Web кеңістігіндегі жастар тілінің ерекшеліктері жанғазы Ақиқат 5В011700 – «Қазақ тілі мен әдебиеті»

• 
  Қазіргі қоғам – жаңа ақпараттық технологиялардың қоғамы және XXI ғасырдың бұл ағымы - қоғам дамуының жаңа дәрежесіне жеткізді. Ақпарат алмасу, қарым-қатынас орнату, жұмыс іздеу, білім алу мүмкіндігі және тағы басқа іс-әрекеттер шынайы әлемге қарағанда виртуалды әлемде жүзеге асатын болды. Интернет жастардың ең сенімді құралдардың біріне айналды. Қазірдің өзінде әлем халқының 57 пайызы бетпе-бет тілдесуден гөрі, интернет арқылы, дәлірек айтқанда, әлеуметтік желі арқылы «әңгімелеседі».
  
• 
  Ал сіз интернетте ұзақ отырғанды жақсы көресіз бе? Таңертең тұра салысымен ноутбугіңізді қосып поштаңызды тексеремісіз? Бұл сұраққа Назарбаев Университет және басқа оқыту мекеме студенттері ойланбастан "ия" деп жауап береді. Себебі, студенттердің әлеуметтік өмір жаңалықтары ғаламтор арқылы жүзеге асады. Күн сайын жастардың жүзбе-жүз сөйлесуі азайып, әлеуметтік жүйе қолданысы, керісінше, артып келеді.  Ғаламтор жүйесінінң дамуына 10 жыл ғана болса да, қазірдің өзінде ғаламтор қолданбайтын жастарды табу қиын.
  
• 
  Бүгінгі күні Интернет немесе жаһандық желі тек ақпаратты (мәліметті) жеткізу құралы ғана емес, сондай-ақ дүние әлеміндегі адамның бағыт-бағдарын айқындап отыратын маңызды құралдардың бірі болып саналады. Адам желі арқылы пайдалы ақпараттарды аша алады, өмірлік серігін, саяхатқа шығатын жолсерігін табады, ұтымды сатып алу, сату әрекеттері болады, жұмыс жасап пайда табады, әскери келіміс-шарт жасайды, әйгілі немесе танымал болады, қызығушылық мүдделері ортақ жандармен сұхбаттаса алады т.б. Адамның осылайша желілер әлеміне еніп, ықпалдасуы, тікелей қатыстылығы әртүрлі білім саласындағы зерттеушілердің қызығушылығын оятпай қоймады.
  
• 
  Жалпы Интернет дегеніміз – компютерлік желілердің ақпарат алмасуға арналған бүкіләлемдік қауымдастығы, бір-бірімен телекомуникация арналары (телефон, радио, жасанды жер серігі көмегімен байланыс) арқылы мәлімет алмасатын әртүрлі аймақтағы компьютерлік желілердің біріктірілген тарабы интернет деп аталады.
  
• 
  Тілімізге әрқашан болатын әртүрлі құбылыстар алдымен ауызекі тіл негізінде танылады, себебі ол қоғаммен, әлеуметтік өмірмен тығыз байланысты. Сондай-ақ жазбаша сөздің және ауызекі тілдің ара қатынасын анықтау, яғни тіл мен сөйлеудің өзара қарым-қатынасын, айырым тұстарын анықтау сынды көптеген проблемаларды сөз етуге болады. Осындай мәселелердің бірі «интернет тілі» проблемасы.
  

Контактілі қарым-қатынас және ауызша сөз. Қарым-қатынастың бұл түрі күнделікті өмірде жиі қолданылады. Коммуникация тікелей болғандықтан мұнда ең алдымен ауызекі тіл қолданылып, бейвербалды амалдар, яғни мимика, ым, ишаралар сөзбен теңдей дәрежеде молынан пайдаланылады. Мысалы, бас изу – белгілі бір нәрсемен келісуді білдірсе, таңғалу – иығын көтеріп, ауызын ашуды білдіреді т.б. Күнделікті өмірде мұндай бейвербалды амалдарды көптеп кездестіреміз. Көз контактісі – дегеніміз коммуниканттың бір-біріне деген көзқарасы, олардың ішкі жай-күйінің жағдайы. Мысалы, көзін ары-бері жүгіртіп сөйлеу – коммуниканттың өзіне деген сенімсіздігін көрсетеді. Осыған байланысты лингвист Л.П. Буева былай дейді: «личный контакт обладает большой силой эмоционального воздействия, внушения, в нем непосредственно действует социально-психологический «механизм» заражения и подражения» [1].

Дистантілі қарым-қатынас және жазба сөз. Қарым-қатынастың бұл түрі Уақыт пен Кеңістікке тікелей байланысты. Коммуникант Уақыт пен Кеңістік факторынан едәуір алшақ болады. Сондықтан комуникацияның бұл түрі көбінесе жазбаша формада іске асады. Е.А. Земская өз сөзінде былай дейді: «Письменная речь – речь, изображенная на бумаге (или какой-либо другой поверхности: пергаменте, бересте, камне, полотне и т.п.) с помощью специальных графических знаков (знаков письменности), предназначенных для изображения звуков речи» [2].

1. 
   танысу чаты;
   
2. 
   төлемдерді қабылдау және жіберу чаты;
   
3. 
   әртүрлі ойындар чаты
   
4. 
   қарапайым сөйлесу чаты т.б.
   

1. 
    :) (қос нүкте және жабық жақшадан тұратын смайлик) – күлкілі езуді білдіреді.
   
2. 
    :( (қос нүкте және ашық жақшадан тұратын смайлик) – қайғыру, мұңдануды білдіреді.
   
3. 
    :-( (қос нүкте, сызықша және жабық жақшадан тұратын смайлик) – ренжу, ызалану сезімін білдіреді;
   
4. 
    ;) (нүктелі үтір мен жабық жақшадан тұратын смайлик) – қу немесе сарказмдық мінезді білдіреді. Кейде ол контекс ыңғайына қарай күлкіні де бейнелейді;
   
5. 
    :-/ (қос нүкте, сызықша және қисық сызық) – мысқылдау немесе сарказм үшін қолданылады;
   
6. 
    ;-) (нүктелі үтір, сызықша және жабық жақшадан тұратын смайлик) – жартылай көңілденуді білдіреді;
   
7. 
    :-# (қос нүкте, сызықша және торша) – айтуға болмайтын құпия нәрсе;
   
8. 
    :-* (қос нүкте, сызықша және жұлдызша) – бетті сүю;
   
9. 
    :'-( (қос нүкте, сызық, сызықша, жабық жақша) – жылау;
   
10. 
     :-/ (қос нүкте, сызықша, қысық сызық) – мырс ету;
    
11. 
     :-│ (қос нүкте, сызықша, түзу сызық) – ерінді қысу;
    
12. 
     :*) (қос нүкте, жұлдызша және жабық жақша) – мұрынның қызаруы;
    
13. 
    }:-) (жабық фигуралы жақша, қос нүкте, сызықша және жабық жақша) – қасты жыбырлату;
    
14. 
    │):-) (сызық, жабық жақша, қос нүкте, сызықша және жабық жақша) – милиционер;
    
15. 
    [:-│ – (жабық тік жақша, қос нүкте, сызықша және сызық) – франкештейн
    
16. 
    >:-) (жабық фигуралы жақша, қос нүкте, сызықша және жабық жақша) – панк (жастардың шаш қою формасы);
    
17. 
    ~:-) (ирелең, қос нүкте, сызықша және жабық жақша) – панк;
    
18. 
    ^ ¬¬¬¬– ^ – жапондық күлкі;
    
19. 
    \¬¬–/> – кружка;
    
20. 
    ││> – төртбұрышты кружка;
    
21. 
    ( )> – дөңгелек кружка.
    

1. 
    : І көңіл-күйі жоқ
   
2. 
    :Q темекі тарту
   
3. 
   І І ұйықтау
   
4. 
    :-F сынық тісі бар адам (вампир)
   
5. 
    : О қатты сөйлеу
   
6. 
    :* бетінен сүю
   
7. 
    : D күлу, мәз болу
   
8. 
   І 0 есінеу
   
9. 
    :-Х (айтуға болмайды, құпия)
   
10. 
     :-І вампир
    
11. 
     :-* ащы бір нәрсену жеу
    
12. 
     : @ ыңырсу, ұлу
    
13. 
    U> кружка
    
14. 
     :-P тілін көрсету
    
15. 
    Ж-І сараңдану
    
16. 
    (В-І) танкідегі сияқты көзілдірік киіп алу
    
17. 
     :-О таң қалу
    

1. 
    : э ойлану
   
2. 
    :-7 жиеркену
   
3. 
   ]:=8 сиыр
   
4. 
   8-) Көзілдірікпен күлу
   
5. 
   >-=>>>>>>8> Көзі дәу балық (Вобла)
   
6. 
   =)))))8) өлшемдік белгі
   
7. 
   ^0=0- Формула-1
   
8. 
    % ) шексіз бақытты болу
   

Интернеттегі графика мәселесі. Интернеттегі графика дәстүрлі түрдегіден айрықша болады. Вербалды графикалық веб-құрылымда латын және кирил әріптері қатар қолданылатын тұстары мол. Вербалды таңбалардан басқа интернетте акценттік, интонациялық, маркерлі навигациялар (әріп астын сызу, гиперсылкалар т.б.) жиі қолданылады. Мысалы, КЕШІКПЕ!!!!!!!!!! т.б. Интернетте латын және кирил әріптерінің қатар көрінуі бірнеше сатылардан тұрады.

1. 
   Буева Л.П. Общение // Философский энциклопедический словарь/ Под. Ред. Л.Ф.Ильичева, П.Н.Федосеева, С.М.Ковалева, В.Г.Панова. М., 1983. С.447
   
2. 
   Земская Е.А. Писменная речь// Русский язык: Энциклопедия/Под. Ред. Ф.П.Филина. М., 1979. С.205
   
3. 
   Арциховский А.В.Борковский В.И. Новгородские грамоты на бересте. М., 1958. С.71(4)
   
4. 
   Htts://kk.m.wikihedia.org. сайты
   
5. 
   Медведев А. Диалог// Русский язык. М., 1967. С. 974.
   
6. 
   Рогинский О. Устная публичная речь// Русский язык. М., 1994. С.362
   
7. 
   Галяшина Е.И. Проблемы дифференциации спонтанной и подготовленной речи.