Лекция Кіріспе. Сумен жабдықтау және суды әкетудің негізгі мақсаттары
жүктеу/скачать 4,02 Mb.
|
умк транспортирование каз
| 2.19 сурет.
Қарастырылған тордың әр айналымында жоғары және оң жақта орналасқан учаскелер ауырлау деп қабылдасақ, онда түзетуші шығын үйлесімсіздіктің таңбасына кері бағытта жіберілуі тиіс. Көп айналмалы торлардың бір айналымдардан айырмашылығы, олардың кейбір учаскелері (мәселен, суреттегі – 3,4,9,10-учаскелер) екі айналымға жанама болып келетіндіктен олардан екі түзетуші шығындар (мәселен, 9-учаскеден  және  ) өтетіні.
Түзетуші шығындарды өткізгеннен кейін (2.32) теңдеулерін төмендегіше жазуға болады (бір айналым үшін) 
Жақшаларды ашып және  сандары өте аз болғандықтан есепке алмасақ, онда
Бірінші жақшаның ішіндегі сандар үйлесімсіздікті көрсетеді (мәселен, (2.32) теңдеуіндегі бірінші айналым үшін  ), ал екінші жақшаның ішіндегі сандар қарсылық пен шығындардың екіге көбейтілген жиындысын береді. Енді осыларды орнына қойсақ
Осы теңдеулі одан ары ықшамдайтын болсақ, онда (2.31) теңдеуге ұқсас формула алатын боламыз  (2.33)
Тура осы сияқты барлық айналымдар үшін өзгертулер енгіземіз. әрине, мұндай жолдармен су құбыры торабындағы нақты шығындарды табамыз деп айтуға болмайды. Дегенмен де жоғарғы өрнектер жүйелері көмегімен шындыққа жақындағандай боламыз. Табылған түзетуші шығындар бойынша барлық айналымдардағы бастапқы шығындарға Δһ мәні белгілі бір шамаға дейін азайғанша өзгертілер енгізіледі. Құбыр торабын мұндай жолдармен үйлестіру әдісін 1934 жылы В.Г. Лобачев және одан жеке АҚШ құрылыс механикасының профессоры Харди Кросс ұсынған болатын. Шетел практикасына Кросс атымен енгізілген бұл әдіс жобалау жұмысытарында кеңінен қолданылып жүр. Әсіресе электрондық есептеу машиналары қолданылатын есептеу программаларын түзетуде бұл әдіс ең қолайлысы болғандықтан, кейінгі кездері көп әдістердің ең негізгісі болып отыр. 1966 жылы ТМД елдерінің су құбырын есептеу және жобалау негіздерін қалаушы Н.Н. Абрамов Барселонда өткен халықаралық сумен жабдықтау конгресінде (В.Г. Лобачевтің елеусіз және аты аталмайтындығын ескеріп) бұл әдістің Лобачев-Кросс әдісі деп аталуын ұсынған болатын. Міне, содан бері біз жоғарыда қарастырған әдіс осы екі ғалымның есімдерімен аталуда. Осыған ұқсас әдістің бірін М.М. Андрияшев ұсынған болатын. Бұл әдісте бірінші үйлесімсіздікті (Δh) тапқаннан кейін бір немесе бірнеше айналымнан тұратын су ағыны бағыттас контурлар бойынша түзетуші шығындарын енгізуді ұсынған. Түзетуші шығынды бірден бірнеше контур бойымен немесе бірінен кейін бірін алдыңғы нәтижеге сәйкестендіре жіберуге болады. Есептеуді сұлбаның үстіне жазу жолымен жүргізеді. Бірінші жіберілген түзетуші шығындардан соң үйлесімсіздіктің мәні есептеп шығарылып, одан кейін жаңа контурлар белгіленеді. Есептеуді жеңілдету мақсатымен автор: а) үйлесімсіздік мәні бірдей айналымдарды бір контурға жинақтауды; б) мәндері сәйкес болатын бір немесе бірнеше айналымдарды кезекпен үйлестіруді; в) үйлестіруді Δһ шамасы аз болатын айналымдардан бастауды ұсынған. М.М. Андрияшев түзетуші шығынды анықтау үшін мынадай формула келтірген  (2.34)
Мұндағы Δһ – контурдағы үйлесімсіздік; Σһ – контурдағы арын жоғалуы; qорт – контурға енетін учаскелердегі орташа шығын. М.М. Андрияшев әдісі жобалау қызметкерлері үшін жеңіл болғанымен студенттер үшңн қиындау. Арынды мұнара су құбырынан ілгерідегі жүйелерді де өрт мезгіліне тексереді. Өрт болған орынға жинақталған шығын жеткізілетіндіктен меншікті, жол-жөнекей, сонымен қатар түйін шығындарын табу әдісі өзгермейді, сондықтан өртке есептеу жолының алдыңғы көрсетілгеннен есептеулерден айырмашылығы болмайды. жүктеу/скачать 4,02 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|