2.ВБ әдісінің кемшіліктері, МО әдісінің артықшылықтары, мысалдармен көрсету. АО гибритизациясы және оның түрлерін көрсетіңіз. ВБ теориясы негізінде CaH2, HCl, CCl4 молекулаларды анықтаңыз.
ВБ әдісі көрнекті және әртүрлі молекулалармен иондардың құрылымын, қасиетін (кеңістіктегі конфигурациясын, үйектілігін, байланыстың энергиясы мен ұзындығын және т.б.) болжамдауға мүмкіндік береді. Бұған қарамастан бұл әдіс заттың магниттік қасиетін, жұптаспаған электрондары бар молекулалардың санын және де бірқатар басқа құбылыстарды түсіндіре алмайды.
Валенттік байланыстар әдісі — көрнекі және әртүрлі молекулалар мен иондардың құрылымын, қасиетін оның ішіндегі кеңістіктегі конфигурациясын, үйектілігін, байланыстың энергиясы мен ұзындығын және т.б болжауға мүмкіндік береді. Бұған қарамастан бұл әдіс заттың магниттік қасиетін, жұптаспаған электрондары бар молекулалардың санын және бірқатар басқа құбылыстарды түсіндіре алмайды. Валенттік байланыс теориясына сәйкес коваленттік байланыстар әрекеттесуші атомдардың АО максималды қайта жабу жағына бағытталған. Химиялық байланыстарды түзумен қатар атомның қосып алу және басқа атомдардың белгілі санының орнын басу қабілеттілігн валенттілік деп атайды. Валенттік байланыстар әдісінің алмасымдық механизміне орай ортақ электрондық жұп түзуге әрбір атом жұптаспаған бір электроннан береді. Валенттік байланыстар әдісінде алмасымдық механизміндегі валенттіліктің сандық өлшемі ретінде атомның негізгі немесе қоздырылған күйде болатын атомдағы жұптаспаған электрондар санын есептейді. Бұл сыртқы электрондық қабаттың жұптаспаған электрондары s және p элементтердің сыртқы және оның ішкері жағындағы қабатта, сол сияқты f элементтердің сыртқы үш қабаттарында болады.
Атомның қоздырылған күйге ауысуы элемент валенттілігінің артуына жағдай және ауыспалы валенттіліктің бар болуына мүмкіндік жасайды. Мысалы, оттек пен фтор атомдарындағы электрондық жұптар бөліне алмайды, өйткені екінші қабатта бос орбитальдар жоқ.
MO (Молекулалық орбиталь) әдісінің артықшылықтары:
Молекулярлық орбиталь теориясы молекулалардағы құрылым мен байланысты түсінудің неғұрлым жетілдірілген және дәл тәсілі болып табылады. Кейбір артықшылықтарға мыналар жатады:
а. Сандық және дәл: MO әдісі молекулалық құрылымның, электрондық конфигурацияның және байланыстың сандық және дәл сипаттамасын қамтамасыз ететін кванттық механикаға негізделген.
б. Қолдану мүмкіндігі: МО теориясы химиялық қосылыстардың кең ауқымына, соның ішінде органикалық және бейорганикалық молекулаларға, өтпелі металл кешендерге және т.б. қолдануға болады.
в. Электрондық тығыздық: Ол электрон тығыздығының таралуы және молекулалардағы электрондардың өзара әрекеттесуі туралы толық түсінік береді.
Мысалдар:
Осы артықшылықтар мен кемшіліктерді көрсету үшін Уэйд ережесіне негізделген BeH2, NCl3 және SiCl4 молекулалық құрылымын қарастырайық және оны МО теориясының дәлірек әдісімен салыстырайық.