Электроника

39 
Орта қуатты кремниден жасалған Д202 — Д205 (а) диодтарының 
конструкциясы: 1— анодтың сырытқы шығарғышы; 2 — түтік (штенгель); 
3 —әйнек изолятор; 4 — корпус; 5 —анодтың ішкі шығарғышы; 6 — алюминий; 
7 — кремний кристалы; 8 — жылуды бұрып жіберетін негіз; 9 — кристалл 
ұстағыш; 10 — катодтың сыртқы шығарғышы. Д205 (б) диодтың вольт-
амперлік сипаттамасы.
1.19 сурет 
Өте қуатты кремниден жасалған ВЛ-200 диодтың конструкциясы: 1 — 
анодтың сырытқы жұмсақ қылып жасаған шығарғышы; 2 — стакан; 3 —әйнек 
изолятор; 4 — анодтың ішкі жұмсақ қылып жасаған шығарғышы; 5 —корпус; 
6 — табақша; 7 — p-n ауысуы бар кристалл с; 8 — кристалл ұстағыш (катод); 
9 — радиаторға қатайтуға арналған шпилька. 
1.20 сурет 
Түзеткішке арналған диодтардың шектелген электрлік жұмыс тәртібін 
мынандай көрсеткіштер (параметрлер) сипаттайды: 
-
түзетілген тура токтың мәні I
тура
; 
-
түзетілген токтың ең үлкен мәніне сәйкес келетін тура токтың ең үлкен 
мәні I
тура,max
. 
-
диодттың бойындағы тура кернеудің мәні U
тура
; 
-
кері кернеудің ең үлкен мәні U
кері,max
; 
-
кері токтың мәні I
кері
; 
-
диодттың бойындағы максималдық (рұқсат етілген) қуаты P
Дмакс
; 
-
диодттың дифференциалдық кедергісі r
д
. 
Шалаөткізгіштік стабилитрон.
Шалаөткізгіштік стабилитрон деп электр 
сұлбаларында 
кернеудің 
денгейлерін 
туралауға 
мүмкіндік 
беретін 
шалаөткізгіштік аспапты айтады
.
Ол үшін вольт-амперлік сипаттамасында 
бойынан өтетін токқа нашар тәуелді болатын участігі бар шалаөткізгіштік 
диодттарды қолданады. Бұндай участкі кремнилік диодтың вольт-амперлік 
сипаттамасының кернеуді кері бағытта қосқандағы көшкіндік немесе тунельдік 
тесіп өту режимін көрсететін тармағында бар. Сондықтан шалаөткізгіштік 
стабилитрон ретінде жазықтық кремнилік диодты қолданады. 

40 
1.21 сурет - Кремнилік диодтың вольт-амперлік сипаттамасы мен шартты 
белгісі 
Ең қарапайым аз қуатты кернеу тұрақтандырғыш параметрлік деп аталады 
да, ол арнайы диод негізінде жасалынып, оның кері бағытта қосылуындағы 
электрлік тесіп өту режимінде жұмыс істейді. Егер де осы сипаттама бөлігіне 
арнайы назар аудара болса (1.21 сурет) онда токтың едәуір өзгеруіне кернеудің 
аз ғана ауытқуы сәйкес келеді. Бұл диодтың тұрақтандырғыш қасиеті 
Мұндай қасиет диодтың тура қосылуында да болуы мүмкін. Бұл екі 
режимнің бір-бірінен өзара айырмашылығы: кері қосылудағы тураланған 
кернеудің шамасы бірнеше вольттан жүздеген вольтқа жететін болса, тура 
қосылуда ол бір-екі вольттан аспайды (кремнийде, мысалы 0.7 В-тан 0.8 В-қа 
дейін). 
Бірінші кері бағытта қосылу режимінде жұмыс істейтін элсктрондық аспап 
стабилитрон
, ал екінші тура бағытта қосылуда жұмыс істейтін электрондық 
аспап 
стабистор
деп аталып, олардың қосылулары келесі 1.22, 1.23-суреттерде 
кескінделген. 
1.22 сурет - Стабилитрондық кернеу 
туралаушы 
1.23 сурет - Стабисторлық кернеу 
туралаушы 
Мұндағы, U
кір
- әлі тураланбаған, ал U
ж
-тураланған кернеу шамалары. 
Тураланған кернеу жүктеме кедергісі R
ж
-де бөлініп отырса, кіріс кернеуінің 

41 
тұрақсыз бөлігі ток шектеу кедергісі R
Б
-де бөлініп, жүктемеге өтпейді. Сонымен 
қатар R
Б
– де стабилитрон тогының шамадан тыс асып кетпеуін қамтамасыз 
етеді. Кіріс кернеуі үлкен болғанда U
Rб
-де үлкен, ал аз болғанда, аз болып, 
тұрақтандырылмаған кіріс кернеуінің тұрақсыз бөлігін әрқашанда өзінде 
сөндіріп отырады. 
Стабилитрондар электрлік тесіп өту режимінде жұмыс істейді. Аспаб 
кері қосылғанда, минималдыдан 
I
мин
максималдыға дейін 
I
макс
электрлік тесу 
жерінде кернеудің түсуі өте кішкентай болады да аспаб арқылы ағатын ток 
тұрақты деп есептеледі (1.21, ә сурет). Стабилитрондық кернеу туралаушы 
келесі параметрлермен сипатталады: 
- тұрақтандыру кернеуі 
U
ст
; 
- минималды және максималды тұрақтандыру токтары
I
min
және 
I
max
; 
- дифференциалдық кедергі 
R
d
 = dI/dU
– электрлік тесіп өту жерінде; 
- тұрақтандыру температуралық коэффициент 
α
ст
– 
ΔT
қоршаған 
ортаның температурасы өзгергенде, тұрақтандыру кернеуінің салыстырмалы 
өзгеруі 
ΔU
ст
: 
𝛼
ст
=
∆𝑈
ст
𝑈
ст
∆𝑇
∙ 100%
 
Тұрақтандыру температуралық коэффициенті, аспаб арқылы өтетін ток 
пен кернеуінен байланысты болады. Төмен кернеулерде (5,7 В тан төмен)
U
ст
температуралық коэффициент кері таңбалы болады. Ток 10 мА таяу болғанда, 
ол –2,1 мВ/С
o
тең болады. Кернеу 6 В тан жоғары болса,ол оң таңбалы болады, 
коэффициент оң таңбалы болады егер ток өлшемі (10 мА) дәрежесі 6 мВ/С
o 
жетеді. Ток өлшемін аспаб арқылы таңдасақ, оның температуралық 
коэффициентін өзгертуге болады, тіпті онын нөлдік мәніне жетуге болады. 
Стабисторлар стабилитрондар тәрізді, кернеуді тұрақтандыруға 
арналған. Стабилитрондармен салыстырып қарасақ олар диодтың вольт 
амперлік мінездеменің тура бағытында жұмыс істейді. 

жүктеу/скачать 2,72 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: