10. Лауэ әдісі. Лауэ әдісі- рентген сәулелерінің үздіксіз спектрімен сәулеленген кезде қозғалмайтын кристалдан дифракциялық сурет алу тәсілі. 1912 жылы Физика Вальтер Фридрих (Walter Friedrich) және Пауль Книппинг (Paul Knipping) тәжірибе жүргізген. Және бұл әдісті ұсынған неміс физикасы Макс фон Лауэ құрметіне атаған.
Пленка немесе пластинка,дифракциялық сурет бекітілген,лауграмма деп аталады. Оны қарау: 1) Заттың кристалдылығын бағалауға; 2) к-ла симметриясын орнатуға; 3) кейбір жағдайларда бастапқы сәулеге үлгінің кристаллографиялық осінің көлбеу бұрышын анықтауға мүмкіндік береді. Және де Лауэ әдiсiн немесе қозғалмайтын кристалл әдiciн кристалдың бағдарын, кристалдың симметриясын, кристалдық құрылымның кейбiр ақауларын анықтау үшiн қолданады.
1) монокристаллдың бағытын дәл анықтауға; 2) элементар ұяшық осьтерінің қатынасын анықтауға және тексеруге мүмкіндік береді.
Лауграммадан жазық торлардың шағылыстырғыш жүйелерінің символдарын анықтау үшін К-лардың іріңді стереографиялық проекцияларына өту қиын емес.
Бұл қандай да бір деформациялар кезінде тегіс торлардың мінез-құлқын бақылауға мүмкіндік береді.
Лауэграммды түсіру үшін арнайы камералар қолданылады (МГУ НИИФ және ЛГУ өндірісінің КРОН-2 өндірісі және т.б.).
Лауэграмманың негізгі ерекшелігі-интерференциялық дақтардың көп болуы, қисық сызықтарға жататын-эллипстер және гиперболалар, рентгенограмма орталығы арқылы симметриялы өтетін. Лауэграмманың әрбір дақтары-сәуленің ізі, шағылысқан атынан белгілі бір жазықтықта бұрышпен Θ, определяющимся уравнением ,мұнда l-рентгенограмма ортасына дейінгі дақ қашықтығы; D-кристалдан үлгіге дейінгі қашықтық.
Лауэ әдiсiмен қозғалмайтын рентгенограмманы алу үшiн РКСО камерасын, РКВ және РКОП камераларын да қолдануға болады. Бұл камералардың барлығы дифракция үшiн рентген сәулелердiң көзiн (рентген түтiкшенiң), зерттеу объектiнiң (үлгiнiң) және фотопленканың өзара орналасуының шарттарын қамтамасыз етедi.
Достарыңызбен бөлісу: |