Заңғар жалпы орта білім беру мектебі Бастауыш сынып оқушыларын қазақ тілі пәнінен олимпиадаға дайындауға арналған
Сөйлемнің күрделі мүшесі деп неге айтамыз?
жүктеу/скачать 0,49 Mb.
|
| 199.Сөйлемнің күрделі мүшесі деп неге айтамыз?
-Екі немесе одан да көп сөзден жасалған сөйлем мүшесін күрделі сөйлем мүшісі дейді. М: солтүстіктен жел соға бастады. 200.Сөйлемнің бірыңғай мүшесі деп неге айтамыз? -Сөйлемде бір сұраққа жауап беретін сөздерді сөйлемнің бірыңғай мүшесі дейді. М: дүкенде қаламдар, кітаптар, дәптерлер сатылады. 201.Сөйлемдегі бірыңғай мүшелер арасына не қойылады? -Үтір қойылады. 202.Қосымша бірыңғай мүшелерге қалай жалғанады? -Қосымша бірыңғай мүшелердің әрқайсысына немесе соңғы сөзіне жалғанады. М: дүкенде қаламдар, кітаптар, дәптерлер сатылады. 203.Мәтін деп неге айтамыз? -Баяндалатын оқиға мен ойдың түйінін мәтін дейді. 204.Мәтін неден құралады? -Өзара мағыналары байланысты екі не одан да көп сөйлемдерден құралады. 205.Мәтіннің несі болады? -Мәтіннің тақырыбы, аты болады. 206.Мәтінге ат, тақырып қою деген не? -Ондағы негізгі ойды қысқаша атау. 207.Мәтіндегі негізгі ой не? -Автордың айтайын деген басты пікірі. 208.Мәтіндегі негізгі ой мен тақырып бір-біріне қандай болады? -Тығыз байланысыты болады. 209.Мәтін қандай жолдан бастап жазылады? -Азат жолдан бастап жазылады. 210.Мәтіннің неше түрі бар? Жаз. -3. Олар: әңгімелеу мәтіні, сипаттау мәтіні, пайымдау мәтіні. 211.Әңгімелеу мәтініне анықтама жаз. -Бір нәрсе жөнінде хабарлауды, баяндауды әңгімелеу мәніні дейді. 212.Әңгімелеу мәніні неше бөліктен тұрады? -3: басы, негізгі бөлім, қорытынды. 213.Сипаттау мәтіні дегеніміз не? -Белгілі бір заттың, құбылыстың белгілерін көрсетуді, сипаттауды сипаттау мәтіні дейді. 214.Пайымдау мәтіні дегеніміз не? -Пайымдау мәтіні бір нәрсе туралы неліктен солай айтылғанын дәлелдейді. 215.Екі сөзден тұратын кісі аттарындағы қатар келген екі дауысты дыбыстар қалай жазылады? -Екі сөзден тұратын кісі аттарындағы қатар келген екі дауысты дыбыстардың бірі түсіріліп жазылады. М: Мырза+Ахмет=Мырзахмет. 216.Жер-су аттарын білдіретін біріккен сөздердегі қатар келген дауысты дыбыстар қалай жазылады? -Жер-су аттарын білдіретін біріккен сөздердегі қатар келген дауысты дыбыстар сақталып жазылады? М: Сары+Өзек=Сарыөзек. 217.Адам аттарында алдыңғы түбірдің соңы ұяң, үнді дыбыстарына бітіп, кейінгі түбірдің басында к,қ дыбыстары болса, қалай жазылады? -Кейінгі түбірдің басындағы к, қ дыбыстары ғ, г дыбыстарына өзгеріп жазылады. М: Аман+Келді=Амангелді 218. Адам аттарында алдыңғы түбірдің соңы ұяң, үнді дыбыстарына болып, кейінгі түбірдің басында к,қ дыбыстары болса, қалай жазылады? -Кейінгі түбірдің басындағы к, қ дыбыстары өз күйінде сақталып қалады. 219.Бір түбірден ьірнеше туынды сөз жасалуы мүмкін бе? -Иә, бір түбірден бірнеше туынды сөз жасалады. М: су,сушы,сусын, сулық,суат. 220.Түбір сөзге дауысты дыбыстан басталған тәуелдік жалғау жалғанғанда, түбір сөздің соңғы буынындағы ы, і қалай жазылады? -Түбір сөзге дауысты дыбыстан басталған тәуелдік жалғау жалғанғанда, түбір сөздің соңғы буынындағы ы, і жазылмайды. М: ерін-ерні, дауыс-даусы. 221.Туынды сөз деп неге айтамыз? -Түбір сөге жұрнақ жалғану арқылы жасалған сөзді туынды сөз дейді. 222.Туынды түбір қалай жасалады? -Туынды түбір негізгі сөзге жұрнақ жалғану арқылы жасалады. М: ас-астық. 223.Түбір сөзге жұрнақ бұрын жалғана ма, әлде жалғау ма? -Түбір сөзге жұрнақ бұрын жалғанады. 224.Тәуелдік жалғау дегеніміз не? -Заттың біреуге тән екенін білдіретін қосымшаны тәуелдік жалғау дейді. 225.Етістіктің жіктелу деп неге айтамыз? -Етістіктің жіктік жалғау жалғанып өзгеруін етістіктің жіктелу дейді. М: мен оқыдым, жаздым ойнадым. 226.Сөз тіркесі деп неге айтамыз? -Алдыңғы сөз соңғы сөзге бағына байланысқан екі не одан да көп сөздер тобын сөз тіркесі дейді. М: соңғы жел, ек бала, темір күрек. 227.Алфавиттегі әріптер қалай түзілген? -Белгілі бір тәртіппен түзілген. 228.Әр сөйлем қалай жазылады? -Әр сөйлем бас әріппен жазылады? 229.У дыбысы қашан жуан айтылады? -Сөздің жуан құрамында у дыбысы жуан айтылады. М: бару, оқу, тб. 230.У дыбысы қашан жіңішке айтылады? -Сөздің жіңішке құрамында у дыбысы жіңішке айтылады. М: келу, кету. 231.У дыбысы қашан дауысты болады? -У дыбысы сөз басында және сөз арасында дауыссыздан кейін келсе, дауысты болады. М: ту, жу, уыз. 232.И дыбысы қашан жазылады? -И дыбысы дуыссыз дыбыстан кейін және сөз басында жазылады. М: ит, ки. 233.Й дыбысы қашан жазылады? -Й дыбысы дауысты дыбыстан кейін жазылады. М.ой, ай, той. 234.Сөз ішінде я әрпінен бұрын ы, і жазыла ма? Олардың орнына қай әріп жазылады? -Сөз ішінде я әрпінен бұрын ы, і жазылмайды. Олардың орнына и әрпі жазылады. М: мия, тақия, иә, тб 235.И әрпінен соң у, а әрпі жазыла ма? -И әрпінен соң у, а әрпі жазылмайды. 236. И әрпінен соң у, а әрпінің орнына қай әріп жазылады? -И әрпінен соң у, а әрпінің орнына ю, я әрпі жазылады. М: жию, сия, тб. 237.Дауыссыз дыбыс деп неге айтамыз? -Созып айтуға келмейтін, көмейде кедергіге ұшырап барып шығатын дыбыстарды дауыссыз дыбыстар дейді. 238.Дауыссыз дыбыс әріптерін жаз. -б, в, г, ғ, д, ж, з, й, к, қ, л, м, н, ң, п, р, с, т, ф, х, һ, ц, ч, ш, щ, (у) 25+1 239.Сөз аяғында б әрпі естілмегенімен, оның орнына қай әріп жазылады? -Сөз аяғында б әрпі естілмегенімен, оның орнына и әріп жазылады. М: кітап, доп, тб. 240.П дыбысына біткен сөзден кейін дауысты дыбыс келсе, п дыбысы қай әріпке өзгереді? - П дыбысына біткен сөзден кейін дауысты дыбыс келсе, п дыбысы б әріпке өзгереді. 241.Ғ дыбысы сөз соңында жазыла ма? -Жоқ, жазылмайды. 242.Қ дыбысына аяқталған сөзден кейін дауысты дыбыс келсе, қ дыбысы қай дыбысқа айналады? - Қ дыбысына аяқталған сөзден кейін дауысты дыбыс келсе, ғ дыбысы қай дыбысқа айналады. М: тарақ-тарағы, аяқ-аяғы, тб. 243.К, г дыбыстары жуан буындарда келе ме, жіңішке буындарда келе ме? -К, г дыбыстары жіңішке буындарда келеді. М: жүрек-жүрегі, көкек-көкегі, тб. 244.Сөз басында л, р әріптерінің алдында кейде ы, і естілмегенмен олар жазыла ма? -Сөз басында л, р әріптерінің алдында кейде ы, і естілмегенмен олар жазылмайды. М:лай, рас, тб. 245.Орфография дегеніміз не? -Орфография дұрыс жазамын дегенді білдіреді 246.Орфоэптя дегенде ненеі түсінесің? -Орфоэпия дұрыс айтамын дегені, ауызша сөздің ұлттық тіл нормасының жиынтығы. 247.орыс тіліне енген дыбыстарды жаз. -5. Олар: в, ф, х, ц, ч. 248.Еріндік дауысты жыбыстарды жаз. -Олар: о, ө, ү, ұ, (у). 249.Еріндік дауыссыз дыбыстарды жаз. -Олар: п, б, м, (у). 250.Езулік дауысты дыбыстарды жаз. -Олар: а, ә, е,и,ы, і. 251.Қазақ тілінде екпін қай буынға түседі? -Қазақ тілінде екпін соңғы буынның дауысты дыбысына түседі. М: жол-дас, тб. 252.Тасымалдауға болмайтын сөздерген мысал келтір. -от, орақ, аю, сүт, қант, сөз, ат, ай, аяқ, май, лай, тау, қою, ел, тб. 253.Тасымалдауға болмайтын бір буында сөздерге мысал келтір. -от, аю, сүт, сөз, ат, ай, , май, лай, тау, қою, ел, қант, ант, қол, тб. 254.Тасымалдауға болмайтын екі буында сөздерге мысал келтір. -о-рақ, ө-зен, ұ-я, а-яқ, а-ю, қи-я, ми-я, и-ә, қо-ю, о-ю, то-я, тб. Пайдаланған әдебиеттер: 1.Ана тілі оқулықтары.(1-4 сыныпқа арналған) 2.Қазақ тілі оқулықтары.(1-4 сыныпқа арналған) 3.Сарыарқа самалы газеті 4.Бастауыш сыныпқа арналған ғылыми-әдістемелі жұрналдар. жүктеу/скачать 0,49 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|