44
дезоксирибоза жатады. Олардың құрамына бес (пентоза) немесе алты
(гексоза) атом кӛміртегі және су кіреді. Кӛптеген ӛсімдіктер
жемісінің
құрамына глюкоза мен фруктоза бар. Глюкоза қанның да құрамында
кездеседі.
Дисахаридтер, моносахаридтердің екі молекуласынан тұрады.
Мысалы, қызылша қанты сахарозаның құрамында – глюкозаның бір
молекуласы және фруктозаның бір молекуласы бар.
Полисахаридтер, моносахаридтердің бірнеше молекуласынан тұрады.
Оған крахмал, гликоген, клетчатка жатады. Крахмал, гликоген,
клетчатканың құрамдарына қарапайым кӛмірсулардың кӛп молекулалары
кіреді. Мысалы, клетчатка молекуласында глюкозаның 300-ден 3000-ға
дейін молекуласы бар.
Кӛмірсулар жасушада мономерлер (глюкоза) және полимерлер
(жануарлар жасушасында гликоген, ӛсімдіктерде - крахмал) түрінде
кездеседі. Ӛсімдік жасушасының қабықшасы пектиннен, гемицеллюлозадан
және целлюлозадан, ал саңырауқұлақ жасушаларының қабықшалары мен
буынаяқтылардың сыртқы қаңқасы хитиннен тұрады, ол глюкозаның ӛнімі
болып табылады. Кӛмірсулар ішінде кӛбірек таралғандары - глюкоза
(жүзім қанты) мен гликоген (жануарлар крахмалы). Гликоген бауыр мен
бұлшық еттер жасушаларында кездеседі.
Кӛмірсулардың клеткада атқаратын қызметтері:
Энергетикалық
.
Кӛмірсулар – энергия кӛзі.
Олар тотығу процесі
кезінде жасушаның тіршілігіне қажетті химиялық энергия бӛліп шығарады;
Достарыңызбен бөлісу: 
