Заголовок слайда отсутствует

4 тақырып

• САЯСИ БИЛІК: МӘНІ МЕН ЖҮЗЕГЕ АСУ МЕХАНИЗМДЕРІ

ҚАРАСТЫРАТЫН СҰРАҚТАР

• Саяси биліктің мәні, оны анықтаудағы түрлі әдістер (бихевиористік, телеологиялық, құрылымдық, қақтығыстық).
• Биліктің функциялары.
• Саяси биліктің объектісі мен субъектісі, қайнар көздері, қорлары.
• Билікті жүзеге асырудың түрлері мен әдістері.

БИЛІК -

• САЯСИ ҒЫЛЫМНЫҢ
• ЕҢ БАСТЫ ҰҒЫМЫ

• БИЛІК
• ДЕП БІРЕУДІҢ ЕКІНШІЛЕРГЕ ӘМІРІН ЖҮРГІЗІП, ОЛАРДЫҢ ІС-ӘРЕКЕТІ, ҚЫЗМЕТІНЕ ЫҚПАЛ ЕТУДІ АЙТАДЫ.
• ОЛ ӘРТҮРЛІ – ӨЗ БЕДЕЛІНЕ СҮЙЕНУ, КҮШ ҚОЛДАНУ, ҚҰҚЫҚТЫ ҚОЛДАНУ, МӘЖБҮРЛЕУ ЖӘНЕ Т.Б. ЖОЛМЕН ЖҮЗЕГЕ АСУЫ МҮМКІН

• БИЛІК ТУРАЛЫ

• Шығыстың көрнекті ойшылы Ибн-Халдун (1332-1406) -
• адамның басқа жан-жануарлардан
• ерекшелігі — ол билік үшін күреседі

• 33

• Ағылшын философы, қоғам қайраткері Бертран Рассель (1872-1970) -
• физикада басты ұғым энергия болса, қоғамдық ғылымдарда негізгі ұғым билік

• Американдық әлеуметтанушы Талкотт Парсонс (1902 — 1979) -
• экономпкалық жүйеде ақша қандай орын алса, саяси жүйеде билік те соншалықты орын алады

• БИЛІКТІҢ АНЫҚТАМАЛАРЫ

• Билікті белгілі
• бір
• мақсатқа,
• белгілеген
• нәтижеге,
• қорытындыға
• жету
• мүмкіндігі

• ТЕЛЕОГИЯЛЫҚ

• БИХЕВИАРИСТІК

• ИНСТРУМЕН-
• ТАЛИСТІК

• Басқа адамдардың
• жүріс – тұрысын,
• өзін өзі ұстауын
• өзгерту
• мүмкіндігіне
• негізделген
• іс — әрекеттің
• негізгі түрі.

• Белгілі бір
• құралдарды,
• амалдарды
• пайдалану,
• қолдану
• мүмкіндігі

• 5

• БИЛІКТІҢ АНЫҚТАМАЛАРЫ

• Басқарушы мен
• бағынушының
• арасындағы
• қатынастың
• ерекше түрі

• Структуралисттік

• Конфликтілік

• Дау- жанжал
• жағдайында
• игілікті
• бөлуді реттейтін
• мүмкіндік,
• шиеленісті
• шешудің
• құралы

• 5

сонымен БИЛІК -

• біреулердің басқаларға әмір жүргізуге, бұйрық беруіне, басқаруға деген құқығы мен еркі, біреулердің басқалар жөнінде дегенін іске асыру және олардың тәртібі мен қызметіне белгілі бір ықпал ету қабілеті мен мүмкіндігі.

• БИЛІКТІҢ ТҮРЛЕРІ

• САЯСИ БИЛІК

• МЕМЛЕКЕТТІК БИЛІК

• Саяси билік таптық, топтық және жеке адамның саясатта тұжырымдалған өз еркін жүргізу мүмкіндігін білдіреді.
• Ол партия, қоғамдық ұйымдар мен қозғалыстар арқылы да жүзеге асады.

• Мемлекеттік билікке барлық адамдарға міндетті заңдарды шығаруға жеке құқығы бар заңдар мен ұйымдарды сақтау үшін ерекше күштеу аппаратына сүйенетін саяси биліктің түрі жатады.

• 39

• оның өктемдік сипаты

• САЯСИ БИЛІКТІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

• оның бүкіл қоғамның атынан
• билік жүргізуі

• басқарумен кәсіби айналысатын адамдардың
• мүддесін қорғауы

• басқа мекемелерге қарағанда билік органдарының
• тәуелсіздігі

• қоғам өмірінің жұмыс тәртібін
• белгілеуде жеке-дара құқығы

• мемлекет шеңберінде ашық күш қолдана алуы

• 11

• 4

• 9

• Биліктің
• функциялары

• ҚОҒАМДЫҚ
• ҮДЕРІСТЕРДІ
• БАСҚАРУ

• ИНДИВИДТЕРДІ,
• ТОПТАРДЫ,
• ҚОҒАМДЫ
• МАҢЫЗДЫ МАҚСАТТАРҒА
• ЖЕТІУГЕ ЖҰМЫЛДЫРУ

• ҮСТЕМДІК ЕТУ, БИЛІК СУБЪЕКТІСІН ТОЛЫҚ БАҒЫНДЫРУ

• ҚОҒАМ ДЫҚ
• МІНДЕТТЕРДІ ОРЫНДАУҒА ҚАТЫСТЫ ІС-ӘРЕКЕТТЕРДІ ҰЙЫМДАСТЫРУ, ҮЙЛЕСТІРУ

• ҚОҒАМДЫҚ
• ҚАТЫНАСТАРДЫ
• РЕТТЕУ

БИЛІКТІҢ ҚҰРЫЛЫМЫ

• БИЛІКТІҢ СУБЪЕКТІСІ
• БИЛІКТІҢ ОБЪЕКТІСІ
• БИЛІКТІҢ БАСТАУЛАРЫ
• БИЛІКТІҢ НЕГІЗІ
• БИЛІКТІҢ ҚОРЛАРЫ

Биліктің субъектілері

• мемлекет және оның институттары
• саяси элита және көшбасшылар
• саяси партиялар

Биліктің объектілері

• Индивид
• Әлеуметтік топ
• Әлеуметтік тап
• қоғам

• БИЛІК
• ҚОРЛАРЫ

• БИЛІК
• ҚОРЛАРЫ

• БИЛІКТІҢ
• БАСТАУЛАРЫ

• БИЛІКТІҢ
• НЕГІЗДЕРІ

• БИЛІК ҚОРЛАРЫ

• СУБЪЕКТ
• S

• ОБЪЕКТ
• О

• ЗАҢ
• КҮШ
• БЕДЕЛ
• МӘРТЕБЕ
• БАЙЛЫҚ
• МҮДДЕ

• БИЛІКТІҢ БАСТАУЛАРЫ

• БИЛІКТІҢ ЖҮЗЕГЕ АСУЫНА
• МҮМКІНДІК БЕРЕТІН ҚҰБЫЛЫСТАР

• 53

• 7.ҚАНДАЙ ДА
• ҚҰПИЯ
• ХАРИЗМА
• БІЛІМ
• ИДЕЯ
• ҰЙЫМ

• БИЛІК СҮЙЕНЕТІН ӘЛЕУМЕТТІК ТОПТАР НЕМЕСЕ ТАПТАР
• МЕМЛЕКЕТТІҢӘКІМШІЛІК АППАРАТЫ (ИНСТИТУТТАР,
• МЕКЕМЕЛЕР)
• БИЛІКТІҢ МӘДЕНИ-АҚПАРАТТЫҚ НЕГІЗІ – МӘДЕНИ,
• РУХАНИ, ҒЫЛЫМИ ӘЛЕУЕТТІ ЖИНАҚТАЙТЫН
• ҰЙЫМДАР ЖҮЙЕСІ (БІЛІМ БЕРУ ЖҮЙЕСІ, БАҚ)
• ҚҰҚЫҚТЫҚ НЕГІЗІ – ЗАҢДАР
• ЭКОНОМИКАЛЫҚ НЕГІЗІ – ЖІӨ, АЛТЫН ҚОРЫ, ҰЛТТЫҚ
• ВАЛЮТА ЖАҒДАЙЫ, ТАБИҒИ РЕСУРСТАР, ЖЕР
• (ЭКОНОМИКАЛЫҚ РЕСУРСТАР)

• БИЛІКТІҢ НЕГІЗДЕРІ

• БИЛІКТІҢ ОРЫН АЛУЫНА
• НЕГІЗ БОЛАТЫН ІРГЕТАСЫ

• 53

БИЛІК ҚОРЛАРЫ (РЕСУРСТАРЫ)

• БИЛІК
• СУБЪЕКТІСІНІҢ
• ӨЗ МАҚСАТЫНА ЖЕТУ ҮШІН ОБЪЕКТІГЕ ЫҚПАЛ ЕТУІНЕ МҮМКІНДІК БЕРЕТІН ҚҰРАЛДАР

• БИЛІК ҚОРЛАРЫ

• ЭКОНОМИКАЛЫҚ

• ӘЛЕУМЕТТІК

• ҚҰҚЫҚТЫҚ

• МӘДЕНИ-
• АҚПАРАТТЫҚ

• КҮШ
• ҚОЛДАНУ

• ДЕМОГРА-
• ФИЯЛЫҚ

• 104

• БИЛІКТІ ЖҮЗЕГЕ АСЫРУ ӘДІСТЕРІ

• ӘДІСТЕР

• Ынталандыру –
• нақты іс-әрекет-
• тер жасауға
• ұмтылдыру.
• Ынталандыру:
• материалды,
• моральды

• Сендіру - адамдардың
• санасына, еркіне және
• сезіміне әсер ету.
• Сендіру – қажетті
• көзқарасты өзгелерге
• қабылдатуға
• бағытталған іс- әрекет.

• Мәжбүрлеу – нақты шараларды қолдану (жол бермеу, алдын алу, жауапкершіліке тарту) арқылы қажетті іс-әрекеттерді жасату.

• 50

Биліктің легитимділігі (заңды үстемдік )

• Легитимдік (латын тілінде заңдылық, шындық деген мағынаны білдіреді) дегеніміз- халықтың үстемдік етіп отырған саяси билікті мойындауы, оның заңдылығы мен шешімдерін растауы .
• Легитимділік ұғымын М.Вебер енгізген

Демократиялық жағдайда мемлекеттік билік легитимді болуының екі шарты

• Халықтың қалауы бойынша қалыптасуы және көпшіліктің еркіне қарай орындалуы
• Мемлекеттік биліктің конституциялық қағидаларға сәйкес жүзеге асырылуы

• М.Вебер бойынша легитимділіктің үш үлгісі

• Әдет-ғұрыптық (дәстүрлі)
• легитимдік

• халықтың санасына сіңген,
• әбден бойлары үйреніп, дұрыс деп тапқан салт-дәстүрлерге сүйенеді (хан, патша билігі)

• Харизматикалық
• легитимдік

• ерекше батырлығымен, адалдығымен немесе басқа үлгі – қабілет-қасиеттерімен көзге түскен
• адамды басшы етіп жариялап, соның соңынан еру (пайғамбарлар)

• Ақыл-парасаттың, құқықтың легитимдігі

• қазіргі саяси құрылым орнатқан құқықтың ережелерге,
• тәртіптің ақыл-ойға сыйымдылығына негізделіну (Конституция)

• 124

Лигитимдіктің түрлері

Семинар сұрақтары

• Саяси биліктің мәні, функциялары, объектісі мен субъектісі, қайнар көздері, қорлары.
• Билікті жүзеге асырудың түрлері мен әдістері.
• Қазақстандағы саяси билік