Оқулық «Білім беруді дамыту Федералды институты»
жүктеу/скачать 4,68 Mb. Pdf көрінісі
|
ӨНДІРІСТІ АВТОМАТТАНДЫРУ НЕГІЗДЕРІ
| 5.5.3.
Баламалы–сандық түрлендігіштер Сан түріндегі оператормен енгізіліп және ЭЕМ жадысында сақталатын технологиялық параметрлер шамалары туралы ақпараттар алу үшін немесе атқарушы механизмге басқарушылық әсер етулерді қалыптастырулар есептеулері үшін баламалы датчиктен берілетін сигналдық белгі сандық түрге өзгертілуі қажет. Бұл баламалы-сандық түрлендіргіш көмегімен жүзеге асырылады. Баламалы-сандық түрлендіргіш — бұл баламалы сигналды сандық кодқа өзгертетін құрылғы. Баламалы-сандық түрлендірулердің бірнеше түрлері кездеседі, олардың екеуін қарастырып көрейік. Белгілі бір уақыт аралығында аралық түрлендірулермен БЦТ (5.21- сурет) деңгей бойынша тұрақты, бірақ кіру сигналына пропорционалды ұзақтықтағы кернеу импулсін қалыптастырады. Бұндай түрлендіргіштің жұмыс істеу қағидаты өлшенетін кернеу «Старт» бұйрығы бойынша арнайы генератормен алынатын сызықты өспелі кернеумен салыстырылады. Өлшенетін кернеу UBX, неғұрлым жоғары болған сайын, генератор кернеуі де, өлшенетін кернеумен тең түскенге дейін, соғұрлым ұзағырақ өсе бастайды. Кернеулердің теңдесу кезі «Стоп» бұйрығын қалыптастырушы компаратор көмегімен анықталады. 138 5.21- сурет. Блок-сызба [а] және Белгілі бір уақыт аралығында аралық түрлендірулермен БЦТ жұмыс істеу қағидаты [б]. «Старт» бұйрығынан «Стоп» бұйрығына дейінгі уақыт аралығы импульстер есептегіштерінің кірісіне келіп түскен N импульстер шамасының санымен есептеледі. Есептеу нәтижесі, яғни есептегіш шығысындағы код уақыт аралығына пропорционал, сәйкесінше, өлшенетін кернеуге де пропорционал болып табылады. Бұл түрлендіргіштің қатесі сызықтық өсу кернеуінің генераторынынң тұрақтылығы және дәлдігіне, сонымен қатар, уақыт аралығын толтыратын импульстер жиілігіне және осы импульстер генераторынынң тұрақтылығына байланысты. Одан басқа, дәлдік компаратордың сезгіштігіне де байланысты болып табылады. Бұндай БСТ артықшылықтары — оның қарапайымдылығында, кемшілігі — шудан қорғалудың төменділігі, оның ішінде, нәтиженің бір кездік жағдайға байланысты болатындығымен — компаратормен кіріс кернеуінің нақты мәнін тіркеу кезінде оның сызықты өсу кернеуіне теңдестірілуімен байланысты. Осы кемшіліктер тек шығыс сандық кодтың кез-келген сәтте кіріс сигналының нақты мәніне сәйкес келетін бақылаушы БСТ табылмайды. Бақылаушы БСТ блок-сызбасы 5.22, а- суретте келтірілген . Кіріс кернеуінің қосарлы кодқа өзгертілуі реверсивті есептегішпен басқарылатын түрлендіргіш сандық-балама көмегімен жүзеге асырылады. а 139 Реверсивті есептегіш бұған дейін айтып өткндей, қосу үшін де, алу үшін де жұмыс істейді, сондықтан да импульстердің оның кірісіне келіп түсуі барысында есептегіш шығысындағы код артып та, сонымен қатар, кеміп те отыруы мүмкін — бұл «Режим» бұйрығы орнатылған есептегіш режиміне байланысты болады. U0 сандық баламалы түрлендіргіш шығыс кернеуі кірісіне Uax кіріс кернеуі жалғанған компараторға беріледі . Бастапқы кезеңде есептегіштің барлық триггерлері О жағдайына және мысалы, 4- разрядтық есептегіштің — 0000 шығыс кодына қондырылған. Бұл 5,22- сурет. Бақылаушы БСТ: а — блок-сызба; б — кернеу сызығы; 140 кодқа U0 кернуінің нөлдік мәні сәйкес келеді . Әрбір келіп түсетін импкульспен есептегіш коды мен СБТ шығыс кернеуі С Упх-тан артпайынша арта береді (5.22, б-сурет ). Осы кезде компаратор іске қосылып және реверсивті есептегішті алу режиміне қондыра отырып, оны қайта қосады. Кезекті импульс арқылы есептегіш коды 1д ейін азаяды; оған қоса, СБТ шығысында кернеу U(l кіріс кернеуінен қайта кішірейе түсіп, бір сатыға азаяды. Компаратор есептегішті қайтадан қосу режиміне қайтарып, кезекті импульс есептегіш кодын және IW кернеуді арттырады. Компаратор қайтадан есептегішті алу/азайту режиміне қайта қосады және тағы басқалар. Нәтижесінде U 0 кернеу кіріс кернеуі мәнінің айналасындаоған ілескен түрде ауытқиды (сондықтан осындай атауға ие — «бақылаушы БСТ»), Компаратор кірісіндегі кернеулер кез-келген уақытта тең болып табылатындықтан, ал U0 есептегеш кодымен анықталатындықтан, бұл код сандық эквивалент UBX болып табылады, демек, баламалы сандық түрлендіргіштің шығыс сигналы болып саналады. Бақылаушы БСТ қателігі СБТ дәлдігімен, компаратор сезгіштігімен және есептегіш кірісіне келіп түсетін импульстер жиілігімен анықталады: импульстер жиілігі неғұрлым жоғары болса, түрлендіре өзгерту, оның ішінде, жылдам өзгеретін кернеулер де соғұрлым дәлірек түрленуге ұшырауы мүмкін. бұндай баламалы- сандық түрлендіргіштер микросызба түрінде шығарылады; түрлену уақыты бірнеше микросекундты құрайды; қателігі— 1 % кем. жүктеу/скачать 4,68 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|