Өт шығару жолдарының аурулары. Дискинезиялар.
Өт жолдарының дискинезиясы – оң қабырғасының ауырсынуымен сипатталып, өт қалтасы мен өт жолдарының өт болу қызметінің бұзылуына байланысты, өттің ішекке уақытылы бөлінбеуі нәтижесінде өт жолдарының дискинезиясы пайда болады.
Этиологиясы мен патогенезі. Өт жолдарының дискенезиясы біріншілік және екіншілік болып бөлінеді. Нейрогуморальды басқару механизмінің бұзылу нәтижесінде өт бөлу жүйесінде функциональдық өзгеріс пайда болады, яғни, біріншілік дискенезиясы пайда болады.
Екіншілік дискинезиясы-асқорыту мүшелерінің ауруының және инфекциялық аурудың (вирусты гепатит, сальмонеллез, дизентерия) әсерінен өт бөлудің рефлекторлы бұзылысы пайда болады. Ішек лямблиозына үлкен мән беріледі. Лямблий 12 елі ішектің кілегейлі қабығында көбейіпе, ішек бүрлеріне бекіп, эпителий жасушаларын дистрофиялық өзгеріске ұшыратады. 12 елі ішектің арнаулы жасушаларында пайда болатын ішектің, өт жолдарының сфинктер аппаратының қызметін реттейтін гормондардың (гастрин, холецистокинин, секретин) әсері бұзылады. Дискинезия себептерінесозылмалы инфекция ошақтары (отит, гайморит, созылмалы тонзиллит) жатады. Дискинезияныңпайдаболуынабейімдеушіфакторларғафизикалықдамудыңтөмендігі, дұрыстамақтанбаужатады.
Біріншілік дискинезияның патогенезі негізінде нейрогуморальды реттелудің бұзылуы жатады. Кезбе жүйкесінің қозуы өт қалтасының жиырылуна, қалта сфинктерінің және жалпы өзегінің спазымына, симпатикалық жүйкенің қозуы өт қалтасының тонусының әлсіреуіне, сфинктер спазымына әкеледі.
Екіншілік дискинезия – бауыр, асқазан және 12 елі ішек зақымданғанда пайда болады. Асқазандағы, 12 елі ішектегі өзгерістерге байланысты өт әртүрлі ритмде бөлініп, асқорытуға кері әсерін тигізеді.
Клиникасы. Дискинезияның негізгі белгілері: оң жақ қабырға астының ауыруы, диспепсиялық симптомдар. Дискинезияның2клиникалықтүрі бар:гипотониялық,гипертониялық.
Клиникалықбелгілері
|
Дискинезия түрлері
|
Гипотониялық
|
Гипертониялық
|
Ішініңауыруы
|
Сыздап, кернеп, ұзақ
|
Ұстамалы, қысқауақытта
|
Тамақтануғабайланысты
|
Тамақішкенненкейінкүшеюі
|
1-2 сағатөткенненкейін
|
Ауырсынуиррадиациясы
|
Эпигастрийаймағында
|
Оңбұғана, жауырын, бел жәнеэпигастрийаймағы
|
Лоқсу
|
Жоқ
|
Бар
|
Құсу
|
Бар
|
Жоқ
|
Гипертониялықдискинезиядаауырсынуұстамалы «пышақсұққан», «кескен» тәрізді, қысқауақытта, күйзелісте, физикалықкүштүскендепайдаболады. Ұстамаболмасабалалардаешқандайшағымболмайды.
Гипотониялық дискинезия оң қабырғаастының кернеп, ұзақ ауыруымен және ауырсынудың арасында күшеюіменсипатталады. Ауырсынусыздапұзақбілінеді, бауыржәнеөтқалтасыныңпальпациясыкезіндекүшейеді. Құсу, тәбетініңтөмендеуіжәнеауызындаащыдәмбайқалады. Өтбөлужолдарыныңдискинезиясыныңдуоденальдызондтау, эхография, рентгенологиялықжәнерадиоизотоптытексеруқолданылады. Дискинезия түрінанықтауүшін холецистография жәнеэхографиякеңненқолданылады. Гипериониялық дискинезияда өт қалтасының пішіні жұмыртқа тәрізді, өттен тез босанады, гипотониялық дискинезияда өтқалтасы үлкейген, өттен жай босанады.
Достарыңызбен бөлісу: |