Ахмет Байтұрсынов қазақ әдебиетін зерттеуші

Ол - ақын, жазушы, аудармашы, публицист, қоғам қайраткері, ағартушы, этнограф, фольклорист, түркітанушы, әдебиетші, тілші, ғалым… 

Ахмет Байтұрсынов – қазақ әдебиетін зерттеуші.

Ахмет Байтұрсыновтың қызметі тек тіл білімі саласында ғана емес, әдебиеттану саласында да  айрықша зор болды.  1923 жылы «Ер Сайын»  жырын Москвада жарыққа шығарады.1926 жылы «26 жоқтау» атты жинақ түзіп оны да Москвадан шығарады. Мұнда да қазақ ауыз әдебиеті үлгілері берілген. Әдебиетке қатысты ой-пікірлерін білдірудің басы деп оның «Қазақ» газетінің 1913 жылдың 39-41 сандарында жарияланған «Қазақтың бас ақыны» деп аталатын көлемді мақаласын  атауға болады.  Бұл – Абай Құнанбайұлы туралы жазылған тұңғыш, алғашқы еңбек болып саналады.  Ақынның  «Әдебиет танытқыш» атты көлемді еңбегі- әдебиеттану ғылымы мен қазақ әдебиеті  тарихына арналған тұңғыш зерттеу жұмысы және  бүгінгі әдебиеттану саласының басы. Мұнда да әдебиеттану саласының терминдерін өзі ұсынған және олар күні бүгінге дейін қолданылып келеді.

Ахмет Байтұрсыновтың  ақындық таланты да, позтикалық мұрасы да оның өте дарынды, күшті, ойлы ақын екенін танытады.  Оның өлеңдері  «Маса», «Қырық мысал» деген аттармен  Санк –Петербург,  Қазан, Орынбор қалаларында басылып 1912 дылдан 1922 жылдарға дейін жарияланып тұрған.

  «Қырық мысал»  орыстың атақты мысалшысы И.Крыловтан  аударылған және соның ізімен жазылған өлеңдері. Ақынның ідеби шығарманың діл осы  жанрын таңдауында үлкен мән бар.  Мысал – қазақ халқына да жақын,  ғибрат айтып жақсылыққа шақырудың  ең ұтымды амалы.

1. А.Байтұрсынов өмір сүрген жылдар (1873-1938)

2. Орынбордағы мектепте қай жылдары оқыды. (1891-1895)

3. Хаблықтың тілін әдебиетін  сақтау ізденістерін, кімге жолығудан бастады. (Алекторов 1896ж)

4. Олардың жанұяларының қуғынға ұшырауына себепші болған кім? (Полковник Яковлев)

5. Торғай қаласында екі сыныптық мектепте оықған жылдары (1886-1891)

6.    40 мысал кітабы қайда, қашан шықты? (1909 жылы Петербургта)

7. 1907 жылы Қарқаралы түрмесіне не себепті отырғызылды? (отаршылдық саясатқа қарсы өлең шығарып, патшаға хат жазуды ұйымдастырғаны үшін)

8. Халық ағарту комиссары болып қашан сайланды? (1920 ж)

9. 1926-1928 ж қандай оқу орындарында сабақ берді? (Ташкент институты, Алматы уневерситеті)

10. Маса жинағы қашан, қайда шықты? (1911 жылы Орынборда)

2- топ

1. 
   Қазақ газеті қашан шықты? Редакторы кім? (1913 жылы 2 ақпан А.Байтұрсынов)
   
2. 
   1921 жылы қандай қызмет атқарды? (халық ағарту комиссариаты жанындағы ғылыми әдебди комиссиясы төрағасы.)
   
3. 
   Губернатор Сухомлинов қандай мақалдары үшін мың сом айып салды? (Бұл заманның соғысы, жәрдем комитеті, Қырғыз өлкесін, басқару ережесін сынағаны үшін)
   
4. 
   Абай туралы мақаласы қай газетке шықты? (Қазақтың бас ақыны 1913 жылы «Қазақ» гезетіне)
   
5. 
   Ана тілінде сауат ашар «Оқу құралы» әліппесі қашан шықты? (1912 жылы Орынборда, 1925 жылға дейін қолданылды)
   
6. 
   Ересектерге, оқушыларға арналған сауат ашар кітабын ата? (Әліп – би)
   
7. 
   Қазақ тілін пән ретінде оқытатын оқулықтары (тіл құралы үшін кітап1914-1916) (Тіл жұмсар 1928 жылы)
   
8. 
   1923 бастырған қазақтың эпостық жыры (Ер сайын)
   
9. 
   1926 жылы бастырған халық өлеңдері қандай атпен жарық көрді? (23 жоқтау)
   
10. 
    Ахметке көрсетілген сый құрмет қандай?