уііго  жағдайында жасушалардың өсуіне қандай факторлар эсер

Ү ш і н ш і тарау
КЛЕТКАЛЫ Қ БИОТЕХНОЛОГИЯНЬЩ НЕГІЗГІ
САЛАЛАРЫ
3.1. Микроорганизмдер биотехнологиясы
3.1.1. Биосинтездік өнеркәсібі
Қазіргі уақытқа осы заманға сай адамның тамақгану құрылымы 
бойынша жинапған деректер тағамның ауыстырылмас қүрылым- 
дық бөліктерін жеткіліксіз тұтыну алатындығы кең тарағанын 
көрсетті. Үсынылатын тұтыну мөлшерін ескере отырып, қазіргі 
адамның рационын оңтайландыру денсаулыққа зиян келтірместен 
табиғи азық-түлік өнімдерін тұтынуды қарапайым жолмен үлғай- 
туға қол жеткізу мүмкін емес, бүл жаңа тәсілдер мен шешімдерді 
қажет етеді. Мүндай тәсілдердің бірі тағамға поливитамин, вита- 
миндік-минералдық қоспалар және өсімдік кешендер түрінде таби- 
ғи биологиялық белсенді заттардың биологиялық белсенді қоспа- 
лары болып табылады. Биологиялық белсенді заттарды, яғни био- 
өнімді әртүрлі жіктейді, мысалы, парафармацевтика - дәрі-дәрмек- 
ке жақын заттар; нутрицевтика - сауықтыру қоспалары қосылған 
азық-түлік өнімдері; витаминді-минералдық кешендер. Өсімдік 
және жануар шикізатынан барлық биологиялық белсенді қосы- 
лыс (ББҚ) топтарын химиялық экстракциямен де, биотехнология- 
лар көмегімен де алады. ББҚ нарыкқа шығару дәрі-дәрмек және 
диагностикалық препараттар шығару сияқты рұқсат беру рәсім- 
дерін талап етпейді, бүл өндірістің тартымдылығын және іс жүзінде 
барлық ең ірі фармацевтикапық және биологиялық фирмалардың 
қатысуын шарттайды. Азық-түлік өнімдері өндірісінің көлемін үл- 
ғайтудан гөрі организмді тагапы заттармен қосымша қамтудың 
тез және қол жетерлік қажеттілігі туралы шешім сүранып түрған- 
дай. Осындай рөлді бүкіл дүниежүзінде тараған әртүрлі фарма- 
цевтикалық түрдегі (түнбалар, экстракттар, бальзамдар, шырын- 
дар, концентраттар, изоляттар, үнтақтар, дәрілер, капсулалар және 
т.б.) не биологиялық белсенді заттар қосылған азық-түлік өнімдер 
түріндегі тамақ ішу кезде тағамға сальшатын биологиялық белсенді
54

қоспалар (ББҚ) орындауы тиіс. Халықтың тамақтануы мен ден- 
саулығын жақсартудың осы жолы биоорганикалық химия мен био- 
технологияның (толық және сапалы заггарды бөлу), нутрициоло­
гия мен фармакологияның (организмде биологиялық белсенді зат- 
тардың іс-әрекеті мен айналдьфу тетігінің мағынасын ашу) тиім- 
ділігіне негізделген.
Кез келген тірі организмде зат алмасу үдерісіне қатысатын 
әртүрлі қосымша заттар синтезделеді. Жасушалар 
іп \ііго
жағдай- 
ында организмнің әр түріне тән қосымша заттарды синтездеу 
кабілетін сақтап қалады. Микроорганизмдер - жасушалары үлкен 
ерекшеліктермен сипатталатын, зат алмасу үдерісі қарқынды 
жүретін нысаналар. Бір микробтық жасуша минутына 10-нан 100 
мың ақуыз молекуласына дейін синтездейді. Көптеген микроор- 
ганизмдердің екі еселену уақыты 0,3 - 2 сағат аралығында болады, 
бүл ен жоғары өнімді өсімдіктермен салыстырғанда 500 рет, ал 
жоғары асьш түқымды малдардан 1000-5000 рет жылдам екендігін 
көрсетеді. Көптеген 

жүктеу/скачать 16,47 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: