«Агрономияның барлық міндеттері, егер олардың мәнін байыбына жете ұғынсақ, өсімдіктердің дұрыс қоректену жағдайларын анықтап, дәл жүзеге асыру болып табылады», деп тұжырымдалған

жүктеу/скачать 1,58 Mb.

бет	73/86
Дата	06.06.2022
өлшемі	1,58 Mb.
	#146128

1 ... 69 70 71 72 73 74 75 76 ... 86

Байланысты:
Агрохимиялык зерттеулер адистемеси эл китап

10.3 Зертханалық агрохимиялық талдау

пунктердің ара қашықтығын есептеп шығарады да, ұзын
жағын сынама санына бөледі. Бірінші дербес сынаманы егіс
шетінен 5-10 м қашықтықтан алып, содан кейін әрі қарай	Зертханада ең ауыр, әрі жауапты жұмыс – топыраққа
жүре отырып, қалған сынамаларды алады. Учаске ортасы-	химиялық талдау жасалады. Егістіктен алынған топырақ
нан жаңылмас үшін қарама-қарсы жағына жүріс бағытын	үлгілерін зертханаға әкеліп құрғатады да ұнтақтап, тор
көрсететін белгі-бағдар қояды.	көзінің диаметрі 1 мм електен өткізеді. Әрбір үлгіні картон-
Сынамаларды тыңайтқыш жатқан жердің маңынан, беткі	нан жасалған жеке қораптарға салады. Дайындалған топырақ
қабаты шайылып кеткен жерден және арықтың шетінен	үлгілерінен бағдарламада көрсетілген агрохимиялық
алуға болмайды. Сынаманы егістік жерлердің жыртылатын,	көрсеткіштерді анықтайды. Топырақты химиялық жолмен
ал шабындық пен жайылымдарда қара шірік қабатынан (10	талдағанда арнайы бекітілген әдістерді немесе стандарттар-
см-ден терең емес) алады. Әр учаскеден 20-40 дербес сына-	ды пайдалану керек.
ма алынып, оларды бір қапшыққа салады. Ол аралас топырақ	-	топырақ құрамындағы органикалық заттарды
үлгісі болып саналады. Егістіктен аралас үлгі алғаннан	И.Тюрин әдісімен анықтау, МЕМСТ 26213-91;
кейін топырақтың морфологиялық белгілері мен физикалық	-	топырақ құрамындағы жеңіл ыдырайтын азотты
қасиеттерін анықтайды. Алынған нәтижелерді күнделікке	И.Тюрин және Кононова әдісімен анықтау;
жазады.	-	топырақ құрамындағы сілтіде еритін азот
Аралас топырақ үлгінің салмағы 300-400 граммнан	қосылыстарын Корнфильд әдісімен анықтау;
аспауы керек. Аралас үлгісі бар қапшықтың ішіне ауданы,	-	карбонатты топырақ құрамындағы жылжыма-
шаруашылық аты, топырақ типі, үлгі нөмірі көрсетілген эти-	лы фосфор мен калий қосылыстарын Б.Мачигин әдісімен
кетка салынады. Нөмірлер негізінен төрт белгіден тұратын	анықтау, МЕМСТ 26205-91;
сандармен өрнектеледі. Мысалы, №1-ші үлгі – 0001, №38-ші	-	карбонатсыз топырақ құрамындағы жылжыма-
үлгі – 0038, №125 үлгі – 0125, №1001-ші үлгі – 1001 және т.б.	лы фосфор мен калий қосылыстарын В.Чириков әдісімен
Аралас үлгінің нөмірін дара учаске нөміріне сәйкестендіріп	анықтау, МЕМСТ 26204-91;
белгілейді.	-	топырақтың меншікті электр өткізгіштігін, реаки-
Топырақ үлгісін алу мерзімінің ең қолайлы мезгілі	цясын және сүзіндісінің құрғақ қалдығын анықтау, МЕМСТ
көктем немесе күз айлары. Алайда бұл шарт әрдайым	26423-85;
орындала бермейді топырақ үлгісін көктемде, жазда және	Химиялық талдау нәтижелерін 42-ші кестеде көрсетілген
күзде де алуға тура келеді. Мұндай жағдайда кейбір сақтық	үлгі бойынша жорналға көшіреді:
шаралар орындалуы тиіс. Атап айтқанда, тыңайтқыш
қолданылатын суармайтын және гектарына 90 килограмнан
артық тыңайтқыш берілген суармалы егіншілік жағдайында
тыңайтқыш енгізгеннен кейін 2-2,5 айдан соң, ал гектары-

216 217

42-кесте. Дара учаске топырақтарын талдау нәтижелерінің құрама ведомосі

Облыс _____________________________________________

Аудан _____________________________________________

Шаруашылық ______________________________________

Талдау әдісі (МЕМСТ) ______________________________

Танап

Дара

Топырақтың агрохимиялық

Танап

көрсеткіштері

көлемі,

учаске

нөмірі

Nж.ы.,

гумус,

га

нөмірі

Р2О5

К2О

рН

мг/кг

Талдау орындалған мерзім:

Талдаушының қолы:

«___» ________ ____ж.

_____________________

М.О.

Зертхана меңгерушісінің қолы: ______________________

10.4 Агрохимиялық картограммаларды жасау

Топырақ үлгілеріне химиялық талдау жасалып болғаннан кейін, оның мәліметтерінің негізінде агрохимиялық кар-тограмма жасауға кіріседі. Ол үшін басты құжат ретінде агрохимиялық тексерудің жорналы мен шаруашылық жерінің картасын пайдаланады. Дара учаскелері көрсетілген шаруашылықтың жерді пайдалану картасының 4-5 көшірмесі жасалады. Бірінші көшірмеге агрохимиялық картограмманың авторлық нұсқасын жасау үшін химиялық талдаудың N, Р₂О₅, К ₂О көрсеткіштерінің мәндерін ауыстырады. Оның жазу тәртібі мынадай: көшірмедегі тікбұрышты дара учаскенің жоғары оң бұрышына аралас топырақ үлгісінің нөмірін, сол жақ жоғары бұрышына фосфордың, ортасына калийдің, төменгі оң жақ бұрышына азоттың, төменгі сол жақ бұрышына рН көрсеткіштерінің мәндерін көшіреді.

Авторлық құрама агрохимиялық картограмманың мақсаты

– дара уческе топырағының химиялық көрсеткіштерін келесі кезеңде жасалған агрохимиялық тексерудің зертханалық талдауларының нәтижелерімен салыстыру.

Екінші көшірмеге фосфордың, үшіншіге – калийдің, төртіншіге – рН-тың және бесіншіге – азоттың талдауларының мәндерін көшіреді.

Егер картограмма жасау кезінде дара учаскелердің топырақтарының агрохимиялық көрсеткіштері ұқсас бол-са, онда оларды біріктіруге болады. Сонан соң тексерілген топырақтарды қоректік элементтердің жылжымалы түрлерінің мөлшеріне қарай алты топқа бөледі және оларды әртүрлі түстермен бояйды (43-47-кестелер).

43-кесте. Топырақты құрамындағы жеңіл ыдырайтын азот мөлшері бойынша топтастыру (мг/1 кг топырақта)

Топ	Ұсынылатын	Қамтамасыз	Талдау әдісі
		етілу	Тюрин-
нөмірі	бояу түсі			Корнфильд
		дәрежесі	Кононова
1	Қызыл	өте төмен	<30	<100
2	Қызғылт-сары	төмен	31-40	101-150
3	Сары	орташа	41-50	151-200
4	Жасыл	көтеріңкі	51-70	>200
5	Көгілдір	жоғары	71-100
6	Көк	өте жоғары	>100

44-кесте. Топырақты құрамындағы жылжымалы фосфор мөлшері бойынша топтастыру

(мг/1 кг топырақта)

Топ	Ұсынылатын	Қамтамасыз	Талдау әдісі
№	бояу түсі	етілу дәрежесі	Чириков	Мачигин
1	Қызыл	өте төмен	<20	<10
2	Қызғылт-сары	төмен	21-50	11-15
3	Сары	орташа	51-100	16-30
4	Жасыл	көтеріңкі	101-150	31-45
5	Көгілдір	жоғары	151-200	46-60
6	Көк	өте жоғары	>200	>60

218 219

45-кесте. Топырақты құрамындағы алмаспалы калий мөлшері бойынша топтастыру

жүктеу/скачать 1,58 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 69 70 71 72 73 74 75 76 ... 86