Аты-жөні: Жалғасбек Нұржамал Қазақ тілі 4-тоқсан

Қазақ тілі 4-тоқсан

1-тапсырма: Қазақ халқының ұлы тұлғалары айтқан ұшқыр ойлы даналық сөздерді оқып, дұрысын табыңдар.

№	Шешендік сөзден үзінді	а) Бөлтірік шешен	ә) Қазыбек би	б) Сырым шешен	в) Жиренше шешен	с) Әйтеке би
1	Ата тұрып, ұл сөйлесе, ержеткені болар, Ана тұрып, қыз сөйлесе, бойжеткені болар			+
2	Арадан шыққан жау қиын, Таусылмайтын дау қиын. Шанышқылаған сөз қиын, Жазылмаса дерт қиын, Іске аспаса серт қиын		+
3	Алтын ұяң – Отан қымбат, Құт-береке – атаң қымбат. Аймалайтын – анаң қымбат, Мейірімді – апаң қымбат.		+
4	Дүниеде не өлмейді? Жақсының аты өлмейді. Ғалымның хаты өлмейді.				+
5	Байлық – қолға ұстаған мұзың емес пе, бақ – ол да ұшқан бір құсың емес пе, бала - артта калған ізің емес пе?!	+

2-тапсырма:мәтінді оқып,төмендегі сұрақтарды белгілеп, жауап жазыңдар.

қытай,француз т.б әлемнің көптеген тіліне аударылды.

«Қара сөздері» атауының мағынасы өлең сөз дегенді білдірмейді. Өлеңді қазақ қара сөз демеген. Қара сөз проза ұғымында айтылған. Қара сөзді еркін ой білдірудің түрі деп түсінуіміз керек.

Ақын өлеңдерінің кейбір күрделі тұстары қара сөзінде түсіндірілген.Бұл Абайдың бірсыпыра өлеңдерін , алдымен, қара сөздегі кейбір ойларды ұғынып барып қабылдауға мүмкіндік береді. Мысалы, «Алланың өзі де рас,сөзі де рас» деген өлеңінің мағынасына жету үшін алдымен отыз сегізінші сөзді оқыған жөн. Екеуінің айтар ойлары бір. Тек біреуінің ойы поэзия тілінде, бірінікі проза тілінде келген.

Абайдың қара сөздерін сыншылдық,ойшылдық,көбіне адамгершілік мәселелеріне арналған өсиет,толғау деуге болады.

Қара сөздердің тақырыбы біреу-ақ : ол- адам болмысы.Ал « Қара сөздегі» әрбір сөз осы тақырыпты кеңірек ашуға мол мүмкіндік береді.

Шығарма тек бір халықтың не ұлттың еншісіне қатысты мәселелерді айтумен ғана шектел-меген.Онда ғұламаларды жылдар бойы толғандырып келген мәселелерге талдау жасалған.Абайдың қара сөздері- әлемдік өркениетте өзіндік орны бар қайталанбас мәдени мұралардың бірі.

1.Абайдың қара сөздері- әлемдік өркениетте өзіндік орны бар қайталанбас мәдени мұралардың бірі болуына дәлелін көрсетіңіз.

А) Мүрсейіт Бікеұлының қолжазбалары дәлел.

В) " Абайдың қара сөздері " орыс,қытай,француз т.б әлемнің көптеген тіліне аударылды.

С) Онда ғұламаларды жылдар бойы толғандырып келген мәселелерге талдау жасалған.

Д) Абайдың қара сөздерін сыншылдық,ойшылдық,көбіне адамгершілік мәселелеріне арналған өсиет,толғау деуге болады.

Е) Шығарма тек бір халықтың не ұлттың еншісіне қатысты мәселелерді айтумен ғана шектелмеген

А)Қазақтың шығу тарихы

В)Қазақтың салт-дәстүрі

С) Адам болмысы

Д)Мақала жазу әдісі

Е) Ойшылдық,логика

А) Жаз

С) Адамның кейбір кездері

Д) Білімдіден шыққан сөз.

Е)Алланың сөзі де рас,өзі де рас

А) Қара сөздердің тақырыбы - адам болмысы

В)Қара сөздер- адамгершілік мәселелерге арналған өсиет.

С) Қара сөз проза ұғымында айтылған.

Д) Қара сөз –өлең сөз деген мағынаны білдіреді.

Е) " Абайдың қара сөздері " орыс,қытай,француз т.б әлемнің көптеген тіліне аударылды.

5. Ұлы ақын А.Құнанбайұлының қара сөздері «Әлемдік өркениетте өзіндік орны бар қайталанбас мәдени мұралардың бірі» екендігін дәлелдеп,комментарий жазыңдар.