөлшермен анықтауға болады(«барикалық сезім»). жүктеу/скачать 1,08 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|