Микроэкономика

құрамы А₁ -нің бойындағы тауарлар құрамына

қарағанда көп пайдалылық келеді дейміз;

б) А₁ және А₂ талғамсыздық қисықтарының бойындағы

тауарлар жиындарының әкелетін жалпы

пайдалылықтары бірдей деп айта аламыз.

6. Тауардың тұтынушыға әкелетін шекті пайдалылығы

деп:

летін қосымша пайдалылығын атаймыз;

ә) тауарлардың жалпы пайдалылығын атаймыз;

б) тауарлардың жалпы пайдалылығын олардың санына

бөлгенде пайда болатын көрсеткішті атаймыз;

в) жоғарыда айтылғандардың бәрі де дұрыс.

7. Шекті пайдалылықтың азаю заңы дегеніміз:

а) тұтынушы табысы өскен сайын сатып алынған

тауарлардың пайдалылығының кемуі;

ә) шекті пайдалылықтың бағаға қатынасы барлық

тауарлар үшін бірдей болуы;

б) бағалы тауарлардың шекті пайдалылығының

бағаға қатынасы күнделікті қажетті тауарлардың

осындай көрсеткішінен аз шама болуы;

в) сатып алынатын тауарлардың саны көбейген

сайын әрбір қосымша тауардың пайдалылығының

азаюы;

г) жоғарыда айтылғандардын. ешқайсысы дұрыс

8. Төменде келтірілген шекті пайдалылықтың мәндеріне

сүйене отырып, осы қатарлардың қайсысы шекті

пайдалылыктың азаю заңын бейнелейтінін анықтаңыз:

9. Тұтынушы үшін нанның шекті пайдалылығы тө-мендегі кестеде берілген:

а) 10; ) 60; б) 54; в) 25.

10. Алмастырудын, шекті нормасы МRSху :

а) X тауарын пайдалануды 1 өлшемге арттыру үшін қанша өлшем У тауарынан бас тарту қажеттігін көрсетеді;

ә) к-ке тең болады;

б) X және У тауарларының шекті пайдалы-лықтарының қатынасына, яғни МUх/МUу -ке тең болады; в) жоғарыда айтылғандардың бәрі де дұрыс.

145

11. Алмастырудың шекті нормасьг МRS = МU_х/МU_у = 3.

Онда мынадай шешім айта аламыз:

а) X тауарының қосымша 1 данасы У тауарының 1

данасын алмастыра алады;

ә) X тауарының қосымша 1 данасын пайдалану үшін У

тауарының 3 данасынан бас тартуға тура келеді;

б) X және У тауарларын бірдей шамада алу керек.

12. Дәулет өзінің 8 сағат бос уақытын доп ойнап немесе

кітап оқумен өткізгісі келеді. Егер ол 1 сағат

кітап оқитын болса, онда 8 өлшем шекті

пайдалылыққа ие болады да, доп ойнағандағы

жалпы пайдалылығы төмендегідей болады:

Уақыт	Жалпы пайдалылық
1	20
2	33
3	40
4	40
5	35

Егер Дәулет ең жоғары пайдалылыққа қол жеткізем деп уйғарса, онда ол доп ойнау мен кітап оқуға бос уақытының сәйкес түрде:

а) 4 және 4 сағатын жұмсайды;

ә) 3 және 5 сағатын жұмсайды;

б) 2 және 6 сағатын жұмсайды;

в) 1 және 7 сағат бөлер еді.

13. Мұрат базардан 1 кг алма және 1 кг алмұрт алды

дейік. Осы жемістерді пайдаланған кезде ол сәйкес

түрде 10 өлшем және 15 өлшем пайдалылыққа ие

болсын. 1 кг алманың бағасы 5 теңге, ал 1 кг

алмұрттың бағасы 6 теңге болса, онда бұдан кейін

Мұрат:

а) алмұртқа қарағанда алманы көбірек алатын болады;

б) екеуін де бірдей мөлшерде алады.

146

14. Жанар табысын X және У тауарларын

тауарлардың 1 өлшемінің бағасын сәйкес түрде

пайдалылыққа қол жеткізу үшін:

а) бар табысын У тауарын алуға жұмсауы керек;

ә) X және У тауарларын бірдей мөлшерде алғаны

жөн;

б) тауарларды МК5 = 2/3 болатындай қатыста са-

15. Бюджет сызығының бүрыштық коэффициенті

тұрақты санға тең болады. Демек:

а) Бюджет сызығының кез келген нүктесінде бір

өлшем X тауары У тауарының тұрақты мөл-

шерін алмастырады;

ә) бұрыштық коэффициентінің мәнінің алмастыру

нормасына еш қатысы жоқ;

б) бұрыштық коэффициент мәні қай тауарды алу

керектігін көрсетеді.

16. Төмендегі суретте бюджет сызығы берілген. Егер У тауарының бағасы Р_у = 20 теңге болса, онда

тұтынушының табысы қандай болар еді:

147

17. Егер Р_у = 20 теңге болса, жоғарыдағы графиктен

бюджет сызығының тендеуі мынадай болатынын

көреміз:

б) 8Х+20Ү=400; в) 20Х+25Ү=1000.

18. Салтанат балмұздақ пен жаңғақты жақсы көреді.

Жаңғақтың бағасы тұрақты түрде төмендеп,

балмұздақтың бағасы өзгермеген жағдайда Салта-

наттың бюджет сызығы былай өзгереді:

148

а) бюджет сызығының бұрыштық коэффициенті өседі;

ә) бюджет сызығы параллель түрде оңға жылжиды;

б) бюджет сызығьт параллель түрде солға жылжиды;

2в) бюджет сызығы өзгермейді.

20. Тұтынушының тендестік жағдайы дегеніміз:

а) баға ең аз шамада, ал түтынатын тауарлар көлемі ең

жоғары шамада болатын жағдай;

ә) сатылатын тауарлардың қүны сатып алынатын

тауарлардың қүнымен дәлме-дәл, сәйкес келетін

жағдай;

б) тауарларды тұтынғандағы пайдалылық өте жо-

в) жоғарыда айтылғандардың бәрі де дүрыс.

21. Төмендегі суретте Шолпанның талғамсыздық қисығы

мен бюджет сызығы көрсетілген. Егер Шолпанның

табысы 120 теңге болса, онда бюджет сызығының

тендеуі төмендегінің қайсысы:

а) 30Х+20Ү=120:

ә) 6Х+4Ү=120;

б) 2Х+ЗҮ=120;

в) бюджет сызығының теңдеуін жазуға мәлімеггер жет-кіліксіз

149

болса (жоғарыдағы суретке қараңыз), онда Шолпан У

тауарын сатып алу үшін қанша шығын шығарады:

а) 50 теңге;

ә) 30 теңге;

б) 120 теңге;

в) есептін, шешуін табуға мәліметтер жеткіліксіз.

23. Анар өз табысына X және У тауарларын алғысы

келеді. Бұл тауарлардың белгілі бір бөліктерін

тұтынғандағы шекті пайдалылықтары төмендегідей:

болып, Анардың табысы 16 теңге болса, онда пайдалы-лық қай жағдайда ең жоғары деңгейіне жетеді:

24. Пайдалылық функциясы мен бюджет

сызығының теңдеуі төмендегідей:

U = X Ү; 2Х + ЗҮ = 6.

Пайдалылық функциясының мәні ең жоғары болуы үшін тұтынушы X және Ү тауарларын қандай мөлшерде сатып алады:

25. Гүлнардың бір айдағы орташа табысы 600 теңге және оны ол тек X, У тауарларын сатып алуға жұмсайды делік. X тауарының бағасы қарастырып отырған жағдайда 30 теңгеден 20 теңгеге дейін арзандады.

Соның салдарынан тендестік жағдайы А нүктесінен В нүктесіне ауысты. Теңдестік нүктелеріндегі X тауа-рының саны белгілі. Осы деректерге сүйене отырып, Гүлнар У тауарын А және В нүктесінде сәйкес түрде төмендегідей мөлшерде алады дейміз:

а) 30 және 15; ә) 30 жене 25; б) 15 және 5; в) деректер жеткіліксіз.

26. “Табыс-тұтыну” қисыты:

а) табыстың өсуіне байланысты тұтынушылар тал-

ғамының өзгеруін бейнелейді;

ә) табыстың әсуіне байланысты тауарлардың

бағасының езгеруін көрсетеді;

б) тауарлардың бағасының әзгеруіне байланысты тұ-

тынушылар талғамының өзгеруін сипаттайды;

в) жоғарыда айтылғандардың ешқайсысы да дұрыс

емес.

сысын сипаттайды:

а) бағаның әзгеруіне байланысты тұтынушылар та-

бысының өзгеруін;

ә) тауарлардың бағасының әзгеруіне

байланысты тұтынушылар талғамы қалай

өзгеретінін;

б) табыс өзгеруіне байланысты тұтынушылар

талғамыньгң өзгеруін.

151

28. Төмендегі жағдайлардың қайсысы орындалғанда та-быс эффектісі болады:

а) тұтынушылардың табысы азайьгп, берілген тауарды

сатып алу көлемі кемісе;

ә) берілгең тауардың бағасы арзандап, тұтынушы осы

тауарды (басқа тауарларды сатып алу мөлшерін

азайтпай) көп мөлшерде сатып алса;

б) тұтынушылардың табысы көбейгенде кейбір тау-

арларды сатып алу мөлшері азайса;

в) осы жоғарыда айтылғандардың бәрі де орындалмаса.

29. “Алмастыру” эффектісі дегеніміз X тауарының бағасы арзандап, ал табыс пен У тауарының бағасы өзгермеген уақыттағы:

а) тұтынушының арзандаған затты көбірек алып,

бағасы өзгермеген затты тұтынуын азайтуы;

ә) табысы өзгермесе де сатьтп алу қабілеті өсуі;

б) тұтынушының бағасы өзгермеген затгы көбірек

алуы;

30. Төмендегі графикте табыс эффектісі мына аралықты

бейнелейді:

а) Х-Х₂ ;

ә) Х₂-Х,;

б) Х-Х,.

152

аралықты бейнелейді:

а) Х-Х₂;

ә) Х₂-Х;

б) Х,-Х.

32 Тұтынушы ұтымы (СS) дегеніміз тауардың 1 данасына

тұтынушының төлей алатын ең жоғары бағасы мен

осы тауардың нарықтық бағасының айырмасы. Жалпы

тұтынушылар ұтымы суретте келесі ауданға сәйкес

келеді:

ә) В ауданы;

б) С ауданы,

в) АВ ауданы.

33. Мемлекет тарапьшан өндірушілерге қосымша салық

салынғаннан кейін:

а) тұтынушы ұтымы азаяды;

ә) тұтынушы ұтымы көбейеді;

34. Төмендегі графикте мемлекет тарапынан нарықты

реттеу мақсатында белгілі бір тауарға салық са-

лынғаннан кейінгі жағдай бейнеленген. Нәтижесінде

тұтынушы ұтымы:

153

а) СS = А болып азайды

ә) СS = С -ға азай