2. Темірдің қышқылдармен әрекеттесуі. (жұмысты тартпа шкафта жүргізу керек!). Аз мөлшердегі темір ұнтағын жеке сынауыққа салып, оған сұйытылған және концентрлі тұз, күкірт және азот қышқылдары ерітінділерін құйыңдар. Қалыпты жағдайда реакция жүрмеген сынауықтарды қыздырыңдар. Байқалған құбылысты түсіндіріңдер. Неліктен кейбір сынауықтарда реакция тек қыздырғанда ғана жүретінін түсіндіріңдер. Реакция теңдеуін жазыңдар.
3. Темірдің пассивтенуі және активтенуі. а) Үлкен сынауыққа концентрлі азот қышқылын (түтінденген) құйыңдар және оған жақсы тазаланған темір сым немесе темір шеге салыңдар. Бірнеше минуттан кейін ақырындап сынауықтың қабырғасына тигізіп алмай, темірді қышқылдан алыңдар. Оны стақандағы суға жуыңдар, бірнеше минут мыс купоросы ерітіндісіне салыңдар. Онда мыс бөліне ме? Сонан соң сымды қалың шыны таяқшамен қатты ұрыңдар, қайтадан мыс купоросына салыңдар, не байқалады? Неліктен концентрлі азот қышқылымен өңдегенде мыс бөлінбейтінін түсіндіріңдер. Темірді ұрғанның қандай мәні бар?
ә) Екі темір үлгісін жұқа зімпара қағазымен тазалаңдар, бір-бірін салыстыруға қолданыңдар. Екінші сымды бекітіп 1-2 минут 5% тұз қышқылы ерітіндісіне салыңдар. Сонан соң, су астында жуып, сүзгі қағазымен кептіріңдер. Стақанға 100 мл су, 60 г натрий гидроксиді, 6 г натрий нитриті ерітінділерін құйып, оны қайнағанша қыздырыңдар. Оған жоғарыдағы үлгіні салыңдар, 20-30 минуттан кейін үлгіні ерітіндіден алып сумен жуып, сүзгі қағазымен кептіріңдер. Неліктен үлгінің бетінің түсі өзгереді, түсіндіріңдер. Сыналған және салыстыруға алып қалған үлгілердің беткі қабатына мыс сульфаты ерітіндісінің бір тамшысын тамызыңдар. Үлгінің беткі қабатында тамшының астында мыс қанша уақыттан соң түзілетіндігіне түсінік беріңдер.
Достарыңызбен бөлісу: |
