35. Есепті шешудің бірнеше нұсқалары бар. І нұсқа. Шырпы қорабынан шыршпыларды шығарып, орнына қорапқа берілген жүкті саламыз. Динамометр көмегімен жүгі бар қораптың салмағын өлшейміз. Шырпылардың бастары жол жасайтында етіп оларды орналастырамыз одан кейін осы жолға жүгі бар қорапты қоямы. Динамометр көмегімен қораптың шырпы жолымен сырғанай бастайтын күұшті табамыз. Өлшенген күштер қатынасынан үйкеліс коэффициентін анықтаймыз.
ІІ нұсқа. Қорапты шырпыдан жасалған жолға қоямыз және қаламның ұшымен немесе сызғышпен оның кең вертикаль қоабырғасынан итеріп оның аударуға тырысамыз. Қораптың төменгі жағынан қорап сырғанудан аударыла көшетін арақашқытықты табамыз және үйкеліс коэффициентін мына қатынастан табамыз,
Мұндағы -сіріңке қорабының ені.
ІІІ нұсқа. Екі шырпының бастары беттесетіндей етіп оларды байлаймыз. Оны шырпы қорабының күкіртті бетіне қоямыз және, қорапты бұрышқа еңкейтеміз, сол сәтте шырпы сырғанай бастауы тиіс. Бұл жағдайда
Қорытынды
Бұл түлектік жұмыс мектеп оқушыларының шығармашылық қабілетін дамытуға бағытталған және әртүрлі деңдейдегі олимпиядаға оқушыларды дайындауға мүмкіндік беретін мынандай жұмыстар жасалынды:
Экспериментальды есептердің маңызыдылығы мен оның рөлін көрсетуге әдебиетті шолу жасалынды.
Экспериментальдық есептердің қойылуы мен классификациясы жасалынады.
Экспериментальды есептердің шешу тәсілдері көрсетілді.
Экспериментальдың тапсырмаларды дайындау технологиясы көрсетілді.
Мектеп олимпиадаларында дайындау кезінде қолдануға болатын 2 нұсқаудан тұратын 15 экспериментальдың тапсырмалар құрастырылды.
Күрделі жоғары экспериментальды тапсырмаларды орындау кезінде оқушылар өзінің білімін тексеріп, өлшеу қателерін бағалап, экспериментальды зерттеуді қорытындылайтын әдістемелер келтірілді.
Халықаралық олимпиадаларда болған 35 есеп іріктелініп және осы экспериментальдық тапсырмалардың шығаруының нұсқалары көрсетілді.
